“Amerika tarzı” ya da “Avrupa tarzı” olabilir.
Amerika tarzı yürütme, temelde var olan bir
işin toplam süre (serbest zaman seçimi) esnasında opsiyonun ya da bir opsiyon belgesinin
alıcısı tarafından onaylanabilir olması anlamına gelir. Avrupa tarzı yürütmede sadece süre
sonuna kadar uygulanabilir.
FİNANSAL VADELİ İŞLEMLERDE
(FUTURES İŞLERDE) BİLGİ
Futures işleri yürütmek isteyen müşterilere söz konusu ülkenin Değerli Kâğıtlar Yasasının ilgili maddesi gereğince değerli kâğıt hizmeti şirketince ortaya çıkan riskler hakkında
ayrıntılı bilgi verilmelidir.
Futures işler manevila etkisi nedeniyle başarı durumunda yüksek kar payını mümkün
kılan, fakat yüksek riskleri de ortadan kaldıran
aşırı riskli para yatırımları olarak bilinir. Böylesi bir bilgilendirme verildiği takdirde banka
ya da broker, müşterinin zararını karşılamakla yükümlüdür.
Futures işler aynı zamanda işletmelere
özgü riskleri güvence altına almak için işletmeler tarafından işleme konulur. Bu nedenle
futures işler birçok işletme için risk yönetiminin tümleyici oluşumunu oluşturur.
KIYMETLİ KÂĞITLAR BORSASI
Kıymetli kâğıt borsası, diğer ismiyle hisse senedi borsası ya da etki borsası ulusal değerli kâğıt ticareti yasası bağlamında kıymetli kâğıtların, hisselerin ve türevlerin işlendiği
bir borsadır.
Burada büyük izleyici toplumunun hisse
kurları, tabiri caizse standart kâğıtlar sürekli not edilir. Değerli kâğıt borsaları ünvanların emisyonuna hizmet etmez, hatta yatırımcıların az masrafla ve mümkün mertebe düşük
maliyetlerle değerli kâğıtları elde etmelerine
ve onlardan tekrardan kurtulmalarına olanak
sağlayan sirkülasyon (para piyasası) piyasası
olarak vazife görür. Bu durumda değerli kâğıt
borsaları çağdaş finans piyasası kura mı olarak
bağımsız kurum, işlevi sözleşme ortaklarının
bir araya gelmesinden oluşan bir hizmet işletmesi olarak görülür.
Örneğin Almanya’da öncelikli ticaretin işlendiği yedi tane çağdaş kıymetli kâğıt borsası vardır (Ocak 2009). Bunların en büyüğü
FWB, yani Frankfurt Kıymetli Kâğıt Borsasıdır. Elektronik üzerinden ticaret yapmanın
(Almanya'da örneğin XETRA) ve yerel banka üzerinden hemen hemen gerçek zamanda borsalarda dünya çapında doğrudan işlem
yapabilmeksizin özel yatırımcılara da erişme
olanaklarının gelişmesi yoluyla sonu kestirilemeyen uluslararası bir yapı dönüşümüne doğru yol almıştır.
Bu noktada uluslararası tanınan işletmelerin hisselerinin dünya çapında farklı borsa
merkezlerinde işlem görebildiği (örn. Frankfurt, Londra, New York) ve böylelikle açılış
saatlerinden kaynaklanan daralmalar olmadığı
için her bir borsanın bulunduğu noktanın bağımsızlığı söz konusudur.
Hem borsa hem de kıymetli kâğıt ticare-
ti kıymetli kâğıt borsası için eş anlam olarak
yorumlanır. Borsalar işlem gören malın biçimine göre adlandırılır: kıymetli kâğıt borsaları bu nedenle ticari mal borsalarından, futures
borsalardan ve döviz borsalarından ayrılırlar.
VE SON OLARAK BORSADA
KAZANMANIN PÜF NOKTALARI…
Pek ok kişi borsada yatırım yapar ancak
bunlardan pek azı bilinçli yatırımcıdır. Bu nedenle bilinçsizce yapılan yatırımlar sonucu
özellikle küçük yatırımcıların ciddi kayıplar
yaşadıklarına sıkça şahit olmak mümkündür.
Peki borsada kazanmanın püf noktaları yok mu ? İşte bizden size birkaç küçük ip
ucu…
TEKNİK
Borsa işlemlerinde başarı sağlamak için
grafik okumak şarttır. Grafik ile çalışmak sörf
yapmaya benzer. İyi bir dalgayı yakalamak gerekir. Bu dalganın fiziksel ve kimyasal özelliklerini bilmeye gerek yoktur. Sadece nerede ve
ne zamanda hareket edeceğinizi bilmek yeterli olabilir. Bu nedenle grafiklere yardımcı olarak kullanılan yüzlerce indikatör ve karmaşık
formüllerinin bütün detaylarını bilmeye gerek
yoktur. Neyin, nerede kullanılmasını bilmek
yeterli olacaktır.
