olie . Als gevolg hiervan kwam er veel meer aandacht voor isolatie ( maar niet de biologisch verantwoorde soort ), om te voorkomen dat we ons failliet zouden verwarmen . Een enkeling dacht verder en hier en daar vinden we voorbeelden van , of aanzetten tot biologisch verantwoord bouwen na het Gouden Tijdperk . Het Orejona huis van architect en kunstenaar Luc Schuiten uit 1976 is een van de eerste zelfvoorzienende woningen op Belgisch grondgebied . Ingepland op een beboste heuvel met respect voor de omgeving werd de woning uitgerust met de eerste zonnepanelen die in Europa op de markt waren . Een windmolen zorgde voor energie en regenwater werd opgevangen en gebruikt . Een serre op het zuiden in een diamantvorm zorgde voor warmte-opvang in de schaarse zonnige uren van de winter . Het slot kon je openen door een geheime opeenvolging van handbewegingen in een met konijnenvacht omsloten gat in de voordeur . De juiste sequentie zorgde ervoor dat het houten slot aan de binnenkant opensprong . Een moestuin en een boomgaard maakten van de woning een autarkisch geheel .
De oplossing van Schuiten kan niet zomaar een-op-een worden overgenomen om in de huidige context toe te passen . Het aantal mensen op ‘ spaceship earth ’ is drastisch toegenomen en neemt nog steeds toe . De huidige populatie van Homo sapiens sapiens is van 800 miljoen naar 7 miljard gegaan in een tijdspanne van een krappe 150 jaar . Van de totale wereldbevolking woont 55 % in stedelijke gebieden . Dat wil zeggen dat het voorbeeld van Schuiten vertaald moet worden naar een stedelijke context , willen we voorkomen dat straks al het platteland opgaat aan woonzones . We zullen ons moeten buigen over hoe we de ‘ succes story ’ van Homo sapiens sapiens kunnen voortzetten zonder de tak waarop we zitten zelf door te zagen . Schone lucht om in te ademen , rijk voedsel om op krachten te blijven , een zeker comfort om te leven en niet te moeten overleven , zijn we wel aan onszelf verplicht .
EINDIGE VOORRAAD
Het besef dat de grondstoffenvoorraad eindig is , neemt toe . Academische informatie over de gesteldheid van ons klimaat en de geschiktheid ervan voor 7 miljard Homo sapiens sapiens dringt via berichtgeving op het internet tot ons door . De huidige bouwwereld laat initiatieven zien . Platformen genoeg . ECO-bouwers vind je overal . Maar de bouwindustrie blijft met pijnlijke investeringen uit het verleden zitten . Er zijn nog steeds letterlijk grote wonden in het aardoppervlak die de bouwindustrie veroorzaakt . Kopererts komt uit mijnen , cement , één van de belangrijkste grondstoffen van beton , komt voort uit kalk dat op zijn beurt uit kalkgroeven , open putten ( dagbouw genoemd ) afkomstig is . Open putten die als ze niet meer rendabel zijn , gewoon worden verlaten . De staalindustrie stuurt jaarlijks tonnen CO2₂de lucht in , wat een garantie is voor de toename van de hoeveelheid broeikasgassen in onze atmosfeer . En dit leidt weer tot een stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde , het smelten van de poolkappen , een stijging van de zeespiegel …
Ontwerpers en bewoners zijn nog in grote mate verliefd op de vormentaal van het modernisme . Platte daken , grote schuifpuien , een keuken uit roestvrij staal . Fermettes hebben plaats gemaakt voor modernettes . Het prentje is anders , het probleem is hetzelfde . Een huis is nog steeds een droom , een ‘ mooi ’ plaatje dat vooral gekozen wordt op grond van een esthetische voorkeur , met daaraan verbonden het gewenste comfort . De modernistische ‘ look ’ is de nieuwe traditie die nu deel uitmaakt van onze bouw / wooncultuur . Ontwerpers zouden zich kunnen afvragen welke vormen het beste passen als je biologisch verantwoorde materialen wilt gebruiken bij de oprichting van een gebouw . Zijn er goede manieren om onze energievraatzucht te bevredigen ? Hoe zien onze woningen er dan uit ? Zijn ze stapelbaar ? Schakelbaar ? Hoe kunnen we anders gaan denken over licht , warmte , ventilatie , riolering , stabiliteit ? Nadenken over en onderzoek naar nieuwe biologisch verantwoorde materialen dringt zich op . We hebben het lastig om het platte dak los te laten , om eens goed te kijken naar de funderingen van onze gebouwen , om de luxe die we gewoon zijn – en verantwoordelijk is voor installatietechnieken die tot 30 % van ons bouwbudget opsnoepen – te herbekijken . En dat begint bij onszelf .
De schets van Rose Lee House te Footwash , Alabama , gerenoveerd , ontworpen en gebouwd door studenten van de Rural Studio verbonden aan de Aubern University , vat het goed samen . Op het dak stalen golfplaten , de funderingen van beton en daartussen biologisch verantwoorde materialen . Veel verder dan biologisch verantwoord bouwen TUSSEN hemel en aarde komen we nog niet . Biologisch verantwoorde materialen zijn nog niet geschikt regenwater tegen te houden , om opstijgend vocht een halt toe te roepen . Biologisch verantwoord bouwen blijft bouwen en bouwen blijft een culturele daad .
Gie Steenput , 7-7-2016
BIOBASED BOUWEN 15