Türkiye Kadastrosu’nun Tarihçesi
Yüksek Matematik) Tatbikat Sınıfı muallimliğine kabul olunduğuna dair şahadetname almıştır. Bunda sonra Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’de hukuk ilimleri tahsil edip, Encümen-i Mahsus’ta
imtihan olarak Birinci Sınıf Dava Vekâleti Şahadetnamesi (Avukatlık Belgesi) almıştır. Mezuniyet belgesini aldıktan sonra aynı mektepte doktora düzeyinde son eğitimine devam ederek;
ruh ve ahlak ilimleri ile mülkiyet, Fransa Medenî Kanunu, siyaset, devletler arası özel hukuk
dersleri okumuştur.
Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’deki eğitimi devam ederken, ilk memuriyeti olan Gülhane
Askerî Rüşdiyesi Mektebi muallimliğine H.1296(M.1879) senesinde 24 yaşında iken, 400 kuruş maaş ile atanmıştır. H.1298(M.1881) senesinde Fatih Cami’indeki medrese eğitimini tamamlayıp Ders-i Amm’lığa başladığı dönemde Hukuk Mektebi’ni bitirip dava vekilleri sınıfına dâhil olunca Askerî Rüşdiye’deki muallimlik803 görevinden istifa etmiştir. Doktora düzeyindeki eğitimini de bitirip, Mekteb-i Hukuk’tan çıktıktan sonra Zilhicce 1302(Ekim 1885) tarihinde 3500 kuruş maaş ile Aydın Vilayeti Merkez Bidayet (Asliye) Mahkemesi Birinci Reisliğine tayin olmuştur.
Mahmud Es’ad Efendi, “İlm-i Daniş” sınıfından olup, din ve fen ilimlerine dair çok sayıda eseri olmasına istinaden 1310 senesi Rebiü’l-Evvel ayı sonlarında (Ekim 1892) Dördüncü
Dereceden “Nişân-ı Âl-i Osmanî” 804 ile ödüllendirilmiştir.
Memuriyetteki kabiliyeti ve Fransız, Alman ve İngiliz lisanlarına aşinâlığı dikkate alınarak Maliye Nâzırının Sadrazam’a arzı üzerine Padişahın İrade-Seniyye’si ile, 17 Muharrem
1314 (28 Haziran 1896) tarihinde beş bin kuruş maaşla Maliye Hazinesi Hukuk Müşavirliği’ne
terfi etmiştir.805 Aynı senenin 20 Cumadu’l-ahiresinde kendisine “mahrec payesi” 806 tevcih edilmiştir. 28 Rebi’ü’l-ahir 1315 (26 Eylül 1897) tarihinde, bu defa, “Bâlâ Payesi” 807 kendisine tevcih olunmuştur. Mahmud Es’ad Efendi’ye bu yılın Receb ayında Maliye Hazinesi
Hukuk Müşavirliği görevine ilave olarak, mevcut maaşından hariç olmak üzere 750 Kuruş
maaşla Mekteb-i Mülkiye-i Şahane’ye ‘İlm-i Servet’ muallimliğine tayin edilmiştir. Yine aynı yıl içinde Ramazan-ı Şerif ayında İrâde-i Seniyye ile maaşına 1500 Kuruş zam yapılarak,
6000 kuruşa yükseltilmiştir. Yine bu yılın 19 Şevval’inde, görevindeki başarısına ve vazifesine bağlılığına istinaden Üçüncü Rütbeden “Mecidî Nişân-ı Zîşânı” ile ödüllendirilmiştir. Memuriyetine başlangıçtan itibaren gösterdiği ihtimam ve kabiliyeti sonucu olarak, bu defa,
803 DH-SAİD nr. 18/211: “Gülhane Rüştüye Muallimliğinden isti’faen munfasıl olup, münşa’ muallimin-i şagirdanından olduğu halde ikmal-i
tahsil ile riyaziyat-ı aliye tatbikatı hocalığını ifaya muktedir olduğuna dair yedine şahadetname i’ta kılındığı, Mekatib-i Askerîye Nezaretinden
ve Mekteb-i Hukuk’dan ‘aliyyü’l-a’la derecede me’mur-ı me’zuniyet rü’usu aldığı adliye sicil şubesi müdüriyetinden tasdik edilmiştir.” Fi sene
Saferü’l-hayr 306
804 Nişan, kişilere, devlet tarafından, yaptığı hizmetlere karşılık verilen ve göğse takılan bir alamettir. Birinci dereceden dördüncü dereceye kadar
olan Osmani nişanı Sultan Abdülaziz zamanında 1278 (1862) ihdas edilmiştir. Pakalın, a.g.e., C.II, s. 694
805 BOA.İ.ML. dos.no: 18/1314-M-33
806 BOA. Y.MTV. dos.no: 165/88; Mahreç Payesi:İlmiye rütbelerinden olup, ilmiye ve mülkiye sınıfından olanlara tevcih edilen, İstanbul Tarik-i
Mevleviyetleri’nin ilk payesidir. Devellioğlu, Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat, s.569; Pakalın, a.g.e., C.II, s.385
807 BOA.İ.TAL dos.no: 133/1315-L-187; Bala Payesi:1262 senesinde ihdas olunup, üst düzey mülkiye payelerinden olan Bala, başlangıçta
yalnız vekillere verilirken zamanla ikinci derece devlet ricali ile kalem müdürlerine de tevcih olunmaya başlandı. Diğer rütbe sahipleri gibi bu rütbeye sahip olanların da hususi lakapları ve elbiseleri vardı. Bu rütbeyi taşıyanlara yazışmalarda, “atufetlü efendim hazretleri” diye hitap edilirdi.
Bala payesindekiler yakası, göğsü ve kolları sırmalı siyah bir elbise ile genişçe zırhlı bir pantolon ve sırmalı kemerli kılıçtan oluşan bir üniforma
giyerlerdi. Pakalın, a.g.e., C.I, s.150
227