Ermenistan Rehberi
Haş çorbası ise Ermenistan kültürüne dair Türkiyeli konuk üzerinde münhasıran ayıltıcı
bir etkisi olan, şahane bir örnek. Sakın ola buraya kadar paça yemeğe geldik
demeyiniz. Bir yandan harika bir paça çorbası içme, diğer yandan Türkiye’ye ve
Anadolu Ermeni kültürüne hem çok uzak hem de fazla yakın olduğunuzu damağınızla
idrak etme şansını kaçırmamanızı tavsiye ederim.
Türkiye’de de adet olduğu üzere çorbanın son ha-
zırlıklarını masada siz yapıyorsunuz. Tuz, sarımsak,
sirke ve limon yağa mukavemet edecek dengeyi ve
ağzınıza yaraşır tadı yakalamanız için elinizin altında
bulunuyor. Ancak haşın masadaki hazırlığı çeşni-
lendirilmeyle bitmiyor. Türkiye’deki paça çorba ri-
tüelinde bulunmayan mühim bir aşama daha var.
Çorba masanıza bol miktarda peksimetleştirilerek
pişirilmiş rulo lavaş ekmeklerle beraber getiriliyor.
Haşı Ermenistan’daki yaygın adaba münasip bir bi-
çimde içmek isterseniz bu peksimet lavaşları çorba
elle yenilebilecek yoğunluğa ulaşana kadar içine
ufalamanız gerek. Peltemsi bir kıvamdan hazzet-
mezseniz buna mecbur değilsiniz tabii. Ama yine
de o uzun ruloların çıtırtısını dinlemenin zevkine
varmak için en azından bir yarım lavaş olsun ufala-
yabilirsiniz çorbanıza.
Haş sürekli sıcak kalmasını sağlayacak bir düzenek
üzerinde servis ediliyor. Türkiye’deki paça çorbadan
hem daha yağlı hem de büyük porsiyonlar halinde
sunulan çorbayı bitirmek zaman alıyor haliyle. Bu
düzenek çorbanın sıcaklığını ve lezzetini bozmamak
için elzem velhasıl. Sirke, sarımsak ve ısıyı koru-
yacak düzeneğin yanı sıra, yağa zevkle mukavemet
edebilmek için garsondan bir de votka isteyebilir-
siniz. Siz unutursanız garsonunuz tavsiye edecektir
muhtemelen…
Votka çorbanın yağına karşı radikal bir tedbir
sayılabilir. Zira kendisi küçük bir yudumda dahi
damağınızdan yağ ile beraber, sarımsağı, sirkeyi
ve çorbanın bütün rayihasını silmeye muktedir.
Ancak bu söylediğimi yemek ile içki arasında bir
uyumsuzluk emaresi olarak görmeyin. Tazelen-
miş damağınızı haş ile yeni baştan şenlendirebil-
menin, hatta eliniz votkaya daha sık uzandıkça
giderek hassasiyetini kaybetmiş dilinizdeki tat
reseptörlerini haş ile diriltmenin mümkün oldu-
ğunu göreceksiniz.
Votkanın masadaki asli yerine bakıp haşın hangi
öğünde yendiğine dair bir tahminde bulunmaya
çalışmayın. Geniş eski Sovyet coğrafyasındaki
hemen her mutfakta olduğu gibi votka Ermenis-
tan’da da pek çok yemeğin refiki olarak ve vakit
gözetmeksizin karşınıza çıkıyor. Haşı her öğün-
de sipariş edebilirsiniz, ancak yine de Ermenis-
tan’daki âdete göre bu paça çorbası daha çok
kahvaltıya, özellikle hafta sonu büyük aile kahval-
tılarına mahsus. Evet, yine votka eşliğinde… Son
ve küçük bir tavsiye: ziyaretiniz kısa sürecekse ve
masada yemekleri paylaşabileceğiniz arkadaşla-
rınız varsa kişi başı bir porsiyon haş sipariş etme-
yin. Zira önünüze gelecek olan büyük haş kâsesi
sizi mutfağın başka nefasetlerini tanımaktan alı
koyabilecek kadar lezzetli ve doyurucu olacak.
83