Hangi bilgiye sahip olursanız olun, ne yaparsanız yapın, yanlış yapabilirsiniz. Bu nedenle riski mutlaka kontrol altında tutmak
gerekir. Herhangi bir işlemde asla borsadaki
toplam sermayenin % 2 ’sinden fazlası riske
atılmamalıdır.
Daima trend takip edilmeli ve yöntemlerden asla vazgeçilmemelidir. Bu konuda hiçbir
istisna kabul edilmez. Böylelikle yapılan işlemler birbiri ile aynı olur, kötü işlem gerçekleşmez.
İyi sistem, trend takip eder. Borsada, trend
olmayıp yatay hale geldiğinde, bu sistem kazanç sağlamayacaktır. Sermaye eriyebilir. Kenarda beklemek daha doğru olacaktır.
Kullanılan sistemi, kısa vadeden uzun vadeye sık sık değiştirmek gerekir.
Optimizasyon şüphelidir. Herkes geçmiş
için mükemmel bir sistem yaratabilir.
Temel veriler gereksizdir. Borsa ve piyasa
her türlü haberleri iskonto etmiştir.
Çünkü;
1. Temel analizde kullanılan bilgiler doğru olmayabilir,
2. Temel analistin gerçek değer hesabı hatalı olabilir,
3. Borsa ve piyasa yanlışını bir süre düzeltmeyebilir ve hisse senedi gerçek değerine
ulaşmayabilir
YENİ KURULAN BORSALARIN GELİŞİM
SÜRECİ
Borsaların gelişme tarz ve derecesini ülkelerin ekonomik ortam ve şartları belirler. Bu
nedenle, borsaların gelişme dereceleri ve modelleri farklıdır. Bu yüzden dünyada ne kadar
borsa varsa o kadar borsa modeli vardır denilmektedir. Bunun yanında, yeni kurulmuş her
borsa kaçınılmaz bir şekilde bazı aşamalardan
geçmektedir.
Bu aşamalar;
KURULUŞ VE UYUKLAMA
Yeni kurulan bir borsa hemen hızlı bir çalışma temposu ortaya koyamaz. Bir süre kendisini ve temsil ettiği yatırım alanını halka
tanıtmak zorundadır. Bu tanıtım yavaşça gerçekleştirilir ve borsaya karşı halkta bir ilgi
uyandırılmaya çalışılır.
İŞLEME GEÇME
Artış gösteren ilginin yeterli bir düzeye
çıkması ile borsaya ilk işlemler görülür. Ama
bunların miktarı azdır. Borsada yatırım yapanlar zamanla kazançlı çıktıklarını ve yatırımlarının uzun vadede diğer yatırım araçlarından
daha verimli olduğunu gördükçe yatırımlarını
arttırırlar. Buna paralel olarak da fiyatlar yükselmeye başlar. Fiyatların yükselmesi ile birlikte herkes kazanacaktır. Talep biraz daha artacaktır.
SPEKÜLASYON
Borsalardan kar elde edildiğini görenler
borsaya koşacaklardır ve talebin aşırı artmasına karşın arzın buna paralel artmadığı görülecektir. Bunun sebebi elinde hisse senedi bulunanlar fiyatların yükseldiğini görünce daha
fazla yükselmesini bekleyecektir. Elinde büyük portföy bulunan holdingler, aileler, iştirak bankaları ise hisse fiyatları ikame bedeline
ulaşmadan satışa geçmek istemeyeceklerdir.
Arz – talep dengesizliği arttıkça fiyat yükselişleri de hızlanacaktır. Herkes çok kazanmaya başlayacaktır. Talep de daha çok artacaktır.
ÇÖKÜŞ
Halkın hisse senedi talebini durduracak
veya piyasaya birden bire bol hisse senedi dökülmesine yol açacak herhangi bir olay olması
beklenir. Yükselen fiyatları satışa geçmek için
yeterli gören ve herkesten önce davranmak isteyen büyük portföy sahipleri ani bir satışa geçer. Bunun üzerine diğer portföy sahipleri de
satışa geçerler ve bir panik ortamı oluşur. Paniğin başlaması ile birlikte önce fiyatlar hızla düşmeye başlar, daha sonra da alıcı olmadığı için iş hacmi düşmeye başlar. Fiyat ve iş
hacmindeki düşüş genellikle başladığı noktaya kadar varmaz ve bu noktanın az veya çok
üstünde bir noktada durur.
OLGUNLUK
Piyasa yaşanan bu tecrübeden mutlaka bir
zarar görmüştür ama olgunlaşmış olarak çıkacaktır. Artık hisse senedi fiyatlarının sonsuza
dek yükselmeyeceği ve düşerken de sıfıra inmeyeceği öğrenilmiştir. Bundan sonra da daha
küçük yükseliş ve düşüşler gerçekleşecektir.
KAYNAKÇA: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Böl