15
195
Kronik Hastalıklar
ve Akıllı Evler
Prof. Dr. Zehra DURNA Yard. Doç. Dr. Anita KARACA
GİRİŞ
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) “uzun süren
ve yavaş ilerleme gösteren hastalıklar” olarak
tanımladığı grupta kardiyovasküler hastalıklar,
diyabet, obezite, bazı kanserler, kronik solunum sistemi hastalıkları gibi bulaşıcı olmayan
hastalıklar insan sağlığını etkileyen önemli sorunları oluşturur [1,2].
Bulaşıcı olmayan hastalıkların (BOH) oluşturduğu küresel yük büyümeye devam etmekte olup bunu kontrol altına alma zorluğu bütün
ülkelerde problem oluşturmaya devam etmektedir [1,2]. 2004 yılı “Küresel Hastalık Yükü” çalışmasına göre 10 ölümden 6’sı bulaşıcı olmayan
hastalıklar nedeniyle gerçekleşmektedir. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ölüm nedenlerinde kalp damar hastalıkları ilk sırada (%29)
yer almaktadır. 2011 verilerine göre Türkiye’de
ikinci en sık ölüm nedeni ise kanserlerdir (%21)
[3]. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2015 Ocak’ta
güncellenen verilerinde ise her yıl 38 milyon
kişinin kronik hastalıklar nedeniyle yaşamını
kaybettiği, bunun 28 milyonunun düşük ve
orta gelir düzeyinde kalan ülkelerde meydana
geldiği bildirilmektedir [4].
Kardiyovasküler hastalıkların yılda 17.5 milyon, kanserin 8.2 milyon, kronik solunum sistemi
hastalıklarının 4 milyon, diyabetin ise 1.5 milyon
ölüme neden olduğu belirtilmektedir. Kronik
hastalıkların oluşumunda sigara kullanımı, yetersiz fiziksel aktivite, aşırı alkol kullanımı ve sağlıksız diyetler en önemli risk faktörleridir [4].
DSÖ verilerine göre 2015-2050 yılları arasında 60 yaş üstü nüfusun %12’den %20’ye
çıkması beklenmektedir. Yaşlanma artışı, hızla
plansız şehirleşme, sağlıksız yaşam biçimi alışkanlıkları kronik hastalık risk faktörlerini artırmaktadır [4,5].
Günümüzde önlenebilir BOH’dan kaynaklanan erken ölümlerin engellenmesi için tütün
ve sigara kullanımının, sağlıksız beslenmenin,
fiziksel hareketsizliğin ve alkol kullanımının
önlenmesine yönelik kanıtlanmış çözümler
mevcuttur. Bu amaçla; DSÖ “Bulaşıcı Olmayan
Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolüne İlişkin
Küresel Eylem Planı”nda (2013-2020) 9 ana hedef belirlemiştir. Bu hedefler [1];
Yaşam boyu yaklaşımı,
İnsanların ve toplumların güçlendirilmesi,
195