Geopolitics Magazine January - February 2014 | Page 17

Geopolitics.com.gr λίρας, σε συνδυασμό με το εμπορικό της έλλειμμα, που όπως βεβαιώνει ο ΟΟΣΑ είναι ένα από τα χειρότερα στον πλανήτη, οδηγεί την οικονομία σε αδιέξοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 και το 2013, χρονιές έντονης ανάπτυξης για την τουρκική οικονομία, το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε σε ασύλληπτα επίπεδα στα 49 δις δολάρια (ετήσια αύξηση 10,6 δις), με τις εξαγωγές να καλύπτουν μόνο το 60% του όγκου των εισαγωγών. Η λίρα υποτιμήθηκε το 2012 κατά 19%, το 2013 17%, ενώ μέχρι σήμερα εξακολουθεί να χτυπάει ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου, με την τιμή της να χάνει 7,6% μέσα σε δύο εβδομάδες (από τις 17 Δεκεμβρίου έως και τις αρχές Ιανουαρίου). Αυτό για τα διεθνή χρηματιστήρια ισοδυναμεί με κατάρρευση, με τους επενδυτές να ξεπουλάνε τις επενδύσεις τους σε αυτό το νόμισμα μαζικά. Η κεντρική τράπεζα βρίσκεται σε δύσκολη θέση, αφού εάν αυξήσει τα επιτόκια για να σώσει από την κατρακύλα το νόμισμα, θα ακυρώσει την όποια ανάπτυξη θα μπορούσε να αναμένεται στην οικονομία και στις εύθραυστες εξαγωγές, αλλά επίσης θα πάγωνε την οποιαδήποτε δραστηριότητα στον κατασκευαστικό κλάδο που ήδη στενάζει. Παράλληλα, ο πληθωρισμός αγγίζει το 8% αλλά η κεντρική τράπεζα θεωρεί πως όσο δεν φτάνει διψήφια νούμερα, δεν είναι ακόμα καιρός για σφίξιμο των επιτοκίων. Εδώ βέβαια υπάρχει και ο αφανής παράγοντας του δανεισμού των νοικοκυριών αφού σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, το χρέος των Τούρκων καταναλωτών σε πιστωτικές κάρτες αυξήθηκε από 14 δις λίρες το 2004 σε 82 δις λίρες το 2013. Το χρέος των στεγαστικών δανείων είναι ασφαλώς πολλαπλάσιο και κάθε αύξηση των επιτοκίων θα σήμαινε πάγωμα της οικοδομικής δραστηριότητας ή οποία ήδη έχει πέσει κάτω από τα επίπεδα του 2006 (32 δις δολάρια το 2013, έναντι 36 δις το 2006). Πέραν τούτου, ας μην ξεχνάμε πως χαμηλότερος πληθωρισμός θα σήμαινε υψηλότερη ανεργία και η ανεργία είναι ένα από τα άλυτα δομικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας. Σήμερα, η υπολογισμένη (και όχι η επίσημη) ανεργία είναι στο 20%, επίπεδο αδικαιολόγητο για οικονομία με αλματώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Η διάκριση μεταξύ υπολογισμένης (πραγματικής) και επίσημης ανεργίας γίνεται διότι η παράδοξη αυτή οικονομία δεν καταγράφει ως άνεργες τις παντρεμένες γυναίκες (περίπου το μισό ενήλικο πληθυσμό δηλαδή), ενώ επίσης δεν καταγράφονται ως άνεργοι οι εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι της υπαίθρου που υπολογίζονται ως “αγρότες” αν και στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία απασχόληση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου, η πραγματική ανεργία υπολογίζεται στα 6,2 εκατομμύρια άνεργους. Ωστόσο, το κύριο πρόβλημα της χώρας δεν είναι οικονομικό, αλλά παραδοσιακά πολιτικοκοινωνικό. Δύο αντίρροπα ρεύματα ταλανίζουν την Τουρκία, νέο-οθω