Yurdu Gezen Türk Ressamları ve Devlet Resim Heykel Sergileri.... İlki vatanın kentlerini, kasabalarını, köylerini ve yaşayan insanlarını konu alan bir resimli yurt tanıtma programı; ikincisi Türk ressam ve heykeltıraşlarının ilerlemesine olanak tanıyan ve topluma tanıtılmasına önayak olan iki büyük etkinlik... Basın yayın ve toplum Cumhuriyet sergilerini gezmekte; resimleri yapılan illerin halkı kendi kentlerini, kasabalarını, köylerini ve yerel giysili halk kahramanlarını, kent sokaklarında akıp giden yaşamın izlerini görmek için başkent Ankara’ ya koşmakta ve sergi salonlarını doldurmaktadır. Belirlenen hedefe ulaşılmıştır. Ressamların gittikleri kentlerin meydanları, sokakları, evleri ve kahveleri resimlere yansımaya başlar ve bu resimleri yapmak için kaldıkları kentlerde kurdukları dostluklar da sergilere ziyaret olarak geri döner. Sanat-toplum-sanat eseri bağı sıkı ilişkilerle perçinlenmiş olur. Sanat eserlerinin satın alınması için hazırlanan yasalar ve yapılan teşviklerle bu sergilerde önce devlet kurumları sonra bankalar ve ardından da özel teşebbüs ve şahıslar koleksiyon yapma kazanımları elde ederler.
Erciş- Tur�ut �aim
29 Ekim 1939’ da Ankara’ da açılacak büyük resim sergisinde sergilenmelerine karar verilir �9�. Aynı yıl Başbakan Dr. Refik Saydam’ ın açılış konuşmasıyla ve Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’ in katılımıyla, Birinci Devlet Resim Sergisi ile aynı gün ve aynı mekânda fakat farklı bölümlerde açılmış olur.
II. Yurt Sergisi kapsamında Abidin Dino Balıkesir’ e, Ali Karsan Bolu’ ya, Ayetullah Sümer Afyon’ a, Cevat Dereli Sinop’ a, Malik Aksel Sivas’ a, Refik Epikman Hatay’ a, Sabiha Bozcalı Zonguldak’ a, Seyfi Toray Diyarbakır’ a, Turgut Zaim Kayseri’ ye, Zeki Faik İzer Eskişehir’ e gönderilir. Bu sanatçıların yaptığı 101 resim, kent görünümleri, yerel yaşam, yerel giysiler ve önemlisi hükümet programı çerçevesinde gelişen sanayileşmeyi konu olarak seçer. II. Yurt Sergisi resimleri, CHP ve Maarif Vekâleti jürisi tarafından elemeye alınır. Sonuçta; Cevat Dereli birinci, Refik Epikman ikinci, Malik Aksel üçüncülüğe değimli bulunur. Yurt gezilerine katılan sanatçılara bu sergi ile birlikte derecelendirme uyarlanırken bu derecelere göre de nakit ödül verilmeye başlanır �10�. 1940 yılının ağustos ayında III. Yurt Gezisi’ ne gönderilen Arif Kaptan Kastamonu, Eşref Üren Yozgat, Elif Naci Samsun, Melahat Ekinci Aydın, Nurettin Ergüven Isparta, Nurullah Berk Amasya, Saip Tuna Maraş, Şeref Akdik İçel’ den olmak üzere toplam 87 resimle dönerler. Yapılan resim sayısı yurt gezilerinin resim üretimine ne denli hız kazandırdığını kanıtlar. III. Yurt Gezisi Sergisi 29 Ekim 1940 tarihinde, II. Devlet Resim ve Heykel Sergisi ile birarada Ankara Sergievi’ nde açılır. Bir ay sonra, Sergievi salonunda, İstanbul Mebusu Salah Cimcoz, Gire-
Peyzaj- Malik Aksel
B + SONBAHAR 17