Στον χώρα μας υπάρχουν πέντε είδη του φυτού , τα τέσσερα εκ των οποίων συναντούμε και στο νησί μας . Πρόκειται για το ( Cynoglossum columnae Ten ( Κυνόγλωσσο ) , το Cynoglossum creticum Miller ( Κυνόγλωσσο το κρητικό ), το Cynoglossum lithospermifolium ( Κυνόγλωσσο το ασιατικό ) και το Cynoglossum sphacioticum ( Κυνόγλωσσο το σφακιανό ). Ανήκει στην οικογένεια των Βοραγινοειδών . Είναι φυτό διετές , με ρίζα κάθετη και φτάνει σε ύψος τα 80 εκατοστά . Τα φύλλα του είναι μαλακά , χνουδωτά , πλατιά , λογχοειδή , με σταχτί χρώμα , τα οποία αναδύουν μία δυνατή μυρωδιά όταν τα τρίψουμε . Η μυρουδιά τους θυμίζει ποντικό . Άλλοι αναφέρουν ότι η μυρωδιά του φυτού θυμίζει τράγο ή σκύλο . Τα άνθη του είναι μικρά , καστανοκόκκινα και σχηματίζουν ταξιανθία βόστρυχο . Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα ( έχουν αρσενικά και θηλυκά όργανα ) και επικονιάζονται από τις μέλισσες . Περιέχουν πλούσιο νέκταρ και προσελκύουν τις μέλισσες . Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη . Το συναντούμε σε ξέφωτα δασών και βραχώδεις πλαγιές .

Ιστορικά στοιχεία Το Κυνόγλωσσο έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα ως θεραπευτικό βότανο . Το θεωρούσαν παράλληλα ναρκωτικό και δηλητηριώδες φυτό . Γνώριζαν όμως , πως όταν το βότανο αποξηρανθεί δεν ήταν πλέον επικίνδυνο και το χρησιμοποιούσαν ως αντιβηχικό , μαλακτικό , για διάρροιες και κολικούς . Στην Κρήτη το ονόμαζαν και Καλοβενετίδι . Ήταν γνωστό στην περιοχή των Σφακίων στο νομό Ρεθύμνου και στο Αλάγνι Μονοφατσίου . Οι Κρητικοί χρησιμοποιούσαν τα φύλλα του φυτού για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες . Τα χρησιμοποιούσαν ως κατάπλασμα πάνω σε επιπόλαια τραύματα για να αποφεύγουν τις μολύνσεις . Όταν είχαν βλοητό στη μύτη ( εξέλκωση του ρινικού βλεννογόνου με εξοίδηση των πτερυγίων ) καίγανε στα κάρβουνα τα

φύλλα του φυτού και εισέπνεαν τον καπνό . Το αφέψημα των φύλλων το χρησιμοποιούσαν κατά των πόνων της εμμήνου ροής .

Συστατικά - χαρακτήρας Η ρίζα και οι σπόροι του βοτάνου περιέχουν ένα αιθέριο έλαιο , ταννίνη και τα αλκαλοειδή κυνογλωσσίνη , και κονσολιδίνη τα οποία ανακουφίζουν από τον πόνο , επηρεάζουν όμως το κεντρικό νευρικό σύστημα .

Η ρίζα περιέχει επίσης λιπαρή χρωστική ουσία , ρητινώδη ουσία , ινουλίνη , κομμιώδη ύλη , πιμελικό οξύ , υποξαλικό κάλιο , οξεϊκό ασβέστιο και ξυλώδεις ίνες .

Τα φύλλα του περιέχουν αλλαντοίνη , η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επιταχύνει την θεραπευτική διαδικασία στο σώμα μας . Η γεύση του βοτάνου είναι στυφή και προκαλεί ναυτία .

Aνθιση - χρησιμοποιούμενα μέρη - συλλογή Το φυτό ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο . Οι σπόροι του φυτού ωριμάζουν Αύγουστο και Σεπτέμβριο . Τα φύλλα συλλέγονται την άνοιξη του πρώτου χρόνου του φυτού . Την

ρίζα την μαζεύουμε την άνοιξη του δεύτερου χρόνου . Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αέρια μέρη του φυτού και η ρίζα του ( ιδιαίτερα η καρδιά της ρίζας ).

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις Το φρέσκο φυτό περιέχει την κυνογλωσσίνη η οποία είναι τοξική για τα ψυχρόαιμα ζώα , ενώ αντίθετα είναι λίγο τοξική για τα θηλαστικά και τον άνθρωπο . Το φρέσκο φυτό όπως προαναφέραμε είναι δηλητηριώδες , αλλά το ξερό δεν είναι . Σε ξερή κατάσταση τα φύλλα και οι ρίζες είναι αντιβηχικά και μαλακτικά . Βοηθούν πολύ σε προβλήματα ξερού και νευρικού βήχα , σε πρόβλημα

καταρροής καθώς και σε διάρροια με κολικούς , ανακουφίζει από τους πόνους . Βοηθά σε προβλήματα αιμορροΐδων . Θεωρείται πολύ αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της αϋπνίας . Σήμερα στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται η ρίζα του βοτάνου .

Παρασκευή και δοσολογία Παρασκευάζεται ως έγχυμα ( τα φύλλα ) ή ως αφέψημα ( η ρίζα ). Η ποσότητα που χρησιμοποιούμε για 1 λίτρο νερού είναι 30 έως 60 γραμμάρια . Πίνουμε ένα φλιτζάνι κρύο την ημέρα πριν μας πιάσει ο βήχας . Τα φύλλα χρησιμοποιούνται εξωτερικώς ως κατάπλασμα και σε πυκνό βραστάρι ως κομπρέσες πάνω σε εγκαύματα .

Προφυλάξεις Χρειάζεται προσοχή στην λήψη του βοτάνου γιατί παρουσιάζονται οι ναρκωτικές του ιδιότητες μετά την εσωτερική λήψη μεγάλης ποσότητας . Παράλληλα ενδέχεται να έχει καρκινογόνες ιδιότητες ( αν και το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί σε έρευνες για τη θεραπεία του καρκίνου ). Σήμερα το κυνόγλωσσο έχει την φήμη ότι βοηθά στην αντιμετώπιση των καρκινικών όγκων . Λόγω της τοξικότητάς του πρέπει να γίνεται μόνο φαρμακευτική χρήση