IEEE ODTÜ
ONURCAN ASLAN
YEN? LENEB?L? R ENERJ?
Ü Z E R? N E A R - G E
ÇA LI ?M A L A RI
BILTEK 2010-2011
ULUSLARARASI AR-GE ARENASI
Bir ülkede bilim ve teknolojiye verilen önem ve geli?mi?li?in ölçüsü olarak, Ar-Ge harcamalar?na ayr?lan
kayna??n, GSY?H içindeki pay? al?n?r. Ar-Ge harcamalar?n?n GSY?H içindeki pay? yüzde 2’den fazla ise o ülkeler
geli?mi? ülke say?l?rlar. Teknolojik geli?meler yakla??k 15–20 kadar geli?mi? ülkenin tekelinde bulunmaktad?r.
Ülkelerin uluslararas? siyasi ve ticari arenada söz sahibi
olabilmesinin ve ekonomik anlamda güçlü olabilmesinin
arkas?nda güçlü bir sanayi olu?umunun ve teknolojiye ne
kadar önem verildi?ine ba?l? oldu?u yads?namaz bir gerçektir. Teknolojinin geli?en rekabet ortam?nda, dünya ülkelerini
“Teknolojiyi üreten ülkeler” ve
“Teknolojiyi sat?n alan ülkeler” olarak
ikiye ay?rabiliriz. Bilimsel “know-how”
kuram?n?n yeterince geli?medi?i ülkeler,
geli?mekte olan ülkeler, her y?l milyonlarca dolar ödeyerek sanayile?melerinin ve
teknolojilerinin geli?mesine çaba harcamaktad?r. Teknolojik geli?me üç a?amadan geçmektedir: Bunlar, bir makinenin
çal??mas?n? bilmek, o makinenin çal??mas?n? sa?layacak gerekli i?letme, bak?m ve
onar?m yöntemlerine hâkim olmak ve son
olarak da makineyi daha ergonomik ve
ekonomik olarak geli?tirmeye çal??makt?r.
Geli?mekte olan ülkelerde, genellikle ilk
iki kademe ile ,geli?mi? ülkeler ise son
kademeyle u?ra?maktad?r.
2005 y?l?nda OECD(Organisation for Economic Cooperation and Development) bölgesinde gerçekle?tirilen ArGe harcamalar? 2000 y?l?ndaki 617 milyar $ 2006’da 818
milyar $ ve son olarak 2009 y?l?nda 940 milyar $ ‘?n üzerine
ç?km??t?r. Bu paylar içinde ABD 313 milyar $ ile dünyada ARGE'ye en çok yat?r?m yapan ülke konumunda olmas?na ra?men, Çin ARGE yat?r?m?n?n art?? h?z?nda dünyada 1. konumdad?r. ABD ve Japonya’da Ar-Ge harcamalar?n?n Gayri Safi
Yurtiçi Hâs?la (GSY?H) içindeki pay? s?ras?yla,% 2,67 ve % 3,12
iken, OECD ülkelerinde ortalama % 2,26, AB ülkelerinde ise
yakla??k %1,83 olarak gerçekle?mektedir. (Bu oran?n Türkiye'de % 0,71 seviyesinde olu?unu söylemekte de fayda var.)
Teknolojik geli?melerin ve geli?mi?lik seviyesini anlam?n?n
bir di?er yolu da patent say?lar? ve ülkelerin teknokent say?-
30
lar?d?r. ABD, Avrupa ve Japonya toplamda %71 ile bilimsel
yay?n say?s?nda ve %90 ile patent alan?nda öncülük etmektedirler. Daha da ayr?nt?ya inersek 2008’de ülkelerin patent ba?vuru say?lar? ?u ?ekildedir: ABD %31, Japonya %
28 ,Avrupa Birli?i%27 dir. Avrupa Birli?ini kendi içinde dü?ünürsek Almanya %11 ,Fransa%4, ?ngiltere%3, Hollanda %2 ?eklinde bir tabloyla kar??la?maktay?z. Teknokent say?lar?na bakacak olursak Amerika 6.000 teknopark ile dünyada lider konumda ve onun
ard?ndan Avrupa 2.000 (Almanya 270)
teknokent say?s?yla gelmektedir. Türkiye'de ise 25 teknokent bulunmaktad?r.
Teknoloji geli?tirme konusunda bugün
söz sahibi olan ABD, Japonya ve Avrupa
ülkelerinin yan? s?ra, Çin ve Hindistan gibi
ülkelerin üretim art??lar?yla 10 y?l içinde
teknoloji alan?nda önemli güç odaklar?
haline gelece?i dü?ünülmektedir.
Ar-Ge’ye verilen kamu te?vikleri, özel
sektörün a??rl???n?n artmas?yla birlikte
dü?ü?e geçmektedir. Dünyada 1995’de ?irketlerin Ar-Ge
harcamalar?nda kamu deste?i oran? %11 iken, bu oran
2005 y?l?nda %7’e gerilemi?tir. Böylece FWf?WF?W"$tRv???:vW&?I???R?;f?V??F???;?F??RWF?Y?fR???W?R ;g?V??6V?L;g&R,K&??K Y?LK"? 9g?V????Rg'W ( ?F ;???fW'6?FV?W"fP???R?W'V?\Y??,KF&lK?F?? K??"?vR?LK,K??,K?K?P?b?N( ?;? ;g?V? Y??&?WF?W"F&lK?F?f???6RVF??"??RvV??Y?F?"??L;???F"?v^( ????V? :v????I?V?? Y?LK I?K??& Y?L;f?L;?,;?<;???W&?V?R?K?K??R&??Y???fR??WF?Y???FV????????W&?F?"??'V?V??&?&??FR&???FV????????????FV???????fR :vWg&P?FV????????W&????,K?V?L;?7G&??V????f7????6 I??K?fR :vWg&R???V?,K"?vV?????I?V?? Y?LK I?K&?"F?I?W"???&LK"? 9g&?\I???"??LKLK?F\I?W&?V?F?&?W6???V???V?V&??"V?W&??fP???F?&?R& :v?,K???LK??