20 | berberana | septiembre de 2020 EUSKARAREN ORRIA
Covid-19 dela eta, denok etxean geratu
behar ginela ikusita, gure Guardia-
Arabako Errioxako Kuadrillan antolatu
Kexatu Ezinik (eta II) Iholdi
ziren ekimen sortzaileetako bat izan zen
Idazlan laburreko lehiaketa. Euskaraz
jaso genuen hoberena aurkezten dizuegu
Urkiza
Euskararen Orri honetan. Toki mugengatik
iraileko alean irakurri ahal izango duzue
kontakizunaren bukaera.
Oraindik ez nuen ondo ulertzen zergatik
guk, siriarrok bizi behar genuen horrelako
egoera kanpotar batzuen erruarengatik.
Oso urduri jarri nintzen bertara igotakoan,
eta aita ni lasaitzen hasi zen, nora gindoazen
azaltzen, zergatik ez gindoazen hegazkinean...
Azkenean lasaitu nintzen eta
jende guztia igo ondoren itsasoan barrena
bidaia hasi genuen.
Bi egun pasa ziren eta oraindik jateko
pixka bat eta ura gelditzen zitzaigun,
baina ez zen nahikoa denontzako, ezkerrak
aitak eta amak janari eta ur pixka bat
zeramaten poltsa batean, baina ez zen
nahikoa denbora asko pasatzeko. Itsasoa
nahiko lasai zegoen, baina hainbeste jende
geundenez ezin ginen mugitu, bertan generaman
egun horietan ez ginen lekuz aldatzen
ere, eta txisa egiteko gogoa baldin
bageneukan eutsi edo gainean egin behar
genuen, ez zen batere atsegina, baina ohitu
egin behar ginen.
Lagun bat egin nuen, ondoan zegoen
nire adineko mutil bat zen Mohammed
izenekoa, oso jatorra zen eta egun osoa
berarekin hizketan pasatzen nuen. Berak
gurasoek kontatutakoa esan zidan gudari
buruz eta nire historiaren antzerakoa
zen, baina berea askoz ere sakonduagoa
zegoen. Mohammedek esan zidan nola
gure herrialdean basamortu bat zegoen
eta bertan gauza oso baliotsuak dauden,
petrolioa eta gas naturala. Nire gurasoek
aipatutako kanpotar horiek Estatu batuarrak
ziren eta haiek ziren gure herrialdeko
aberastasunak lortu nahi zituztenak. Baina
arazoa ez zen hori, baizik eta Estatu Batuetako
horiek nahi zutena lortzen zuten,
baina lortutako hori garraiatzeko leku batetik
pasa behar ziren non beharrezkoa
zuten ordaintzea, aldiz gure herrialdetik
pasata zuzenean heltzen ziren nahi zuten
lekura ordaindu gabe, gutxi gorabehera
horregatik sortu zen guda.
Egunak pasata jendea hiltzen hasi zen,
lehenengokoa bi urteko umea izan zen,
ez zuen gehiago aguantatzen, ezin zuen
geldik egon eta azkenean betiko lo gelditu
zen. Ondoren txalupan zegoen gizon zaharrena
hil zen, ez zen oso zaharra, berrogeita
hamar urte bueltan zituen baina
oso ahul zegoen. Oso gogorra zen gertatzen
ari zena ikustea, egunero norbait
gaixorik jartzen zen, nire ama medikua
zenez laguntzen saiatzen zen, baina bertan
ez zeuden baliabide nahikorik. Hau
guztia gutxi balitz batzuetan itsasoa ez
zegoen lasai, amonak esaten zuen bezala
haserre jartzen zen, munduak gertatutako
zerbaitengatik. Nik banekien zergatik zegoen
haserre eta ulertzen nuen, ez zelako
bidezkoa herrialde bateko jendea bertatik
ihesi eta ezkutuan atera behar izatea kanpotar
batzuk haien herrialdea nahi izateagatik
haien erosotasunarengatik. Zergatik
gu izan behar korrika eta ezkutuan ateratzen
garen horiek?
Nik egunak nire lagun berriarekin hizketan
eta marrazten ematen nituen hasieran
entretenigarria zen, baina azkenean
oso gogorra egiten zitzaidan. Ezin niztzen
kexatu ni gudatik ihesi nenbilelako, baina
nire lagunak ez nekien non zeuden, batzuk
gu bezala ihes egiteko zortea edukiko zuten,
baina beste askok ez zuten gure besteko
zortea izango.
