INmagazine Sayı 18 - Page 44

Görsel www . shutterstock . com sitesinden alınmıştır .
iken diğer taraftan bu bağış kampanyalarının siyasi nüfuz sahibi kişiler tarafından yönetilmesi rüşvet ve yolsuzluk risklerini arttırabilir .
• Devlet kademelerinde lisans / izinler için bekleme sürelerindeki muhtemel artışlar ve onay mekanizmalarının karmaşıklaşması düzenleyicilerde şeffaf olmayan taleplere neden olabilir .
Yukarıda özetlemeye çalıştığım koşullar , kamu ile özel şirketler arasındaki etkileşimi ve işlem sayısını arttırmaktadır . Rüşvetle mücadele programları olan şirketler , bu durumu doğal bir risk olarak ajandalarında tutmalı ve yeterli kontroller ile riskleri bertaraf etmelidir .
Eğer süreçler ve iç kontrol
sistemi , yeni iş yapma
şekillerine uygun biçimde
tasarlanarak veya revize
edilerek strateji ile uyumlu
hâle getirilmezse yine suistimalciler
için eşsiz fırsatlar
ortaya çıkabilir .
Özel Şirketler Arasındaki İlişkiler Talep değişiklikleri ve tedarik zincirinin bu değişime uyum sağlama gayreti sistemleri zorluyor ve karmaşıklaştırıyor . Diğer taraftan gelir kayıpları ise şirket yönetimlerini 2020 ve hatta 2021 hedefleri açısından tedirgin ediyor ve yöneticiler üzerinde baskı yaratıyor . Özellikle COVID-19 salgının yavaşlaması ve iş hayatına geri dönüş sürecinde agresif satış stratejileri komisyon
( rüşvet ), çıkar çatışmaları ve ihaleye fesat karıştırma gibi suistimal türlerini tetikleyebilir . “ Rüşvet fonu ” yaratma motivasyonun artması ile hayali şirketler kurulabilir veya çürük üçüncü taraflar aracılığıyla bu fonlar şirket dışına çıkarılabilir .
Ayrıca bu dönemde strateji değişiklikleri şirketlerin iş ortaklarında değişime neden olacaktır . Örneğin , Çin ’ den tedarik yapan birçok şirketin dünyanın farklı coğrafyalarında yeni alternatif iş ortakları aradıkları biliniyor . Yeni iş ortaklarının hem bulundukları ülkeler ( yasaklı ülke veya yolsuzluk algısı açısından yüksek riskli olması ) hem de ortaklık yapıları açısından
( çıkar çatışması , siyasi nüfuz sahibi kişiler gibi ) etik ve uyum konusunda özenli incelenmeye ( due diligence ) tabi tutulmaları gerekebilir .
Süreç ve İç Kontroller Bu dönemde yaşanan karmaşa ve zorunlu değişim , özellikle iş süreçlerini ve iç kontrolleri etkiliyor . Çoğu zaman azalan ( bazı sektörlerde de artan ) talepler ve buna uyumlu olmak zorunda olan tedarik zinciri , yöneticilerde bu döneme özgü yeni davranış eğilimleri ortaya çıkarabilir . Artan baskılar normal zamanlarda yapılmayan şeyleri cazip hâle getirebilir , bazen mecburiyetten bazen de tamamen gereksiz sebepler ile “ işleri hızlı yürütme ” argümanı kullanılarak süreçlerdeki önemli işler veya kontroller durdurulabilir ya da sınırlandırılabilir .
