Hastalığın kaynağına göre çeşitli disiplinlerin tedavi seçeneklerinden herhangi biri uygulanabilmektedir. Çene
eklemi rahatsızlıklarının tedavisinde
dişler üzerine takılan plaklar (okluzal splint uygulamaları), fizik tedavi,
cerrahi uygulamalar veya psikiyatrik
tedavi uygulanabilmektedir. Hastanın
durumuna göre bu tedavi seçeneklerinden biri veya birden fazlası gerekebilir. Çene ekleminin hareketlerinin
dişler tarafından sınırlandırılması nedeniyle ortopedik stabilite sağlanması
gereken durumlarda diş temaslarının
düzenlenmesi gerekmektedir. Ağız
ortamına hakim olan grubun diş hekimleri olması nedeniyle günümüzde
sıklıkla görülen çene eklemi rahatsızlıkları diş hekimi tarafından yapılan
okluzal splint uygulamaları ile tedavi
edilebilmektedir. Aynı zamanda çene
eklemi rahatsızlıklarının ağız ortamına yakın dokularda belirti vermeleri
nedeniyle tanı konulması sırasında da
diş hekimlerine büyük rol düşmektedir. Eğer çene eklemi rahatsızlığının
tedavisinde farklı bir disiplinin yardımı gerekiyorsa veya sadece o disiplini
ilgilendiren bir durumsa diş hekimi
hastayı ilgili bölüme yönlendirebilir
veya tedaviyi beraber sürdürebilirler.
Diş hekimliğinde bilinen ilk okluzal
splint uygulaması 1881 yılında yapılmıştır. Günümüze dek çeşitli materyaller kullanılarak farklı tiplerde
okluzal splintler yapılmıştır. Okluzal
splint uygulamaları çiğneme sisteminde daimi bir değişikliğine sebep
olmazlar ve doğru yapıldıkları takdirde herhangi bir yan etki göstermezler.
Bu sebeple ilk tercih edilen tedavi seçeneklerinden biridir.
şak splintlerle karşılaştırıldığında diş
temaslarının rahat ayarlanabilmesi,
diş sıkmanın oluşturduğu yükler karşısında daha zor yıpranmaları, kolay
tamir edilebilmeleri, iyi cilalanabilmeleri gibi avantajlara sahiptir.
Okluzal splinlerde dişlere temas eden
kısımlar farklı rahatsızlıkları tedavi
etmek üzere geliştirilmiştir. Günümüzde eklem rahatsızlığı şikayetiyle
kliniğe başvuran hastaların büyük
çoğunluğu ‘stabilizasyon splinti’ adı
verilen okluzal splint ile tedavi edilebilmektedirler. Stabilizasyon splinti
diş temaslarını dengeli hale getirerek,
çiğneme sisteminde stabilite sağlamayı amaçlar. Stabilizasyon splinti her
iki çeneye de yapılabilmektedir. Ancak bazı teknik avantajları nedeniyle
çoğunlukla üst çeneye takılmaktadırlar. Stabilizasyon splintinin tek bir çeneye takılması yeterlidir.
Stabilizasyon Splintinin Yapımı
Stabilizasyon splintinin yapımına öncelikle hastanın alt veya üst çenesinin
kalıbı alınarak başlanır. Kalıp alma
işlemi sırasında hamur kıvamındaki
bir ölçü maddesi özel bir kaşık yardımıyla ağza yerleştirilir. Kullanılan
ölçü maddesinin sertleşme süresine
göre işlem 1 ila 5 dakika arasında sürebilmektedir. Ardından elde edilen
kalıba alçı dökülür ve hastanın çenesinin bir kopyası olan model elde edilir. Bu model üzerine laboratuvarda
vakum ile çalışan aletler yardımıyla
sert plastik malzemeden şeffaf bir
plak adapte edilir. İkinci seansta hasta
ağzında plağın oturuşu kontrol edilir
ve asıl tedavi edici kısım olarak nitelendirilebilecek akrilik ilavesi yapılır.
Akrilik ilavesi, plağın çiğneyici yüze-
Okluzal splintler yapıldıkları malzemeye, dişlerle temas eden kısımlarının düzenlenme şekillerine göre
çeşitli sınıflara ayrılırlar. Yapıldıkları
malzemelere göre yumuşak ve sert olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Yumuşak splintler yapımlarının daha kolay
olması, hastalar tarafından daha kolay
kabul edilmeleri nedeniyle tercih edilmektedirler; ancak yapılan çalışmalar
yumuşak yapıdaki splintlerin çene eklemi tedavisinde etkinliklerinin düşük
olduklarını göstermiştir. Bu sebeple
çene eklemi rahatsızlığı tedavisinde
sert yapıdaki okluzal splintler kullanılmalıdır. Ayrıca sert splintler yumu-
14
yine, alt çeneyi belli bir yükseklikte
ve çiğneme kasları ile çene ekleminin
rahat edebileceği stabil bir konumda
olacak şekilde yapılır. Üçünü seansta stabilizasyon splinti diş temasları
düzenlenmiş ve cilalanmış şekilde
hastaya teslim edilir. 1 hafta sonra bir
kontrol seansı gerekmektedir. Kontrol seansları hastalığın çeşidine göre
15 günde bir veya ayda bir olarak
ayarlanabilir. Kontrol seanslarında
stabilizasyon splinti üzerindeki diş
temasları kontrol edilir ve gerekirse
düzenlenir. Çünkü dengesiz temaslar
hastaya zarar verebilirler. Tüm tedavi
6 ila 8 ay kadar sürebilmektedir. Bu
süre içerisinde hastalar stabilizasyon
splintlerini uyurken kullanmalıdırlar.
Çünkü bruksizm daha şiddetli