Emtia Sözle?meleriyle Fiyat Riskinden Korunma:
? ?lkbahar aylar?nda bir çiftçi pamu?unu ekerken hasat zaman?nda pamu?unu ne kadar fiyattan sataca??n?
ancak tahmin edebilir. Hasat ay? olan Eylül geldi?inde, o y?lki hasad?n durumuna ve piyasa ?artlar?na
göre sataca?? pamu?un fiyat? beklentilerinden çok a?a??da veya yukar?da olabilir.
? E?er çiftçimiz ben sadece tarlamla u?ra?mak ve hasat zaman?na kadar pamuk fiyatlar?ndaki art?? ve
azal??tan endi?e duymak istemiyorum diyorsa, VOB?da sözle?me satarak kendini koruma alt?na
alabilir.
? Bu sayede daha tarlaya ürününü ekmeden belirledi?i fiyattan sat?? yapm?? olacak ve pamuk
fiyatlar?ndaki ini? ç?k??lardan etkilenmeyecektir.
ALTIN VADEL? ??LEM SÖZLE?MELER?
? Vadeli i?lem sözle?mesi (VS, futures), ileri bir tarihte, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte
ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasas? arac?n?, mal?, k?ymetli maden veya döviz alma
veya satma yükümlülü?ü getiren sözle?medir.
? Alt?n Vadeli ??lem Sözle?meler, belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve safl?kta alt?n?
alma veya satma yükümlülü?ü veren ve bir borsada i?lem gören sözle?melerdir.
? Alt?n vadeli i?lem sözle?melerinde fiyat, sözle?meye konu olan miktarda alt?n?n vadeli fiyat?d?r.
Yat?r?mc?lar?n kar ve zararlar? alt?n?n vadeli fiyat?n?n hareketleriyle olu?ur. Fiyat piyasada olu?an arz ve
talebe göre belirlenir.
VOB'da vade kavram?: VOB?da belirli bir anda farkl? vadelerdeki 3 ayr? sözle?me i?lem görmektedir.
Örne?in mart ay? içerisindeyken Nisan, Haziran ve A?ustos sözle?meleri i?lem görmektedir. Bunlar 3
farkl? üründür ve t?pk? 3 farkl? hisse senedi gibi al?n?p sat?labilirler. Nisan sonu geldi?inde Nisan vadeli
ürün ortadan kalkacakt?r ve Ekim vadeli kontratlar i?lem görmeye ba?layacakt?r. Fakat her halükarda
piyasada i?lem gören vadeli kontratlar?n say?s? 3 olacakt?r. En yak?n vadeli kontratlar en fazla i?lem
görenlerdir. Konu fiyat hareketlerinden kâr elde etmek oldu?unda(spekülatif i?lem) yat?r?mc?lar
genellikle en çok i?lem gören kontratta, yani en yak?n vadeli kontratta i?lem yapmay? tercih
etmektedirler. Spekülatif amaçl? i?lem yaparken VOB'un vadeli yap?s?n?n asl?nda bir önemi yoktur.
Tek bilinmesi gereken al?n?p sat?lmakta olan ürünün bir son tarihinin bulundu?u ve o tarih geldi?inde
art?k bir sonraki sözle?meye geçilmesi gerekti?idir. Her zaman en yak?n vadeli sözle?mede i?lem
yapmak isteyen bir yat?r?mc? örne?in Nisan sonu geldi?inde art?k Nisan sözle?mesinde i?lem
yapamayaca??ndan Haziran vadeli sözle?mede i?lem yapmaya ba?lamak durumundad?r.
VOB'da fiyatlar?n olu?mas?: VOB'daki ürünlerin her birinin dayanak varl??? mevcuttur. Örne?in
VOB30'un dayanak varl??? spot hisse senedi piyasas?ndaki BIST30'dur. VOBDolar'?n dayanak varl???
ise Dolar kurudur. VOB ürünlerinin fiyatlar? pratikte dayanak varl?klar?n fiyatlar?na ba?l?d?r. Örne?in
hisse senedi piyasas?ndaki BIST30'un de?eri artt???nda VOB30'un de?eri de genellikle artar. Benzer
?ekilde BIST30'un de?eri dü?tü?ünde genellikle VOB30'un de?eri de dü?er.