Geopolitics Magazine January - February 2016 | Page 28

Η ιστορική γεωγραφία του Ιράν ανάγεται στον 8ο αιώνα π.χ. όπου η Περσία κ τίστηκε στον βασικό ιστό της καρδιάς της Μεγάλης Μέσης Ανατολής, διαδραματίζοντας τεράστιο πολιτισμικό ρόλο στη γύρω περιοχή και δοκιμάζοντας δεκαετίες τη δύναμη της στην περιοχή να συντάσσει στο κέντρο της πολιτικής της εμβέλειας λαούς διαφορετικής καταγωγής και πολιτισμικής προέλευσης, δημιουργώντας διαφορετικούς προσανατολισμούς στη διπλωματία της που οριζόταν από ένα και μόνο κοινό παράγοντα, την σταθερότητα και την επιβολή των θέσεων της στην περιοχή. Σήμερα το Ιράν αποτελεί την κύρια δύναμη στην περιοχή της Ευρασίας και αποτελεί και το κυρίως κέντρο ενεργειακής δυναμικής που μπορεί στο μέλλον, αν το θελήσει, να ανταγωνιστεί καίρια τις ΗΠΑ, το ΗΒ αλλά ακόμη και τη Ρωσία, αφού το Ιράν παράγει το 33,6% του παγκόσμιου φυσικού αερίου με ιδία βιομηχανία επεξεργασίας και διοχέτευσης στις αγορές της Ασίας. Η αποχή και ο αποκλεισμός του Ιράν από τις ΗΠΑ στις 7 Απριλίου 1980 μετά τις ταραχές στην Τεχεράνη που είχαν σαν αποτέλεσμα την ομηρία Αμερικανών υπηκόων μελών της Αμερικάνικης Πρεσβείας στην Τεχεράνη και τ ο θάνατο 8 Αμερ ικανών κατά την επιχείρηση διάσωσης τους, έφερε τις ΗΠΑ και τον Αγγλοσαξωνικό κόσμο απέναντι στην ισχυρότερη δύναμη τόσο γεωπολιτικά όσο και κανονιστικά (θρησκευτικά) της Μ. Ανατολής. Η πρώτη επαφή της δύσης με το Ιράν τη δεκαετία του ’60-’70 ήταν απογοητευτική για τη δύση, που δεν μπόρεσε ουσιαστικά να εντάξει το Ιράν σε μια από τις κλίμακες ‘αμέσου ή εμμέσου επαφής’ ανάλογα με τη δυναμική του Ιράν στο Ευρασιατικό κρηπίδωμα. Η μετέπειτα Ισλαμική Δημοκρατία διαφάνηκε πως επιδίωκε την κατάλυση του Σουνιτικού δόγματος στην περιοχή της Μ. Ανατολής και της Μεσοποταμίας και την ίδρυση μιας ηγετικής δύναμης που με τη συμβολή των αναπτυσσόμενων δυνάμεων που είχαν συμφέροντα στην περιοχή, θα αναμόρφωναν τον γεωπολιτικό χαρακτήρα της με την ανάπτυξη του λεγόμενου κατά τη δύση «ανώτερου Ισλάμ» εννοώντας τους Σιίτες, που ήδη το Γ’ Ράιχ τους έθεσε σε πλεονεκτική θέση ένεκα καταγωγής απέναντι στους Σουνίτες και κατά βάση Σημίτες Άραβες Μουσουλμάνους. Ο ρόλος του Ιράν έκτοτε αποτελεί, ίσως, μια απομακρυσμένη απειλή για τον δυτικό κόσμο, ο οποίος και δεν δύναται να συλλάβει την πηγαία μορφή γεωπολιτικής θεώρησης, η οποία και δεν απέχει από τη θεώρηση του καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού που πηγάζει από την γεω -θρησκευτική θέση του Ιράν ως κατάσταση συμπίεσης και ελέγχου της πολιτικής στην Εγγύτερη Ανατολή. Τα 30 χρόνια διεθνούς απομόνωσης του Ιράν δεν ήταν χρόνια πνευματικής πενίας, αλλά σε αυτή την περίοδο το Ιράν αναζήτησε την ταυτότητα του και δεν άφησε την ευκαιρία μακριά από την επίδραση της δύσης να συνεχίζει να αναπτύσσεται και να παράγει τεχνολογία, ενεργειακή πολιτική και περαιτέρω να προσφέρει παιδεία διεθνούς εμβέλειας με τον αναλφαβητισμό στις ηλικίες 15-24 να είναι μόλις στο 2%, το κατά κεφαλήν εισόδημα να βρίσκεται πιο ψηλά από αυτό της Βραζιλίας και της Ν. Αφρικής, ενώ η βιομηχανία αεροσκαφών και αυτοκινήτων να μονοπωλεί στο εσωτερικό του και οι εισαγόμενες στο χρηματιστήριο της Τεχεράνης εταιρείες να κατέχουν το 28% του ΑΕΠ της χώρας, κάτι ίσως λιγότερο από το ratio στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η Συμφωνία που επετεύχθη τον Ιούλιο του 2015 για το Κοινό Πρόγραμμα Δράσης μεταξύ του Ιράν και των Ε3+3 (Ρ5+1) αν και εδράζεται στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της δύσης και του Ιράν, με την μακροχρόνια αποδέσμευση του από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν και οδήγησαν στον αποκλεισμό του από τις αγορές, δεν οδηγεί και αυτοδικαίως στην αποδοχή της και από τις γειτονικές χώρες. Ήδη το Ισραήλ, η Σ. Αραβία και οι άλλες χώρες του Κόλπου δεν φαίνεται να εμπιστεύονται το θετικό πρόσημο των διεθνών σχέσεων που επιδιώκει το Ιράν να εφαρμόσει σε μια περιοχή με πολλαπλά θρησκευτικά Geopolitics.com.gr all rights reserved 2016 Page 26