bitki
SEMİZOTU
Semizotu kurutularak ve taze olarak tüketilmektedir.
Çiğ salatası çok yangın olarak yapılmakta ve sevilerek yenilmektedir.
Kaynatılıp böbrek, mesane ve bağırsak iltihaplarında ve sancılarında içilir.
Yaz
HAZİRAN EXECUTIVE HOUSEKEEPER 2014
gelip de hafif ekşi ve birazda buruk
semizotları pazarlara gelmeye başladı mı çoğumuz mutlaka dayanamaz alırız.
Semizotunu birde çiftçilere sormak gerekir.
Onlar semizotundan kurtulmak için neler
yapmaz ki. Tohum kapsülü açıldı mı bahçenin, tarlanın her tarafını semizotu tohumu
saracak ve büyüyecektir. Yayılarak büyüyen
semizotunun boyu çok uzamaz. Kumlu toprakları sever. Genellikle yaz aylarında yetişmekteyse de sonbahar ve ilkbahar aylarında
da görülür. Yabani semizotunun hafif buğulu
minik yaprakları vardır. Birde yetiştirileni vardır ki, daha iri yapraklı olmasına rağmen yabanisi kadar lezzetli değildir.
Çiğ olarak salatalara eklenebildiği gibi tek başına yoğurtlanarak hazırlanan salatası yaygın
olarak yapılmakta ve yenilmektedir. Domates
ve kuru soğanla yapılan salatası da çoğu kişi
tarafından bilinir. Kahramanmaraş’ta çorbası
yapılmaktadır. Gaziantep mutfağında baklagillerle birlikte pişirilen semizotu yemeği sıkça yenir. Kilis’te kıymalı kavurması, İç
Anadolu’da pirinçli yemeği ve semizotlu bulgur pilavı bahçe ve tarlalardaki semizotlarını
değerlendirmek için iyi alternatiflerdendir.
Nar ekşisiyle domates ve salatalık ilavesiyle
yapılan salataya ise ‘PİRPİRİM EKŞİSİ’ adı verilmektedir. Gaziantep’te yoğurtlu cacığa ‘Pirpirim Cacığı’ denilmektedir. Ayrıca semizotu
saplarından turşu yapılabilir, tohumları da
çekilerek una katılıp kullanılabilir. İç ve Güneydoğu Anadolu’da kış için kurutulmaktadır.
Çin’de bitkinin tümü ishale, idrar yolu iltihapları ve yüksek ateşe karşı kullanılır. Semizotu suyu deri hastalıklarına iyi gelmektedir.
Amerika yerlilerinin sevdikleri otlardan biri
olmasına karşın sonradan kıtaya ayak basan
Avrupalıların çok rağbet etmediği bir bitkidir.
1819 yılında Amerikalı yazar Corbett ‘Amerikan Bahçıvanı’ adlı kitabında şöyle yazmıştır:
“Semizotunu sadece Fransızlar ve domuzlar
yer, o da başka bir şey bulamadıklarında.”
Semizotu dünyada sıcak ve ılıman iklimli
tüm yörelerde yetişmektedir. İşlenen tüm
topraklara yerleşmeye eğilimlidir. Çiçeklenme öncesinde toplanır. Çiğ ya da pişirilerek
yenilmektedir. Semizotu, pirpirim, soğukluk,
temizlikotu, zolaita gibi çeşitli adlarla da bilinmektedir.
118
BITKI.indd���2
6/12/14���8:31�PM