ACFE ’ nin 2020 raporu , suistimali kolaylaştıran en önemli ilk dört etken olarak vakaların % 32 ’ sinde iç kontrol eksikliklerini , % 18 ’ inde mevcut iç kontrollerin yetersizliğini , % 18 ’ inde yönetim kontrolü eksikliğini ve % 10 ’ unda ise zayıf üst yönetim desteğini ( tone at the tope ) gösteriyor . COVID-19 öncesi yapılan bu araştır-
21
RÖPORTAJ "Üstün iş ahlakı ve dürüst çalışma ilkelerine uymak düsturumuzdur" Diğer bir önemli konu ise uyum ekibi ve bu ekibin organizasyon içindeki yeri. Yeterli iş gücünün mutlaka sağ- lanması gerekir. Uyum fonksiyonun sorumluluk alanları ve organizasyon- lardaki kompleksite dikkate alınarak uzman bir uyum ekibinin mutlaka oluşturulması gerekir. Organizas- yonların, “etik” konusunun yazılan birkaç politikadan çok daha derin bir konu olduğunu kabul etmeleri ve uyum görevlilerinin çalışmalarına destek olmaları gerekiyor. TEİD Kurumsal Üyesi Arçelik yıllar- dır etik ve uyum konusunda sahip olduğu geleneğinin yanı sıra yeni ve sağlam adımlarla yolculuğuna devam ediyor. Global Uyum Yöneti- cisi Av. Gülay Kaya ve ekibi bu uzun soluklu ve heyecanlı süreç konusun- daki görüş ve düşüncelerini INma- gazine’le paylaştı. Etik iş yapmanın şirketinize ne gibi bir katkı sağladığını düşü- nüyorsunuz? 42 Arçelik’in iş etiğine bakış açısı nedir? Arçelik, kurulduğu günden itibaren tüm iş yapış modellerin- de etik davranış ilkelerini esas alıyor. Vehbi Koç, “Üstün İş ahlakı ve dürüst çalışma ilkelerine uymak düsturumuzdur. Tüm ilişkilerimizde adilane, karşılıklı yarar sağlamak ama- cıyla, iyi niyet ve anlayış ile davranmak, yasalara ve ahlak kurallarına daima uymak ilkemizdir.” söylemi ile tüm Koç Grubu şirketleri için davranış modellerinin haritasını çiz- mişti. Bu bakış açısı, ekosisteminde yer alan üçüncü taraflar da dâhil olmak üzere Arçelik’in tüm çalışanları için geçer- lidir. Arçelik’teki etik ve uyum faaliyetleri hangi konular üze- rinde yoğunlaşıyor? İş etiği konusunda ne gibi yeni giri- şimler ve projeler üzerinde çalışıyorsunuz? Arçelik, İş Etiği Uyum Programı’nı 2019 senesinde revize ederek yeniledi ve üretim tesislerimizin, bağlı ortaklıklar ve şubelerinin olduğu yaklaşık 40 ülkede tanıtımını yap- tı. Burada esas amaç global düzeni sağlamak ve minimum standardı belirlemekti. 2020 senesi, yeni yayımlanmış olan politikalarımızın tanıtılması için yoğun bir eğitim programı- nı uygulama yılı olarak geçiyor. Yeni Uyum Programı’mız, başta iş etiği ilkelerimiz olmak üzere uyum programımızın operasyonlarının nasıl yapılacağını ve şikayet sahiplerini nasıl koruyacağımızı düzenlediğimiz politikalarımız ile rüş- vet ve yolsuzlukla mücadele, hediye ve ağırlama, rekabet, bağış, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi, veri gizliliği ve kayıtların saklanması politikalarından oluşuyor. Bu ko- nular, 2019 senesinde düzenlenmesine karar verilmiş olan temel konuları oluşturuyor. Uyum Programı, 2020 senesin- de tüm üçüncü partilere ilişkin uyum sistemini regüle ede- cek şekilde genişleyecek. Uyum programımız kapsamında operasyonlarımızın var ol- duğu tüm ülkelerde aktif hâle gelen bildirim kanalları kurul- du. Bu kanallar vasıtası ile potansiyel ihlaller hakkında bilgi sahibi olurken, ilgili soruşturmaları gizlilik esasına uygun olarak gerçekleştiriyoruz. Türkiye’de kurulan Global İş Etiği Komitesi’ne Arçelik CEO’su Hakan Bulgurlu başkanlık edi- yor ve tüm vaka değerlendirmelerine liderlik yapıyor. Ku- rulumuz aynı zamanda yurt dışı iştiraklarimizin risklerini değerlendiriyor ve iş etiği konusunda global olarak Arçelik vizyonunu belirliyor. Arçelik son derece önem taşıyan etik konusundaki tüm de- ğerlendirmeleri en üst düzey liderlerin gözetimi ile sahiple- niyor ve şirket