66 fotoboeken over Heerenveen , FC Twente , Sparta , Go Ahead Eagles , kortom , voetbalhistorie als kunstgeschiedenis .
‘ Als ik de tijd 30 jaar zou kunnen terugdraaien , zou ik meteen elke dag een beroemde speler uit de veertiger en vijftiger jaren gaan interviewen . Dat hebben we nagelaten en dat is zonde . Doodzonde zelfs . Er zijn verhalen verloren gegaan , die nooit verloren hadden mogen gaan . Al die mannen zoals Joop Stoffelen , Jan Linssen , Gerrit Voges , Leo Canjels , noem ze maar op , ze zijn ons ontglipt . Er is nu nog maar een klein groepje helden over van boven de 80 jaar en nog steeds ontbreekt het me de tijd om ze nog één keer hun verhaal te laten vertellen . En elke dag zeg ik : ga nou naar Kees Kuys voordat het te laat is .’
Er is sinds kort een nieuwe dimensie aan de kunstvoetbalgeschiedenis van Kick toegevoegd . ‘ Ik zat een jaar of twee terug te googlen naar alles wat ook maar met de geschiedenis van Heerenveen te maken had ’, vertelt Matty Verkamman , ‘ want er moest een jubileumboek worden gemaakt . En ineens , vanuit het niets , kwam ik een kleurenplaat van het eerste elftal tegen uit 1949 . De tijd dus dat kleurenfoto ’ s nog niet bestonden . Hooguit een ingekleurde , maar dan op een amateuristische manier met de hand . Maar deze was er één waarbij je je vingers a�ikte .’ �en raadsel .
‘ Niemand bij Heerenveen kon er ook uitsluitsel over geven . Niemand die die foto in kleur kende . Totdat ik dieper het internet indook en tot mijn stomme verbazing zag dat de foto in Rusland was ingekleurd door een zekere Yulhen Ukolova . Een Russin .’
De zoektocht naar haar begint ‘ Het bleek een kunstenares te zijn , die bijna in Siberië woont . Ze was ook fotografe en journalist en kleurde voor de grap zwartwitfoto ’ s in . Bovendien had ze voor haar gevoel een speciale band met Nederland . Want toen ik ze eenmaal opgespoord had en op haar Instagram-account keek stond ze er afgebeeld in een keeperstrui van Edwin van der Sar . Gelijk gemaild , want zelfs dat adres had ze op die site prijs gegeven . Wil je voor ons een pilot doen , vroeg ik ? Twee dagen later had ik de eerste foto van Abe Lenstra in het shirt van Oranje al terug . Daar hebben we , ik zeg het eerlijk , met z ’ n drieën watertandend naar staan kijken . In de weken daarna heeft ze alle elftalfoto ’ s van Heerenveen , ook die uit de kampioenscompetities uit de veertiger jaren , ingekleurd . Heerenveen is daarmee de eerste Nederlandse club die een jubileumboek heeft met de echte werkelijkheid .’
Toch heeft zwartwit ook wel iets legendarisch ‘ Ja , absoluut . Maar besef wel : zwartwit bestaat niet . De toeschouwers die voor 1960 naar een voetbalwedstrijden keken , zagen gewoon alles in kleur . We hebben na de oorlog in Europa door het ontbreken van geld de kleurentechniek in wezen stil gezet . In Amerika is de geschiedenis veel kleurrijker . Maar ik snap de lichte kritiek wel , maar dat neemt niet weg dat het altijd beter is om terug in de tijd naar de werkelijkheid te kijken .’
Hoe brief je haar ten aanzien van de
‘ Elke dag zeg ik : ga nou naar Kees Kuys voordat het te laat is ’
kleuren ? ‘ Ik stuur haar naast de foto een kopie met daarop allemaal kleuraanwijzingen . Het shirt van Oranje bijvoorbeeld heeft op de ouwe platen bijvoorbeeld een wapentje . Maar er waren zes generaties wapentjes . Toch heb ze ik allemaal uitgezocht . Tot in de kleinste details , want ik weet als het niet klopt , word ik er op afgerekend . Dus dat is een hele research , vooral als het periodes betreft waarin iedereen is overleden . Dan moet je dieper graven in de archieven . Maar het lukt elke keer weer . Tot en met de reclameborden die je op de foto ’ s in de stadions ziet hangen . Ik heb ze allemaal kunnen achterhalen . De meeste bedrijven en merken bleken hun geschiedenis zelf te hebben gearchiveerd op internet en over het algemeen stonden reclameborden na de oorlog soms wel vijftien tot twintig jaar op dezelfde plek in een stadion . De trouw was groot vroeger onder de sponsors .’
Hoe lang duurt het inkleuren van één foto ? ‘ Ze is er vijf uur mee bezig . Dat was ook gelijk het probleem , want die tijd had ze niet elke dag . Dus als ze er één gestuurd had en we opnieuw ademloos hadden staan kijken , stuurde ik
4-5-1958 . Nederland - Turkije ( 1-2 ). Oranje-spelers van rechts naar links : Piet van der Kuil ( Ajax )), Coen Moulijn ( Feyenoord ), Jan Notermans ( Fortuna ' 54 ) , Abe Lenstra ( SC Enschede ), Roel Wiersma ( PSV ), Kees Kuys ( NAC ), Faas Wilkes ( VVV ), Carol Schuurman ( ADO ), Jan Klaassens ( Feyenoord ), Frans de Munck ( DOS ) en Cor van der Hart ( Fortuna ' 54 ).