Gau batean Mohammedekin hizketan
nengoela bera loak hartzen hasi zen,
azken egunetan nahiko ahul eta argal zegoen,
baina ez zitzaion oso gaizki ikusten,
loak hartzerakoan nik ere lo egin nuen
eta hurrengo goizean Mohammed ez zen
esnatu, hari deitzen ibili nintzen, baina
amak lasaitzeko esan zidan, hilda zegoela
esan zidan, duela denbora, agian atzo
gauetik, baina lasai egoteko itxuraz pozik
hil zen. Banekien lasai egiteko esaten zidala,
baina ez zen batere bidezkoa gertatzen
ari zitzaiguna gertatzea siriarroi. Hil
ondorengo egunak bera marrazten eman
nituen oso gogorra izan zelako hain beste
denbora pasatutako pertsona bat zure ondoan
hiltzea.
Bidaia osoan zehar motorra martxan
zegoen herrialde berria heldu ahal izateko
eta gelditzen zenan geneuzkan gasolina
bidoietatik bat botazten zioten. Egun
batean motorra gelditu egin zen baina
itxuraz ba zeukan gasolina beraz txalupako
bat bota zen motorrari zer gertatzen
zitzaion ikustera eta kontratu zen motorra
guztiz apurtuta zegoela eta handik aurrera
korronteak eraman beharko gintuela, eskerrak
lurra ikusten zela urrutira.
Ez dakit zenbat denbora generaman
bertan sartuta baina azkeneko egunean
hondartza bat ikusterakoan txalupako
pertsona askok uretara jauzi egin zuten
emozioarengatik, baina ez zekiten igerian,
nire aita botatako ume bat salbatzera joan
zen berak igerian zekielako, baina alboan
zegoen gizon bat gainera bota zitzaien eta
oso ahul geundenez denok, aita ito egin
zen. Negar batean hasi nintzen, bidaiaren
azkeneko zatian hau gertatu zitzaiolako,
nola liteke posible. Baina txalupa horretan
emandako denbora guztian zehar ikusitako
gauza guztiekin ez zitzaidan hain
gogorra egin. Ezkerrak azkenean heldu
garen, baina orain beste abentura bat geneukan,
beste herrialdera helduta geunden
baina orain non biziko ginen. Nik ez nekien
ezer baina gogoratzen naiz Mohammedek
kontatutakoaz, herrialde batzuetan oso jatorrak
ziren eta gu bezalako jendea laguntzeko
zelai oso handiak kanpindendaz betetzen
zituzten eta bertan janaria, ura eta
dokumentazioak lortzen laguntzen zuten.
Hondartzan zirudienez haiabat pertsona
gure zain zeuden, ez dakit nola jakingo
zuten gu bertara helduko ginela, baina
ez zitzaidan haien itxura batere gustatu.
Denok furgoneta batean sartu gintuzten
eta azaldu ziguten Mohammedek azaldutako
lekura eramango gintuztela, errefuxiatu
zelai batera. Baina lehenago gure
dokumentazioa begiratu behar zuten, guk
bageneukan amak gordeta zuelako, baina
beste askok ez zuten ekarri edo bidean
galdu zuten. Gau osoa leku hartan eman
ondoren oinez joan ginen zelai handi batera,
oso handia zen eta amak azaldu zidan
nola leku hori gure etxea izago zela osabaren
etxera joatea lortzen genuen arte.
Heldu ginen momentuan erizaintzatik
pasa ginen eta denok ondo geundela
konprobatu zuten, nahiz eta oso ahul
geunden. Baina hori normala zela esan
ziguten eta oso indartsuak ginela esanez
horrelako bidaiak oso jende gutxik eutsi
dezakeelako. Gure ama medikua zela jakin
zutenean erizaintza ondoan zegoen kanpin
denda bat jarri ziguten, beste familia
batekin elkarbanatuta eta amak egun osoa
ematen zuen bertan lanean. Ama lanean
zegoen bitartean, neba nagusia janari eta
arropa bila joaten zen eta neba txikia eta
biok eskolara jaoaten ginen.
Bertako eskola ez zen gure hirian zegoen
eskola bezalakoa, ez zeukan ez jantokirik,
ez plastika gelarik ezta klase bat edo
bi maila bakoitzarentzat. Hori guztia eduki
beharrean zelai guztiko umeak kanpin
denda handi batean biltzen ginen, denak
adin desberdinetakoak bertan ikastera.
