142
BÖLÜM 2 • Sağlık Alanında Kullanılan Bilişim Sistemleri ve Güncel Uygulamalar
ler arasında ilişki kurarak daha sağlıklı sonuçlar
elde etmeyi sağlar [3]. Düzenleme başkaları
tarafından yapılmıştır ve yalnızca ilgili kişi için
bir anlam taşımaktadır. Verileri enformasyona
dönüştürürken izlenen zihinsel süreçler söyle
sıralanmaktadır [4]:
Bağlam: Verilerin hangi amaçla derlendiğini
öğrenme,
Sınıflandırma: Analiz birimlerini ve verinin
ana bileşkelerini öğrenme,
Hesaplama: Verileri istatistiksel olarak analiz etme,
Düzeltme: Verilerdeki hataları ayıklama,
Yoğunlaştırma: Veriyi özetleyerek daha kısa
biçimde sunma.
Mevcut rekabet şartları ve kaynakların sınırlı olduğu gözönünde tutulduğunda günümüzde bilgi önemli bir kilit noktadır. Türkçe’de bilgi
sözcüğü şu anlamlarda kullanılmaktadır: [5]
İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütününe verilen ad.
Öğrenme, gözlem ve araştırma yoluyla elde
edilen gerçek, malumat.
İnsan zekasının çalışması sonucu ortaya çıkan zihni ürün.
Veri, enformasyon ve bilgi sözcükleri çoğu
kez birbirlerinin yerine kullanılmaktadır. Veri-
lerin anlam kazanması ile enformasyon oluşur.
Veri dağınıkken enformasyon şekillenmiş ve
düzenlenmiştir. Yine bilgi denilince enformasyondan daha geniş kapsamlı bir olgu anlaşılması gerekmektedir. Çünkü enformasyon bilginin üretim materyali olup daha dar kapsamlıdır.
Bu nedenle bu sözcüklerin birbirlerinin yerine
kullanılması doğru değildir.
“Akıl, hızla değişen ortamlarda uzun vadeli
hedeflerle kısa süreli ihtiyaçlar arasındaki dengenin kurulmasını sağlayan, deneyimle yoğrulmuş tüm bakış açılarını içererek olgunlukla
karar alma yeteneğine denir.” [6] Bilgiden yararlanma anında ise akıl devreye girmektedir.
Bilginin akla dönüşmesi için ise sindirilmesi gerekmektedir ve bu durum kişinin bazı özellikleri ile ilgilidir. Bir başka ifadeyle her kişi aynı bilgiden aynı şekilde faydalanamaz [4]. Bilgiden
yararlanmada geçmiş kişisel deneyimler, algılar, duygular, değerler, sorumluluklar, uzmanlık
alanları, eğitim seviyesi, doğuştan gelen yetenekler etkilidir.
Bilgi kavramını daha kolay anlamak için
veri, enformasyon, bilgi ve akıl hiyerarşini ortaya koymak yararlı olacaktır. Veri, enformasyon,
bilgi ve akıl arasındaki farkı aşağıdaki şekilde
görmek mümkündür.
Bütünlerin
birleştirilmesi
Parçaların
birleştirilmesi
Parçaların
toplanması
Bilgi
Kapsam
Bütünün
oluşturulması
Bilgelik
ek
lec
Enformasyon
Ge
Yenilik
ş
mi
ç
Ge
Veri
Deneyim
Anlayış
Araştırma
Şekil 1. Bilgi Hiyerarşisi Piramidi [6]
Özümseme
Faaliyet
Etkileşim
Yansıtma