11
Wat doet dat met je ? ‘ Nou , ik raakte wel een beetje de kluts kwijt . Toen zei Inge : “ Maar hier heb jij het toch altijd over . Dat we de chaos moeten omarmen . Nou héb je chaos en dan zit je te kniezen !” Nee , dat is niet leuk om te horen , maar ze had wel gelijk . Dat maakt het alleen maar nog erger , hahaha . Dus ja , toen ben ik gaan handelen …’
Hoe ? ‘ Dan keer ik in mezelf . Licht uit , muziek keihard aan . Rolling Stones , David Bowie , Arcade Fire . Denken hoe ik eruit kan komen … Daar is het boek ook een uitvloeisel van . De titel ook : Omarm de chaos . Ik ben ook weer piano gaan spelen en ben ik geswitcht naar online lezingen en sessies , en heb een breakout team opgericht , als antwoord op de dominantie van het alleen uit medici bestaande Outbreak Management Team . Ik ben ook , samen met John de Vos , begonnen met Team Next , een groep ondernemers die Rotterdam duurzamer en inclusiever willen maken .’
Mooi , Jan … ‘ Ja , en confronterend . Hoe kan het bijvoorbeeld dat we hele generaties kinderen nog steeds leren om zich voor te bereiden op stabiliteit en continuïteit ? Ik met mijn kinderen , jij met jouw kinderen , in het hele onderwijs . Eigenlijk moeten we ze voorbereiden op verrassingen , veranderingen , desnoods chaos . Dat geldt zeker voor de komende generaties .’
Dat geldt eigenlijk ook voor veel ondernemers … ‘ In mijn nieuwe boek staat een apart hoofdstuk over bedrijven en ondernemers . Kern van de hele zaak is dat je nu twee eigenschappen nodig hebt om verder te kunnen : wendbaarheid en veerkracht .’
Dat klinkt erg macro … ‘ Micro werkt het precies hetzelfde ! Als jij automonteur bent en ziet dat we in 2035 alle benzine- en dieselauto ’ s willen verbieden in Europa , dan weet je dat je vak tegen die tijd gewoon verdwenen is . Alle elektrische en waterstofauto ’ s hebben die monteur niet of nauwelijks nodig . Als je nu een shoarmatent runt en je doet niets om ook gezonde voeding te gaan verkopen , loopt dat echt verkeerd af , hoe trouw je klantenkring nu misschien ook lijkt .’
Heb je ook een goed voorbeeld ? ‘ Ja , heel veel . A & M Recycling bijvoorbeeld . Begonnen als schrootboeren , zoals ze zelf zeggen , en daar nog steeds succesvol in , maar volop bezig met een nieuw verdienmodel . Op de golven van duurzaamheid en circulariteit , via hun nichebedrijfje In2Waste . Dat kan over tien jaar een sleutelspeler worden in de Rotterdamse haven . De grondstoffentransitie wordt minstens zo belangrijk als de energietransitie . Zij gaan alle elektronica inzamelen ( iPhones , iPads , laptops , enzovoort ), halen daar alle bruikbare metalen uit , die weer worden gebruikt om nieuwe dingen van te maken . Zij zijn nu dus al bezig met hun verdienmodel voor over vijf à tien jaar . Mensen die zó over hun eigen schaduw , ervaring en succes heen kunnen stappen en tóch 100 procent zichzelf blijven , daar maak ik een diepe buiging voor .’
Dus de zon schijnt nog steeds ? ‘ Zeker ! Het is nog niet te laat . We kunnen er nú nog uitkomen . En mijn dochter gaat trouwen ! Een prachtige , intelligente , succesvolle vrouw van 28 jaar . En ze vond een geweldige man , ook heel actief om de bouw te verduurzamen . Nu maar hopen dat het bruiloftsfeest een prettige chaos wordt …’
Wat betekent dat concreet ? ‘ Wendbaarheid betekent : weinig overhead , werken op basis van vertrouwen , dat je de klant écht probeert te kennen en te begrijpen , hoe moeilijk dat soms ook is . Veerkracht betekent : als het ware door de tijd heen kijken , naar de volgende crisis . Stel dat dit gebeurt , wat dan , wat betekent dat voor mijn bedrijf ? Zodat je kunt handelen als het zover is .’
Een plan B … ‘ Elk bedrijf heeft een veranderplan nodig om te anticiperen op de volgende crisis . Wie blijft doen wat hij altijd deed , zal een volgende crisis niet overleven . Ik denk dat meer dan de helft van de huidige bedrijven volgends die twee criteria niet klaar is voor de toekomst . In deze coronacrisis zijn ze nog overeind gehouden met overheidsgeld , maar dat zal niet bij elke crisis zo zijn .’
‘ Licht uit , muziek keihard aan . Rolling Stones , David Bowie ,
Arcade Fire ’
FRANK VIJG EN JAN DIRK STOUTEN JAN KOK