SAYI: 2 (Haziran 2019)
COĞRAFYA EĞİTİMİNDE ORYANTİRİNG ETKİNLİKLERİNİN KULLANILMASI
Gürhan CANDAN 1
Coğrafya Eğitimi ve Öğretiminde Saha Çalışmalarının Önemi
Saha çalışması açık alanda disiplinler arası bir yaklaşımla gerçekleştirilen veri toplama
ve bilgi derleme işlemidir. Birçok sektörde saha çalışması yapılmaktadır. Ancak burada sözü
geçen saha çalışmasından kasıt, uygulamaya dönük eğitici ve öğretici faaliyetler bütünü
şeklinde düşünülebilir.
“Coğrafya, konusu yani inceleme alanı gereği sınıf dışındaki gerçek hayata, gözleme
ve uygulamaya dönük bir bilimdir. Coğrafyanın konusunu oluşturan beşeri veya fiziki pek çok
konunun araştırılması veya istenilen düzeyde öğrenilmesi için hayatın içerisinde yapılacak
çeşitli çalışma ve uygulamalara yani saha çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır (Panelli ve
Welsh,2005; Hupy,2011).”, “Saha çalışması coğrafyanın en önemli öğretim metotlarından
biridir ve bir anlamda kalbidir (Gold,vd.,1991;Fuller,vd.,2006).”, “Kısacası, coğrafya bilimini
ve eğitimini saha çalışmasından ayrı düşünmek mümkün değildir (Tuna, 2013).”, “Zira saha
çalışması coğrafya ilminin ve coğrafyacının laboratuvarıdır ve coğrafyacıların temel
karakteristik bir özelliğidir(Doğanay, 2002).”, “Bu nedenle, saha çalışmaları coğrafya
eğitiminde teorik olarak işlenen konuların pekiştirilmesini sağlamaktadır. (Gök ve Girgin,
2001).”, “… ve bu yönüyle sınıftaki öğrenme ile dışarıdaki pekiştirme arasında bir köprü
görevi görmektedir (Mullens, vs.,2012).”
Yukarıdaki uzman görüşlerine ve coğrafyacıların aldıkları eğitimlerden elde ettikleri
olumlu kazanımlara dayanarak, saha çalışmalarının gerekliliğinin tartışılmaz olduğu
görülmektedir. Oryantiring etkinliklerinin coğrafya becerilerini geliştirmeye yönelik ve
uygulamaya dönük bir ders etkinliği olması, bu etkinliğin bir saha çalışması olarak
tanımlanmasını sağlayabilir.
İngilizce orienteering, İsveççe orientering şeklinde yazılan oryantiring, Türk Dil
Kurumu Sözlüğüne “yönbul” olarak girmiştir. Son zamanlarda ülkemizde hızla tanınan ve
yaygınlaşan bu etkinliğin geçmişi aslında 1800lü yılların sonuna kadar dayanır. Uluslararası
Oryantiring Federasyonu’nun kuruluş yılı ise 1961’dir. İlk olarak İskandinav ülkelerinde
askeri eğitim amacıyla uygulanan bu etkinlikte amaç, zamana karşı yarışarak yer, yön ve
hedef bulmaktır. Dolayısıyla bu etkinliğin doğasında pusula ve harita kullanımı vardır. Bir
yandan doğasına işlemiş olan bu pusula kullanma ve harita okuma becerisinin gerekliliği,
diğer yandan yer – yön bulma zorunluluğu onu coğrafyayla ilişkili hale getirmiştir. Zamana
karşı yarışılıyor olması hızlı karar alma mecburiyeti doğurmakta, harita okuma becerisine ve
strateji geliştirme yeteneğine sahip olanları bir adım öne geçirmektedir.
1
Uğur Okulları Coğrafya Ege-Akdeniz Bölge Sorumlusu
Coğrafya Eğitimi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi
geoCED
www.geoced.org
19
Coğrafya Eğitimi Derneği
www.tceder.org