Geniş AÇI Sayı 3 Mayıs 2018 geniş açı-31052018-D-SON

Fotoğraf Makinesinin Tarihçesi B ugün birkaç saniyede poz verip çektiğiniz, banyosu kolaylıkla yapılan, gerekirse tez zamanda büyültülüp iste- diğiniz boyutta kopyası elinize verilen fotoğrafın ve bun- ları çeken makinelerin icadının aslında yüzyıllarca süren deneme ve çalışmaların sonucu olduğuna inanmak ger- çekten güçtür. Aslında, fotoğraf makinesi büyük icatların çoğu gibi bir kişi tarafından icat edilmemiştir. Fikrin doğ- ması, uygulanması, gelişimi, değişik kişilerin çalışmaları ve uzun aralıklı dön emlerin sonucudur. sariano, ardından da Reiner Frisiustarafından ele alınmış, bir iğne deliği kameranın ilk görseli ise gökbilimciGemma Frisius’un 1545 tarihli De Radio Astronomica et Geometri- ca adlı kitabında yer almıştı. İnsanoğlu binlerce yıldan beri çevresinde gördüklerini bir biçimde çizmek, görüntülemek gereğini duydu. Çünkü o zamanlar resim, insanların çevrelerinde gördüklerini, do- ğada var olanları kaydetme ve gelecek kuşaklara aktar- manın bir yoluydu. FOTOĞRAF MAKİNESİ’NE GİDEN YOL Fotoğraf makinesinin kökenleri icat edildiği 1839 yılından çok öncelere dayanmaktadır. Yaklaşık 30.000 yıl önce mağara duvarlarına çizilen ilk resimler, insanların yaşadık- ları anı belgeleme duygusunu ortaya koyan ilk örnekler- den sayılabilir. MÖ 4. yüzyılda Aristoteles, Problem adlı çalışmasında, iğne deliği de denilen, küçük bir delikten elde edilen gö- rüntünün oluşumunu yorumlamaya çalışmasıyla fotoğraf makinesinin atası sayılan camera obscuranın (Latince’de camera = oda, obscura = karanlık) temellerini atmış oldu. Camera obscuranın basit bir işleyişi vardır : Bir duvarında küçük bir deliği olan bir karanlık odada, küçük delikten giren ışık, tam karşısında bulunan duvarın yüzeyine dışarı- daki manzaranın ters görüntüsünü yansıtır. 10. yüzyılda yaşamış, Alhazen adıyla da bilinen Arap Fizik- çi ve Matematikçi İbn Al-Haitam, mum ve üzerinde küçük bir delik bulunan bir perde kullanarak basit bir camera obscura yapmıştı. İbn Al-Haitam’ın bu çalışması Avru- pa’da değer bulsa da camera obscuranın pratik bir araç haline gelmesi için uzun bir zaman geçmesi gerekecek- ti. Camera obscuranın kuramsal yöntemi ve uygulama alanlarıyla ilgili basılı ilk bilgiler 15. yüzyılda Cesare Ce- İbn Al-Haitam’ın camera obscurası Fizikçi Girolamo Cardano tarafından kullanılmaya baş- lanan çift taraflı dışbükey mercekler aracılığıyla camera obscura pratik anlamda kullanılmış oldu. Bu adımla bir- likte eskisinden daha net bir görüntü elde etme imkânı doğdu. Camera obscuranın isim babası olan gökbilimci Johannes Kepler (1571-1630), taşınabilir bir camera obs- cura yaparak önemli bir katkıda bulundu. 19. yüzyıla ge- lindiğinde, camera obscuralar artık yerlerini içinde ayna, önünde objektif bulunan fotoğraf makinelerine bırakma- ya hazırdır. FOTOĞRAF MAKİNESİ’NİN İCADI Yüzyıllar süren kimyasal ve teknik çabalar, 1826 yılında Fransa’nın Chalon-sur-Saone şehrindeki Joseph Nicépho- re Niepce (1765-1833) tarafından evinin penceresinden yakalamayı başardığı görüntüyle sonuçlandı. Bu görün- tüyle birlikte, fotoğrafın o güne kadar ki gelişim halkaları birbirine bağlanmış oldu. Niepce, artık üç şey düşünüyor- du: Daha keskin bir görüntü elde edebilmek, görüntünün çok uzun bir zaman kalıcı olacağından emin olmak ve 3

Geniş AÇI Sayı 3 Mayıs 2018 geniş açı-31052018-D-SON | Page 7