FIB NR4 | Page 123

TOP IN TOWN KUNST TON VAN OS: A BROKEN PAINTING, MF/PHG LXVIII, 2006, ACRYL OP LINNEN, TWEELUIK, (2X) 131 X 151 CM. HET SCHILDERIJ IS EEN HERINNERING AAN DE VERBROKEN VRIENDSCHAP TUSSEN MORTON FELDMAN (MF) EN PHILIP GUSTON (PHG) titel De liniaal als toverstaf. Van Os had daar uitstekend in gepast, maar ik heb hem om de een of andere reden niet opgenomen. Later had ik daar spijt van, omdat in mijn geest zijn werk steeds beter werd. Zulke dingen gebeuren. Tijdens een toevallige ontmoeting op straat heb ik dat jaren geleden al tegen Ton gezegd, met de belofte dat ik het een keer zou goed maken. Nu dus! De directe aanleiding om dat te doen was een telefoontje van Martin Bijl van de WTC Art Gallery. Of ik een tentoonstelling van Ton van Os wilde openen. Op dat moment herinnerde ik mij weer het bezoek anderhalf decennium terug aan zijn atelier en het college dat hij toen gaf over Morton Feldman. Zijn bewondering voor deze Amerikaanse componist was – en is nog steeds – groot. Zo zeer dat hij zijn picturale oeuvre als het ware heeft opgebouwd rond Feldman. Hij herkent zijn eigen creatieve doelstellingen in de composities waarin de toon van de diverse instrumenten zich verliest in abstracte klankvelden, schijnbaar tijdloos in een ruimte die onbegrensd lijkt. Feldman voelde verwantschap met monochrome beeldende kunstenaars als Mark Rothko en (het vroege werk van) Philip Guston. Schilders van de huid van het universum. In zijn essays schreef Feldman dat zijn muziek over huid gaat. reld het recht van een eigen interpretatie. Ton van Os brengt soms een strak geordende geometrie in beeld met cirkelvormige objecten, soms nevelvelden met talloze stippen, bolletjes, bollen. Af en toe richt hij de schijnwerper op één groot rond object. Sterren, planeten, kometen, hemellichamen. Een onbeschrijfelijke hoeveelheid materie, maar ook een oneindige stroom geheimen. Toen ik in het WTC de werken weer zag, schoot de titel van dit verhaal door mijn hoofd: de Melkweg van Ton van Os. Ook zonder de context van Feldman, of juist zonder die context vind ik de schilderijen van Ton van Os van een grote schoonheid. Aan de andere kant intrigeert mij zijn monomane gedrevenheid die tot de merkwaardige geschilderde biografie van Morton Feldman heeft geleid. ‘Het zijn doeken die je kunt horen’, schreef mijn collega Anthony Fiumara in Trouw. Een prachtige uitspraak. Het is in ieder geval kunst voor fijnproevers. FOTOGRAFIE: BOB GOEDEWAAGEN, RICK MESSEMAKER Die muziek met de zacht als een harteklop pulserende klanken heeft voor mij een relatie met het heelal, tenminste zoals de mens vanaf de aarde het heelal ervaart. Zo minuscuul klein en zo onbeschrijfelijk groot. Multatuli heeft die relatie briljant verwoord: ‘Van de maan af gezien zijn wij allen even groot.’ Die tekst heeft een eigen leven gekregen op het prachtige wandtableau van Mathieu Ficheroux op de hoek van de Oldenbarneveltstraat en de Mauritsweg. In de voortkabbelende klankenvelden van Feldman kan de mens zich laten meedrijven naar de grenzen van het universum. NEVELVELDEN Ik weet niet of Ton van Os zich in zijn schilderijen - die een hommage zijn aan Morton Feldman; hij heeft er inmiddels 135 gemaakt - heeft laten leiden door door dat gevoel van een uitdijend heelal. Als kijker, als beschouwer, heb ik dat gevoel wel. Zodra een kunstwerk het atelier verlaat, schenkt de kunstenaar de buitenwe- TON VAN OS: A SLOWLY EXPANDING COLOR, MF XLII, 2003, ACRYL OP LINEN, 200 X 200 CM 121