Geopolitics.com.gr
Fight those who believe not in Allah nor the Last Day, nor hold that forbidden which hath been
forbidden by Allah and His Messenger, nor acknowledge the religion of Truth, (even if they are) of the
People of the Book, until they pay the jizya with willing submission, and feel themselves subdued.»
Ο φόρος αυτός καταργήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά την περίοδο της μεγάλης
μεταρρύθμισης γνωστής και ως Τανζιμάτ που έλαβε χώρα μετά την Συμφωνία των Μεγάλων Δυνάμεων
και του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’, σε αντάλλαγμα της χρηματικής και οικονομικής β οηθείας για την
απόκρουση των δυνάμεων της Αίγυπτου. Και ενώ τυπικά ο Οργανικός νόμος (Χάττ-ι-Σερίφ του
Γκιουλχανέ) καταργούσε τις διακρίσεις μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στην πραγματικότητα το
μεγαλύτερο μέρος τους παρέμεινε στα χαρτιά.
Φόρος Εξαγοράς Στρατιωτικής Θητείας / baddal-askari
Σε αντικατάσταση της Jizya ο Σουλτάνος εισάγει έναν τυπικά ουδέτερο προς το θρήσκευμα, όμως
άκρως ρατσιστικό, νόμο στη ουσία του αφού υποχρεώνει χριστιανούς και εβραίους να πληρώσουν ως
και 50 χρυσές λίρες (Zaken 2007) κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου, προκειμένου να αποφύγουν
την στράτευση σε ένα αλλόθρησκο, αλλογενή και πάντα εχθρικό προς αυτούς στρατό.
Η Πτώχευση και η αποικιοποίηση της Αυτοκρατορίας δια του δανεισμού
Όταν ο Σουλτάνος Μαχμούτ ο 2ος ξεκινούσε για το μακρύ ταξίδι το 1836 η ύπαρξη δημοσίου χρέους
αποτελούσε όνειρο θερινής νυκτός. Βέβαια η υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος έναντι της λίρας
είναι εντυπωσιακή ενώ το 1808 μια Αγγλική λίρα αντιστοιχούσε σε 19 πιάστρες, το 1839 μια λίρα
Αγγλίας αντιστοιχούσε σε 106 πιάστρες. Τα χαρτονομίσματα που αρχίζουν να εκδίδονται το 1840 έχουν
κουπόνι επιτοκίου 12.5% και μοιάζουν περισσότερο με
χρεόγραφα/ομόλογα παρά με χαρτονομίσματα.
Ο κριμαϊκός πόλεμος θα αναγκάσει την Οθωμανική
Αυτοκρατορία να συνάψει τα πρώτα δάνεια σε σκληρό
νόμισμα. Το 1854 η Αυτοκρατορία θα συνάψει δάνειο
3.000.000 στερλινών στο 80% της ονομαστικής αξίας
(2.400.000 λίρες) και επιτόκιο 8% το οποίο
εγγυήθηκε η Βρετάνια.
Το 1863 η οθωμανική τράπεζα θα αναδιοργανωθεί
από τους Άγγλους και Γάλλους στην Banque
Impériale Ottoman ( Banka-i Şahane-i Osmani) που
διαθέτει το αποκλειστικό προνόμιο έκδοσης χρήματος
αλλά όχι και χρηματοοικονομικού ελέγχου των
δημοσίων οικονομικών. Μεταξύ των ετών 1865 και 1870 ο δανεισμός της Αυτοκρατορίας αυξάνεται με
ταχύτατους ρυθμούς (σε 5 χρόνια είχε δανειστεί 2.5 φορές τα ποσά της προηγούμενης 10ετιας) ενώ
άλλα 98.5 εκ στερλίνες θα δοθούν ως δάνεια στο διάστημα 1871 -1874. Το 1874 η υψηλή πύλη (ب اب
عال یBab-ı Ali ) θα αναγκαστεί να υπογράψει με την Banque Impériale Ottoman, μνημόνιο με το οποίο
θα εκχωρεί πλήρη εποπτεία επί των δημοσιονομικών ζητημάτων. Επιπρόσθετα για να αποκατασταθεί η
εμπιστοσύνη των αγρών χρήματος, η Πύλη συμφώνησε σε ιδιαίτερα σκληρούς ορούς δημοσιονομικής
προσαρμογής. Τελικά το 1879 η Αυτοκρατορία θα έρθει σε συμφωνία με τους δανειστές που με
αποικιοκρατικούς όρους θα αναλάβουν να διαχειρίζονται τα έσοδα (ιδιωτικοποιήσεις, έργα
παραχώρησης) .
Geopolitics.com.gr all rights reserved 2014
Page 64