34
Makkelijk lullen?‘ Alleen, dan ben je hier en dan ga je met buschauffeurs praten … Die moesten 200 uur per jaar méér productieve uren maken om op gelijke hoogte te komen met de concurrentie. Ja, die zeiden natuurlijk: jij hebt makkelijk lullen, met dat salaris! Daar zijn we toen goed doorheen gekomen en daarna is dat salaris hier in het bedrijf nooit meer een punt van discussie geweest.’
60 miljoen te duur‘ Uiteindelijk heeft een belangrijke rol gespeeld dat op een gegeven moment niemand meer kon ontkennen dat het anders moest. In 2003 had het college de situatie door McKinsey in kaart laten brengen: de RET in vergelijking met wereldwijd vergelijkbare bedrijven. De uitkomst was dat we 60 miljoen euro per jaar te duur waren. Ja, dan ben je uitgepraat hè, ook als vakbond en ondernemingsraad. En het kostte mijn voorganger de kop …’
Overtuiging!’ 10 miljoen werd veroorzaakt door de duurdere gemeentecao; dat was onvermijdelijk. Maar dan bleef er nog 50 miljoen over. Ik kreeg als opdracht eerst 30 miljoen te bezuinigen en als we daarmee klaar waren, kon ik terugkomen met voorstellen voor de rest. Dat lag binnen het bedrijf natuurlijk moeilijk, maar gaandeweg zagen ze in elk geval wel mijn persoonlijke overtuiging dat het haalbaar was en ontstond er iets van hij roept niet alleen, maar hij komt ook zijn afspraken na.’
Gênant‘ Die eerste 30 miljoen, dat vind ik een beetje gênant om te zeggen, is allemaal op kantoor bezuinigd. 200 fte weg! Netjes via een sociaal plan natuurlijk. En als ik heel eerlijk ben, heeft niemand er wat van gemerkt. Later hebben we ook die andere 20 miljoen gerealiseerd en inmiddels ontvangen we 100 miljoen euro minder subsidie dan in 2004.’
Dodelijke mix‘ Eigenlijk is het om je dood te schamen. De RET was een mix van overheidsbedrijf, monopolist, geen concurrentie, vakbondsgestuurd, geen dreiging van buitenaf. Dat is een dodelijk mix. En dat is geen verwijt, aan niemand. Nou ja, niet individueel … Je hebt het wel over overheidsgeld hè.’
Investeren!‘ Die eerste 30 miljoen moest rechtstreeks naar het Rijk. Maar wat we daarna bezuinigden, konden we investeren in het bedrijf. Dat was kicken hoor. En ik stond ook anders bij onze chauffeurs en bestuurders: nieuwe metro’ s, nieuwe trams! We hebben nu de modernste vloot van heel Europa! En mooie stations!’
Eigen gras is groener‘ En die gemeentecao, waar toen zo voor werd gevochten, daar wil ook niemand meer naar terug. De gemeente heeft jarenlang de nullijn moeten hanteren, maar wij konden wel inflatiecorrectie geven. We betalen nu ruim tien procent meer dan als ze nog bij de gemeente hadden gezeten. 83 procent van onze mensen geeft aan er tevreden mee te zijn. Die jongens en meisjes zijn niet gek hè, die horen ook op verjaardagen hoe het bij andere bazen is, onder andere omstandigheden met veel minder zekerheid. Dus die hadden op een gegeven moment ook wel in de gaten van nou, zo slecht hebben we het niet.
De schaduwzijde …‘ Dat neemt natuurlijk niet weg dat ik het allemaal liever in zes jaar had bereikt. Twaalf jaar is wel lang hoor. Daar moet ik ook voor in de spiegel kijken! En ik zie nog bijna dagelijks dingen waarvan ik denk: jezus, waarom gaat dat nou fout? Dat ambtelijke zit op sommige plekken nog wel diep in de procedures. Dat heb ik er niet helemaal uitgekregen.’
Rechten en plichten‘ Bij de RET wordt goed voor je gezorgd. Daar sta ik helemaal achter. Maar we hebben ook iemand gehad die steeds verzuimde omdat er thuis iets niet in orde was. Toen hebben we na een paar keer gevraagd of zijn vrouw dat ook niets eens kon opvangen. Waarop die man zegt:“ Ja, maar die heeft een baan!” Daar kan ik dan ook de humor wel weer van inzien, maar we hebben rechten en plichten meer in evenwicht gebracht.’
Langjarige zekerheid‘ Voor metro, tram en infrastructuur hadden we al langjarige zekerheid. Tot 2026! En op 17 mei jongstleden heeft de Metropoolregio besloten de concessie voor de bus, die nog tot en met 2019 liep, met vijftien jaar te verlengen. Dat laatste betekent werk voor 700 man hoor! In welk bedrijf kan je nou nog zeggen dat je tot 2034 zeker bent van je werk? Het was echt heel gaaf dat dat nog lukte vóór mijn vertrek. Ja, gaaf, dat is inderdaad wel een understatement. Voldoening past misschien beter, in de letterlijke betekenis van dat woord.’
Grote veranderingen‘ Het wensenpatroon van de klanten is zo gigantisch aan het veranderen. Dus het openbaar vervoer verandert mee. Ik ben ervan overtuigd dat light rail metro daarin een belangrijke rol gaat spelen. Dat zie je nu al aan het succes van randstadrail. Dat voldoet aan alles wat grootstedelijk openbaar vervoer nodig heeft. Het ziet er goed uit, het is schoon, het is trendy, het rijdt met hoge frequenties. Dan stappen heren met hun aktetasje en de dames in hun mantelpakje er ook in.’
Laat de toekomst maar komen!‘ Een bus van twaalf meter lang die op vaste tijden een rondje rijdt, dat concept gaat op grote delen van de dag verdwijnen. On demand is de toekomst. Concepten tussen de lange wachttijden voor de bus en de te dure taxiritten in. Daar gaan we ons nadrukkelijk in profileren. Wij zijn niet de bus, de tram en de metro; wij zijn mobiliteit! Ik denk dat er oplossingen ontstaan die we nu nog niet eens kennen. Laat de toekomst maar komen. De RET is er klaar voor!’
TEKST: JAN DIRK STOUTEN / FRANK VIJG FOTOGRAFIE: FERDY COLLEWIJN