45
‘ In de nieuwe media past zo ' n uitzending zich aan ons aan ’
Rotmans is gewend om voor grote zalen te spreken . Heel grote zalen . Maar de live-interviews voor Friends in Business vinden juist plaats in klein gezelschap . Gesprekken aan de eettafel . Aangenaam en leerzaam voor de Friends . En de professor geniet er zelf ook van .
Rode draad door alle bijeenkomsten heen is disruptie . ‘ Op drie niveaus ’, opent Rotmans . ‘ Technologisch , organisatorisch en persoonlijk . Het uitzonderlijke van dit tijdperk is dat er een stuk of twaalf technologische disrupties tegelijk plaatsvinden .’ Voorbeelden daarvan zijn digitalisering , robotisering , 3D-printen , nanotechnologie , biotechnologie en – ‘ de meest ingrijpende ’ – blockchain . Dat levert radicale veranderingen op , maar het gaat in stappen : ‘ een evolutionaire revolutie ’.
Rotmans ’ ogen glinsteren als hij over zijn transitievak vertelt . Maar hij begrijpt ook de onrust die alle over elkaar heen buitelende veranderingen veroorzaken , zeker in de zakelijke wereld . ‘ Een transitie is een proces van afbraak en opbouw . Dus het biedt altijd kansen aan nieuwe bedrijven met nieuwe verdienmodellen . Daar is Recht uit Rotterdam een voorbeeld van . Maar als er hier tien ondernemers zitten , zijn er minimaal zes binnen tien jaar hun bedrijf kwijt . Dat is gewoon de realiteit !’
‘ Ik stond gisteren voor een interview in de Rotterdamse haven . Recht tegenover de nieuwe kolencentrale . Nou , die gaat binnen vijf jaar dicht . Olieraffinaderijen : vier van de vijf gaan binnen tien jaar sluiten . Dat hele havengebied , vanaf het centrum van de stad tot diep in zee , de Botlek , Maasvlakte 1 , Maasvlakte 2 , daar zitten onze roots , daar zijn we trots op . Tegelijkertijd moeten we ons voorstellen dat het er over tien of twintig jaar gewoon niet meer is . Dan ga je met je kleinkinderen naar een fossiel mausoleum … Ik begrijp wel dat jullie je dat nu nog niet kunnen voorstellen . Maar snappen jullie zo wel een beetje hoe groot dit is ?’
Dan gaat de loopplank uit naar de media : ‘ Van de huidige 21 omroepen zijn er binnen tien jaar nog hooguit een paar over . De VPRO ? Mijn favoriete omroep , maar mijn zoon weet niet eens wat het is . Facebook ? Mijn kinderen zijn al afgehaakt , want die beseffen dat Facebook hen 24 uur per dag in de gaten houdt . Binnen tien jaar is er iets anders .’
Dat kan nu al via uitzending gemist en zo , maar dat is nog heel houterig . In Amerika worden al films uitgezonden waarbij de kijkers zelf kunnen kiezen hoe het afloopt …’
‘ Alles wordt gepersonaliseerd ’, legde Rotmans in de voorgaande sessies al uit . De meeste disruptieve lijnen lopen dwars door alle branches heen . Deze ook . De arbeidsmarkt , de gezondheidszorg , de energiemarkt , overal hetzelfde : ‘ Als jij over vijf jaar in de supermarkt loopt , dan gaat je mobieltje trillen en krijg je een aanbieding op maat .’
‘ Nieuws maken was ooit voorbehouden aan journalisten ’, brengt Rotmans het gesprek weer terug naar de media . ‘ Dat is nu al veranderd . Ik heb 40.000 volgers op Twitter . Ik kan m ’ n eigen nieuws creëren : een statement op Twitter , in combinatie met Facebook en m ’ n website , en tientallen media pakken dat over .’ Jan Dirk Stouten vult aan : ‘ De onrust rondom het Turkse consulaat in Rotterdam was via de social media beter te volgen dan via de NOS , RTL en RTV Rijnmond . Op Instagram kon ik alles al live zien toen de omroepen nog niet eens ter plekke waren . De NOS kwam de volgende morgen pas met een extra Journaal …’
‘ Ook dat gaat overal hetzelfde ’, reageert de professor . ‘ In elke sector domineren een paar grote instituties . Die kunnen zichzelf absoluut niet voorstellen dat ze er ooit niet meer zullen zijn . Mede daardoor zijn dat niet de meest wendbare spelers . En de kleinere partijen die van buitenaf vernieuwing komen brengen , worden niet serieus genomen . Dat gaat jullie ook gebeuren met Recht uit Rotterdam . En als ik het naar deze stad vertaal : als je RTV Rijmond met transitielogica beschouwt , zie je dat het daar mis gaat .’
De ontwikkeling is volgens Rotmans glashelder en onontkoombaar : ‘ Digitaal gaat boven papier , alles wordt op maat gepersonaliseerd , het gaat allemaal volledig vraag-gestuurd en alleen de partijen die echt waarde toevoegen , kunnen overleven .’ ‘ Als je niet , of niet snel genoeg in die vier ontwikkelingen meegaat , ben je er gewoon aan ! En ik heb het hier al eerder gezegd : het zijn niet de rijksten die overblijven , of de grootsten , of de partijen met de beste reputatie . Alleen de meest flexibele organisaties kunnen voor zichzelf een toekomst creëren .’
De motor van Rotmans gaat toeren maken . Het huidige medialandschap wordt gefileerd . ‘ Alles wat aanbod-gestuurd wordt aangeboden , op een bepaalde zender , op een bepaald tijdstip , dat verdwijnt . In de nieuwe media past zo ’ n uitzending zich aan ons aan .