kültüründe zaten mevcut olan etik davranış modellerinin uygulanmasını garantiliyor. Şirketlerde iş etiği ile ilgili ne gibi iletişim ve farkın- dalık faaliyetleri yapıyorsunuz? Global Uyum ekibi olarak politikalarımızın tanıtımı için yurt dışı iştiraklerimizden minimum beklentileri belirledik. Bu tanıtım çalışmalarımız; tüm politikalarımızın resmi web si- telerinde yayımlanması, ülke müdür- lerinin tüm çalışanlara bir hatırlatma yapması, üretimimiz olan ülkelerde fabrikalara mutlaka bildirim kanalla- rı ve politikaları içeren bilgilerin asıl- ması ve elbette ki öncelikli olarak yüz yüze eğitimlerin verilmesi gibi konu başlıklarını içeriyor. Buna ek olarak iletişim ekiplerimizin uzmanlığından faydalanarak çeşitli farkındalık çalışmaları yapıyoruz. Ça- lışanlara yönelik olan Town Hall Top- lantısı’nda Arçelik CEO’su bu konuya özel bir bölüm ayırdı. Bunun yanında politikalarımızı tanıtmak için haftada bir “kırmızı telefon” kampanyası ger- çekleştirdik. Kampanya kapsamında kampüs girişlerimize her on dakika- da bir çalan telefonlar yerleştirdik, bu telefonlar çalışanlar tarafından açıldığında yeni politikalar hakkında bilgi veren sesli yanıt sistemi devreye girdi ve çalışanları bilgilendirdi. Ayrıca şirketimizdeki ekranlarda ve çalışanlarımızın bilgisayarlarında ek- ran koruyucu olarak yeni uyum prog- ramımızı anlatan kısa tanıtımlara yer verdik. Çalışanlara iş etiği ile ilgili verdi- ğiniz eğitimler var mı? 2020 senesi için tüm Türkiye çalışan- larımıza yüz yüze eğitimler planlan- dı. Bu eğitimler Covid 19 nedeni ile online olarak yapılıyor. Buna ek ola- rak aramıza yeni katılan tüm çalışan- larımızın oryantasyon eğitimlerinde bir saatlik bir toplantı ile gerekli bil- gilendirmeler yapılıyor. Bu uygula- malar yurt dışı iştiraklerimiz için de geçerli. 2021 senesi başında ise tüm çalışanlara global olarak yayımlana- cak dijital bir eğitim atanacak. İş etiği ile ilgili oluşumları şir- ketlerine yeni yeni entegre et- meye girişen kurumlara önerile- riniz nelerdir? Uyum programlarının ilk defa tasar- lanıp entegre edilmesinde en önemli konu şirket kültürünün iyi anlaşılma- sı ve şirketin en önemli risklerinin doğru belirlenmesidir. Yeni tasarla- nan programlar kapsamında yayım- lanan politikaların gerçekten şirket içinde uygulanması için gerekli tüm önlemlerin alınması gerekiyor. Bunu başarmak için de önceliklendirme yapmak, büyük riskleri öncelikli ola- rak regüle etmek ve birincil derecede önemi olmayan konulardaki düzen- lemeleri zamana yaymakta fayda var. Zaten var olan etik davranış modeli- mizi yenilenen Uyum Programı’mız ile sistematiğe oturtmamızın ve de- taylandırmamızın işimize birçok kat- kısı var. Öncelikle çok ağır finansal etkiler yaratabilecek lokal ve ulus- lararası birçok regülasyona uyumlu davranış modelleri garantilendiğin- den potansiyel para cezalarının önü- ne geçiliyor. Buna ek olarak tedarikçi olarak rol aldığımız işlemlerde müş- terilerimizin bizden beklediği uyum standartlarını sağladığımızı kolay- lıkla kanıtlayabilir hâle geldik. Uyum Programı’mız, Arçelik’in en önem verdiği konulardan biri olan sürdürü- lebilirlik ajandasına da katkı sağlıyor. Üçüncü taraflar günümüz iş dün- yasında şirketlerin en önemli paydaşlarından biri olarak gö- rülüyor. Bu konuda şirketinizin üçüncü taraflara yönelik çalış- maları bulunuyor mu? Üçüncü taraf risklerimizin daha etkin yönetimi için yeni bir uyum progra- mı üzerinde çalışıyoruz. Bu program, Arçelik’in büyüklüğü dikkate alındı- ğında binlerce üçüncü tarafın ope- rasyonlarına etki edecek bir program olacak. Amacımız tekrar sistematiğe oturttuğumuz iş yapış şeklillerimizin tüm üçüncü taraflarımız tarafından benimsenmesini ve uygulanmasını sağlamak. 43