17
227
İnternet, “Online” Sağlık Enformasyonu
ve Sağlık Okuryazarlığı
Doç. Dr. Nurten KAYA
GİRİŞ
İnsanların toplumsal yaşamda etkin olmalarını
ve hayatlarını anlamlı bir şekilde yaşamalarını
sağlayabilecek becerilerin başında okuryazarlık
becerisi gelmektedir. Bu beceri sağlık söz konusu olduğunda ayrıca önem kazanmaktadır.
Öte yandan bireylerin sağlık ve hastalık durumları karşısında kontrol güçleri azalmakta ve
bu durumla baş etme yöntemleri geliştirmek
sorunların çözümüne katkı sağlayabilmektedir. Sağlık sorunları ile baş etme yöntemlerinin
geliştirilmesinde önemli bir yeri olan sağlık
okuryazarlığı, halk sağlığı ve bireysel sağlığın
en önemli belirleyicilerinden biridir ve hasta
merkezli bakımın temel öğesi olarak görülmektedir [1,2].
Son yıllarda bilgiye ulaşımı kolaylaştıran
teknolojilerin kullanımıyla birlikte, sağlık ve
hastalığa ilişkin bilgiler artan bir şekilde çevrimiçi ortamda yer almaktadır. Çevrimiçi ortamda yer alan sağlığa ilişkin bilgilerin, mesajların,
haberlerin bireylerin sağlık davranışlarını etkilediği bilinen bir gerçektir. Bireyler çevrimiçi
sağlık bilgilerine arama motorları aracılığı ile
kolayca ulaşabilmekte ve bilgilerin doğrulunu
sorgulamadan kendi yaşamlarında kullanabilmektedir. Bireyin sağlık okuryazarlığının düşük
olması bu sağlık bilgilerini yanlış kaynaklardan elde etmesine, yanlış yorumlamasına ve
sağlıkla ilgili karar verme sürecinin olumsuz
etkilenmesine neden olmaktadır. Kitabın bu
bölümünde, sağlık okuryazarlığı ve internetten yararlanarak sağlık bilgisine erişimde sağlık
okuryazarlığının rolü açıklanmaktadır.
OKURYAZARLIK
Okuryazarlık Kavramı
Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’de,
“okumak” fiili; (1) Bir yazıyı meydana getiren
harf ve işaretlere bakıp bunları seslendirmek
veya düşünceyi anlamak, (2) Yazılmış bir metnin iletmek istediği şeyleri öğrenmek, (3) Bir
konuyu öğrenmek için okulda, bir öğretmenin
yanında veya yazılı şeyler üzerinde çalışmak,
öğrenim görmek, olarak tanımlanmaktadır
[3]. Diğer bir tanıma göre okuma; “okuyucu,
okunan metin ve okuma durumunun kapsamı
arasında iletişim kurulması yoluyla anlam oluşturma süreci”, bir başka deyişle “yazılı bir ifade-
227