MAKALE
Boşluğa Dikkat Edin:
İç Kontrolleriniz Tasarlandığı
Gibi Çalışıyor mu?
Gözetim süreci, iç kontrol sisteminizin, tasarım ve operasyonel etkinlikleri
arasındaki boşlukları anlamanızı, değerlendirmenizi ve azaltmanızı sağla-
yacak en önemli unsurlarından birisidir. Bu boşluklara aldırmamayı göze
alabilir misiniz?
Yazı: Fikret Sebilcioğlu, SMMM, CFE, TRACE
Anti-Bribery Specialist
8
Görsel www.shutterstock.com sitesinden alınmıştır.
B
oşluk, iki nesne
arasındaki me-
safedir. “Boşluğa
Dikkat Edin”,
Londra Metro-
su’nun, yolcuları
platformla tren
arasında kalan
boşluğa dikkat etmeleri için uyaran
meşhur sloganıdır. İfade, insanları
dikkatli olmaları, tehlikeli bir du-
rumda yaralanmamaları ya da zarar
görmemeleri için uyarır.
Bu makalemde, şirketlerdeki iç
kontrol sistemlerinin tasarımıyla
operasyonel etkinlikleri arasında
kalan boşlukla bu slogan arasında
bir paralellik kurmak istiyorum.
İyi tasarlanmış ve iyi çalışan bir iç
kontrol sisteminin bir işletmenin
performans ve karlılık hedeflerine
ulaşmasına yardımcı olacağı açıktır.
İç kontrol sisteminin şirketlerdeki
Görsel www.shutterstock.com sitesinden alınmıştır.
nihai sorumluları, kurumsal yöneti-
min başındaki yönetim kurullarıdır.
Yönetim kurulları sistemin kurul-
ması, çalışması ve gözetimiyle ilgili
yetkilerini yöneticilere aktarabilirler
ama sorumluluk yine onlarda kalır.
Bu Boşluklar Neden Oluşuyor?
Bir iç kontrol sisteminin kurul-
ması ve çalıştırılması, bir şirketin
hedeflerine ulaşması için son derece
önemlidir. Bu zorlu süreç, insan ve
teknoloji unsurlarını göz önünde
bulundurarak, kontrollerin tasar-
lanmasını ve şirketin risk değer-
lendirmesine dayalı iş süreçlerine
entegre edilmesini içerir. Ancak
bunlar tamamlandıktan sonra, nihai
dokunuşu yapmak üzere daha da zor
işe sıra gelir: “iç kontrol sisteminin
gözetimi”
Bir kontrolün tasarlanmasında dik-
kat edilecek ilk nokta, bu kontrolün
bir hata ya da suistimali önleyecek
ya da caydıracak şekilde tasarlanıp
tasarlanmadığıdır. Hemen ardından,
bu kontrolün herhangi bir hata ya
da suistimali engelleyebilecek ya da
saptayabilecek kadar etkin çalışıp
çalışmadığı sorusu gelir. İkinci soru,
etkin gözetim faaliyetlerinin önemi-
ne dikkat çeker.
Kontroller, zaman içinde çeşitli
sebeplerden kötüleşebilir. Tasarım
ve operasyonel etkinlikleri arasında
boşluklar meydana gelebilir ve göze-
tim faaliyetleri gerçekleştirilmezse
bu boşluklar daha da genişleyebilir.
Sürekli olarak strateji, personel,
teknoloji ve organizasyon deği-
şikliklerinden dolayı kontrollerin
çalışmasında bu zaafların oluşması
kaçınılmazdır.
9