68
In de verbeelding van Waakop Reijers heeft de muskusos een eigen leven
en een explosieve vorm gekregen, los van de werkelijkheid in de barre
poolachti ge gebieden. De muskusos trekt in kuddes rond in het noorden
van Canada en Siberië, Alaska en op Spitsbergen, waar onlangs een
onderras werd ontdekt. Het dier moet weinig van mensen hebben en is
onderweg buiten ons blikveld. Waarschijnlijk heeft in Nederland niemand
ooit een muskusos in zijn natuurlijke omgeving gezien.
Treurig in de dierentuin
‘Ik ook niet’, zegt Tom Waakop Reijers. ‘Wel in een dierentuin in
Kopenhagen. Dat was treurig. Door de klimatologische omstandigheden
had hij zijn vacht verloren. Die is normaal vijft ien tot twinti g centi meter
dik. Het zijn echt winterdieren. Ze hebben geen verwantschap met
bizons, hoewel ze daar wel op lijken. Het zijn geen runderen. DNA-
onderzoek heeft uitgewezen dat het geitachti gen zijn.’
Belgisch hardsteen
Curieus is dat er, dankzij Waakop Reijers, wel monumentale beelden
bestaan van het giganti sche beest dat niemand ooit ziet. In Rott erdam op
het voormalige abatt oirterrein in Crooswijk, in cortenstaal. En op het
Siloplein bij metrostati on Maashaven, in Belgisch hardsteen
gecombineerd met brons. ‘Die sculptuur heb ik in Seraing, een voorstadje
van Luik, gemaakt in de buitenruimte ti jdens een symposium waar de
hardsteenindustrie werd gepromoot. Wij werkten op dat plein met zes
internati onale beeldhouwers. Was heel spannend.’
Festival in Quito
Ook in Quito in Ecuador staat een stalen muskusos. In een park dat
wonderlijk genoeg het Reyerspark heet. ‘Op initi ati ef van de Nederlandse
ambassade werd ik in 2005 uitgenodigd om deel te nemen aan een
festi val dat plaatsvond omdat Quito in dat jaar Culturele Hoofdstad van
Zuid-Amerika was. De constructi e van het beeld heb ik in mijn atelier
getekend. De uitvoering geschiedde, onder mijn begeleiding, in een
fabriek in Ecuador. Toen het klaar was, heb ik samen met het
gemeentebestuur van Quito een plek gezocht waar het kon worden
geplaatst. Dat is dat Reyerspark geworden. Ze waren heel blij met het
beeld en ik ben er wel trots op dat in een Zuid-Amerikaanse stad een van
mijn kunstwerken staat in een park dat mijn naam draagt.’
Psychologen zullen Toms
weelderige gestalte
ongetwijfeld in verband
brengen met de omvang
van de dieren die onder
zijn handen ontstaan
BEELDHOUWER TOM WAAKOP REIJERS
Ionesco
Voor Waakop Reijers zich tot de muskusos bekeerde, waren andere
volumineuze dieren zijn onderwerp. Rhinocerossen (neushoorns) en
nijlpaarden. ‘Vooral de rhinoceros heeft heel lang door mijn hoofd
gespeeld. Dat had te maken met het toneelstuk Rhinocéros van Ionesco
uit 1959. Daarin veranderen alle personages , behalve de hoofdpersoon,
in neushoorns.’ Bijzonder is dat Waakop Reijers in 1978 – toen was hij
echt de man van de rhino’s – heeft samengewerkt met Ionesco. Die
regisseerde bij Theater aan de Rijn in Arnhem het toneelstuk Burger
edelman van Moliére. Waakop Reijers ontwierp de decors...
Volumineus
In een boek dat in 1998 verscheen, de kunstenaar was toen 50, heb ik
ervoor gepleit dat in alle overheidsgebouwen beelden van de rhinoceros
moesten worden geplaatst. Dan weten wij precies hoe wij er, met dank
aan Ionesco, uit gaan zien, schreef ik. In tegenstelling tot de sculpturen
van de muskusos, zijn Waakops rhino’s veel meer traditi onele
beeldhouwkunst. De muskusos heeft zich losgemaakt van de traditi e,
impulsen spelen geen rol. Wat wél een rol speelt, is dat onweerstaanbare
verlangen naar volume. Kunstenaars maken vaak kunst die op hen lijkt.
Psychologen zullen Toms weelderige gestalte ongetwijfeld in verband
brengen met de omvang van de dieren die onder zijn handen ontstaan.
Binnen onbeperkt houdbaar
Buitengewoon is de enorme muskusos in het atelier van Waakop Reijers.
Hij is in hout (gepolygameerd okumee) opgebouwd uit 284 vlakken,
verschillende verstekken en ribben, gekleurd met natuurlijke pigmenten
(oker, omber, sienna) en gelakt met schellak. Afmeti ngen: 2,74 meter
hoog, 3,54 meter lang en 1,54 meter breed. Het construeren van zo’n
grote sculptuur (totale oppervlakte 22 vierkante meter, gewicht 800 kilo)
is precisiewerk. Vooral in hout is dat het geval, in staal luistert het minder
nauw. Dit werk verdient een plaats in een grote binnenruimte. Daar is het
door de sterke structuur en de materiële afwerking in feite onbeperkt
houdbaar. Het beeld kan natuurlijk ook in brons worden gegoten. Dat is
wel een kostbare zaak. Waakop Reijers schat de kosten daarvan gauw op
50.000 euro. Dan krijgt het beeld eeuwigheidswaarde en blijft het
misschien wel langer bestaan dan de muskusossen in de polaire gebieden
kunnen overleven.