Bizitza bertan oso aspergarria zen,
baina eskerrak eman behar genuen bertan
salbu egoteagatik. Goizak eskolan ematen
genituen eta arratsaldeak gure kaleko
umeekin jolasten. Noizbehinka urrutitik
etorritako jendea etortzen zen gurekin jolastera,
haiek boluntarioak ziren eta gu laguntzera
etortzen ziren. Haiek guri janaria,
arropa eta jostailuak ematera etortzen
ziren eta batzuetan eskolako materiala ere
ematen ziguten. Onenak ziren!
Aspertzen nintzenean marraztu egiten
nuen, nire kuadernoari oso horri gutxi geratzen
zitzaizkion, gainera txalupan ibilitakoan
busti egin zitzaidan eta marrazki
batzuk ez dira oso ondo ikusten baina oraindik
ere badaukat eta betirako gordeko
dut. Kuaderno horrekin munduari kontatu
ahalko diodalako zer gertatzen den gudak
sortzen diren herrialdeetako jendearekin,
bina momentuz nire lagunei erakustearekin
konformatzen naiz.
Nire kanpin dendan beste familia bat
bizi zen, Fatimaren familia. Oso jatorrak
ziren, bere aita medikua zen, horregatik
bizi zen bertan. Gau batean susto handi bat
izan nuen,esku bat sumatu nuelako nire
oheare ohial azpian, hasieran nire neba
txikiaren eskua zela pentsatunuen, baina
geroz eta gehiago ikutzen ninduen eta
geroz eta hankan gorago. Begiratzerakoan
nire neba ondoan ez nuela konturatu
nintzen. Oihuka hasi eta nire neba nagusia
altzatu zen. Linternako argia piztu eta
ikusi zuen nola Fatimaren aita nire ohean
sartuta zegoen niri eskua sartzen. Nire nebak
sekulako ukabilkada eman zion, baina
harek poltsikoan zeukan labana bat atera
zuen eta bularrean sartu zion. Denak esnatu
ziren eta gertatutakoa ikustean zelaiko
zaintzaile baten bila joan ziren, baina gaua
zenez ez zegoen inor, orduan nire neba
nagusiak, nahiz eta odol asko galtzen ari,
altxatu eta Fatimaren aitari labana sartu
zion bizkarrean. Goizaldean medikuak
haien dendara heldutakoan nire neba eta
Fatimaren aita sendatzen saiatu ziren,
baina berandu izan zen. Oso gaizki pasatu
nuen, alde batetik ez zelako normala Fatimaren
aitak niri gauez eskua sartzea, ume
bat nintzen eta betiko beldurrarekin utzi
ninduen eta bestetik nire nebarenagatik,
ni salbatzearrren bera hil zuelako.
Egunak geroz eta luzeagoak egiten zitzaizkidan
eta geroz eta gehiago gogoratzen
nintzen nire neba eta aitatxotaz, baina
ezin nuen ezer egin haiek berriro ikusteko.
Ama geroz eta ahulago zegoen, oso gutxi
jaten zuen eta nahiz eta ez aitortu negarrez
ematen zituen gauak aita eta nebarengatik.
Nahiz eta gehiago ezin ahal izan
amak egunero gure zelaian zeuden pertsonak
sendatzen jarraitzen zuen eta libre
zeukan denboran, paperak egitera joaten
zen eta nire Ingalaterrako osabarekin hitz
egitera.
Nire urtebetetzea heldu zen. Hamabost
urte betetzen nituen eta nire kaleko
lagunekin ospakizun txiki bat egin nuen.
Hemen urtebetetzeak ez dira etxean ospatzen
genituen bezala ospatzen, tartarekin,
opari mordoarekin... Baina ahal
genuen moduan egiten genuen. Auzokoak
etortzen ziren gure kanpin-denda aurrera
eta bertan abesten pasa genuen arratsaldea.
Denak joan zirenean nire ama korrika
heldu zen gure kanpin-dendara eta belarrira
esan zidan opari bat zuela niretzat.
Irrikitan negoen zer zen jakiteko, baina
hurrengo goizera arte ez zidan esan. Ama
oso pozik zegoen eta kanpin-dendan geneuzkan
gauza guztiak jasotzen hasi zen.
Istorioa bukatutakoan malko batekin
begian pentsatzeari ekin nion eta pentsatu
nuen ezin nintzela etxean itxita egoteaz
kexatu kontuan edukita etxe baten egon
ahal naizela, janaria daukadala, lasaitasunez
bizi naitekela herrialde batean eta nahiz
eta horren garantzitsua ez izan egun
hauek eramangarriak egiten dituen wifia.
Oinzarrizko gauza hauek beste askok ezin
duten, ezin izan duten eta ezin izango
dituzten gauzak dira gu hemen kexatzen
gauden bitartean gure etxe epelean sartuta.