7
99
Klinik Karar Destek Sistemleri
Prof. Dr. Cem Sefa SÜTCÜ Hikmet TOSYALI
GİRİŞ
İnsanoğlu hayatın her aşamasında karar verme
durumunda kalmakta, verdiği kararlar olumlu
sonuçlar doğurabilirken istenmeyen durumlarla karşılaşılmasına da sebep olabilmektedir.
Karar verme sürecinin başarıyla sonuçlanabilmesi, eldeki verilerin amaca uygun biçimde değerlendirilerek doğru bilginin elde edilmesine
ve kullanılmasına bağlıdır. Karar vermek, belirli
bir amaç doğrultusunda farklı ortam ve farklı
alternatif kombinasyonları arasından en uygun
sonucu vereni seçme sürecidir. Belirlilik altında,
risk altında ve belirsizlik altında karar verme
gibi farklı durumlarda bu seçimlerin yapılması
söz konusudur.
Geçmişte karar verme sürecinde karşılaşılan en büyük problemlerden biri ortamlar ve
alternatifler hakkında veri toplamak iken, bilişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler ve
çeşitliliği gün geçtikçe artan uygulamalar sayesinde oluşan büyük veri (big data) bu problemi
ortadan kaldırma yolunda önemli ilerlemelere
yol açmıştır. Bununla birlikte, büyük miktarda
ve yapısal olmayan verilerin nasıl ve ne şekil-
de değerlendirileceği ve anlamlı sonuçlar elde
edileceği, günümüzde karar vericilerin önündeki en büyük problemlerden birisi haline gelmiştir. Çünkü artan veri miktarı, karar vericilerin
bu verileri işlemelerini, anlamalarını ve yorumlamalarını da zorlaştırmaktadır.
Veriler arasındaki ilişkileri ortaya koyabilmek, büyük veri yığınlarını kullanarak gerekli
olan bilgiye ulaşabilmek ve karmaşık problemlerin en doğru kararı vererek çözülmesine yardımcı olmak amacıyla bilişim teknolojilerinden
faydalanılarak karar destek sistemleri geliştirilmiştir.
Karar destek sistemleri, tek başlarına karar
veremeyen ancak karar verme sürecinde kullanıcılarına yardımcı olan bilgisayar tabanlı sistemlerdir [1].
Bilişim teknolojileri diğer sektörleri olduğu gibi sağlık sektörünü de etkilemiş ve hastalıkların teşhisi, hasta yönetimi, laboratuvar
hizmetleri, hasta-donör eşleştirme gibi klinik
uygulamalarda karar destek sistemlerinin kullanımının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Klinik
karar destek sistemleri, sağlık uzmanları ta-
99