SAYI: 3 (EYLÜL 2019)
250 YAŞINDA HÂLÂ GENÇ: ALEXANDER VON HUMBOLDT
Uğur ELMACI 1
Resim 1: 1815’te kendi çizdiği portresi ( https://www.bildindex.de/document/obj02530413 )
Alexander von Humboldt ya da tam adıyla Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander
Freiherr von Humboldt 14 Eylül 1769 tarihinde Berlin’de doğmuştur. Prusya ordusunda
subay olan babasını 9 yaşında kaybetmiş kardeşi ve annesi tarafından yetiştirilmiştir.
Humboldt sırasıyla Frankfurt’ta finans, Gottingen’de doğa bilimleri, Hamburg’ta ticaret ve
yabancı diller, Freiberg’te coğrafya, Jena’da anatomi ve astronomi eğitimi almıştır. Doğa
bilimleri ve kâşif kimliğinde, almış olduğu bu çok yönlü eğitimin izlerini görmekteyiz. İlk
çalışmasını 20 yaşında bir tatil esnasında Ren Nehri gezisinde “Ren Nehri'ndeki bazı Bazalt
kayalar üzerine mineralojik gözlemler” adıyla kaleme almıştır. 1793’ te “Fribergen
Florasından Örnekler”, 1797’ de ise “Kas ve sinir lifleri tepkiselliği üzerine
çalışmalar ” isimli yazılarını yayımlamıştır. Erken dönemde kaleme aldığı bu eserler
Humboldt’un çok yönlü eğitiminin yansımaları olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kuşkusuz Humboldt’ un aklında tek bir şey vardı; gidilemeyen yerlere gitmek, o yerleri
haritalamak ve o yerlerin ölçümlerini yapmak. Bu hayallerinin önündeki tek engel ise
annesinin otoritesiydi. Yıllarca kendi dünyasına göre oğullarını yetiştirmek istemiş ve
oğullarıyla arasındaki bağların kopmasına neden olmuştur. Öyle ki 1796’da anneleri
öldüğünde iki kardeş annelerinin cenaze törenlerine dahi katılmamışlardır. Annesinin
ölümüne kadar olan süre içinde Avrupa’nın çeşitli bölgelerine geziler yapmış, ama en
çok da kardeşinin yaşadığı şehir olan Weimar’ da bulunmaktan keyif almıştır.
Eskişehir Kenan Yalçın Anadolu Lisesi Coğrafya Öğretmeni
Coğrafya Eğitimi Derneği Üyesi
1
28