Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 21 | Page 25

2012 Aralık SAYI: 21 SONUÇLAR 1. Kaza oranları: NTSB bilgi bankası planörler, ultrahafif hava araçları gyroplane’ler, balonlar ve zeplinlerin dahil olduğu toplam 2.118 kaza rapor etmektedir. 1980’lerde yıllık ortalama kaza sayısı 100 olup, en çok kaza 221 ile 1983’de yaşanmıştır. 1990’lardan bu güne ortalama yıllık kaza sayısı 50-80 arasında değişmektedir. 1999-2009 arasındaki dönemde ortalama planör pilotu ölüm oranı 100.000 uçuş saatinde 119 olarak hesaplanmıştır. Balonlar ve zeplinleri içeren havadan-hafif-hava aracı kategorisinde bu oran 100.000 uçuş saatinde 26’dır. (Doğru ve net bir hesaplama yapmak, hava aracı çeşitliliğinden dolayı mümkün olmamaktadır.) 2. Bayan pilotlar: Pilotlardan 120’sinin bayan olduğu ve bunların yaklaşık 2/3’ünün (n=77, %64,2) balon pilotu, 34’nün (% 28,3) ise planör pilotu olduğu görülmüştür. FAA raporlarında 2007 yılında 13.694 tane uçak / helikopter / planör / gyroplane sertifikası bulunan bayan mevcuttu. 2007 yılında toplam (bayan + erkek) sertifikalı havacı sayısı 211.096 idi. Bu yılda toplam özel pilot (private) sayısının %6,9’unu bayanlar oluşturmaktaydı. Spor havacılığı kategorisinde meydana gelen kazalara dahil olan pilotların %5.6’sı bayandı. Planör uçuş kazalarına dahil olan bayan pilotlarda ölüm oranı %18 iken erkeklerde bu %14 olarak gerçekleşti. (Bu fark anlamlı değildir.) Uygun karşılaştırma verileri bulunmamasına rağmen, gyroplane ve ultra-hafif hava aracı gibi motorize hava araçlarında ölümcül kaza oranı ve hava aracının tahrip olma oranları balon, zeplin ve planörlere göre anlamlı şekilde yüksektir. 3. Kazanın zamanı: Spor havacılılığında kazaların çoğu hafta sonu (n=1249, %58,5) ve Mayıs ile Ağustos sonu (n=1095, %51,7) döneminde gerçekleşmektedir. 4 tanesi ölümlü olmak üzere sadece 17 kazada gece uçuş koşulları rapor edilmiştir. Bu verinin tüm kazalardaki oranı %0,8’dir. 2007 yılında 1.924 saat planör ve 5.523 saat havadan-hafif hava aracı uçuşları gece yapılmış; hava aracı tipine göre toplam uçuş süresindeki oranları da sırasıyla %1.79 ve %5.14 olmuştur. Hafif-spor kategorisinde 7.673 saat gece uçuşu olarak kayda geçerken, bu süre toplam uçuş saati içinde %3 oranına denk gelmiştir. 4. Pilot yaş ve tecrübesi: Pilotların ortalama yaşları 47 olarak hesaplanmıştır (SS: 13.7). Bir tane 14 yaşında ve bir tane de 90 yaşında olan planör pilotu kayıtlara geçmiştir. 137 vakada pilotların yaşı kayda geçmemiştir. Pilotların deneyimi 1 ile 23.530 saat arasında değişmektedir (ortalama: 1.275 s, SS: 2.555 s). Hava aracı tipine ve modeline özel tecrübe süresi ise 0 ile 7.500 saat arasında değişmekteydi (ortalama: 155 s, SS=392 s). 5. Kaza sebepleri: Spor havacılığında en sık karşılaşılan kaza sebebi, in-flight planlama ve karar-verme (decision making) (n=200, %9,4) oluşturur. Bunu takip eden sebep doğru hava hızını koruyamama (n=195 %9,2) olmuştur. Clearance 165 vakada (%7,8) kaza sebebi olarak kayda geçerken; hava durumu 140 diğer vakada (%6.6) sebep faktörü olarak gösterilmiştir. Görsel hava aracı kontrolleri 116 vakada (%5,5) asıl sebep olmuştur. Rüzgâr ile mücadele ise 107 vakada (%5,1) kayıtlara geçmiştir. 101 vakada (%4,8) sebep stall’dur. (Bu unsur havadan-hafif araçlarda yoktur). Yangın (n=120) %31 vakada ölüme sebep olarak, diğer tüm olayların kombine biçimde ölüme sebebiyet oranı olan %20’den anlamlı şekilde yüksek çıkmıştır (X2=8.27 df=1 P<0.01). Bu veri setindeki 522 hava aracı ev yapımı olarak kaydedilmiştir. 501 vakada kritik yaralanmalar rapor edilmiştir. Bunların %46’sı ölümcül olmuştur. Ev yapımı hava araçlarının çoğunu gyroplane’ler ve ultra-hafif hava araçları oluşturmaktaydı. Diğer hava araçlarında ölümcüllük oranı %12 olmuştur. 461