KONGRE BİLDİRİLERİ
- Arşiv malzemesini toplamak,
- Arşiv malzemesini korumak,
- Arşiv malzemesini tasnif etmek ve
- Arşiv malzemesini değerlendirmektir.
Laura Millar 2010 yılında yazdığı temel arşivcilik kitabında, arşivcinin görevlerini beş başlık
altında toplamıştır8:
1. Arşivci, arşiv malzemesinin doğru ve etkin bir şekilde yönetilebilmesi için ilgili
mevzuatın, politikanın, standart ve prosedürün belirlenip uygulanması, kurumsal ve finansal
altyapının oluşturulmasını içeren arşivsel yönetim çerçevesine dahildir.
2. Arşivci arşiv malzemesinin aksesyonu, depolanması ve kullanımı için gerekli fiziksel
ortamı sağlar ve korur. Bunu yaparken arşiv malzemesinin formatı, ortamı, taşıdığı kanıt ve
bilgi değerini göz önünde bulundurur.
3. Arşivci kurumu için uygun ve gerekli arşiv malzemesini ya sponsorla ya da sponsor
gerekmeyen arşivsel malzemeyi, bağlı bulunduğu kurumun arşivsel vizyonu ve misyonu
doğrultusunda elde eder ve bu alımları uzun süreli koruma için yasal, fiziksel ve yönetimsel
olarak korur.
4. Arşivci arşiv malzemesinin doğasını, kapsamını ve içeriğini korumak için malzeme
üzerindeki entelektüel kontrolü sağlar. Bunun yanında arşiv malzemesini üreticilerin,
araştırmacıların ve halkın kullanımına sunarlar.
5. Arşivci arşiv malzemesinin erişimini ve kurumun hizmetleri ile birlikte kullanımını
destekler.
Millar ve Dearstyne tarafından ortaya konulan ve 1962 yılında toplanan konferans sonunda
belirlenen arşivin görevlerinde günümüzde çok fazla bir değişiklik olmadığı gözlemlenebilir. Yakın
zamanda arşivcilik ile ilgili yayınlanan kitaplar ve diğer bilimsel çalışmalar incelendiğinde arşivin
beş temel görevinin yerini halen koruduğu görülmektedir. Bunun yanında arşivcinin görevleri
incelendiğinde ise günümüzde, Madrid’de belirlenen dört temel göreve ek olarak malzemenin
kullanıma sunulması, referans hizmetleri, halkla ilişkiler ve pazarlama gibi görevlerin de artık
arşivcilerin iş tanımlarında bulunduğu görülmektedir.
2-Kültürel Arşiv Mirası ve Arşivci
Arşiv malzemesi İngilizce karşılığı ‘Unique’ olan ‘tek ve benzersiz’ sıfatı ile nitelendirilmektedir.
Arşiv malzemeleri değerlidir çünkü arşiv malzemesi olabilmek için başta bilgi ve kanıt değeri olmak
üzere birçok değer süzgecinden geçmektedirler. Çalışmanın Giriş bölümünde de belirtildiği gibi
kültürel miras olan arşiv malzemeleri ki bunların başında milli arşivlerde saklanan ve tarihi değeri
olan malzemeler ve toplum içerisinde önemli yeri olan kişilerin özel arşivleri ise benzersizlikleri ve
ışık tuttukları dönemler göz önünde bulundurulduğunda daha da önemlidirler.
Kültürel arşiv mirası ile ilgili en önemli unsur bu mirasın korunması olmalıdır. Bu noktada en
büyük sorumluluk arşivsel uygulamadan sorumlu kişiye yani arşivciye düşmektedir. Arşivcinin zaman
içerisinde görev tanımında ufak değişiklikler olsa da sorumluluğunda olan malzemenin korunması en
önemli görevlerinden biri olma özelliğini korumaktadır.
Çalışmanın bu bölümünde arşivcinin kültürel arşiv mirasını koruyabilmek için sahip olması
gereken temel yetkinlikler tartışılmaktadır. Bu noktada bu amaç doğrultusunda 43 arşivci ile yapılan
bir anket çalışmasının da sonuçları bu bölümde yer almaktadır.
a. Uygulama Sonuçları ve Değerlendirme
Çalışma kapsamında Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nde çalışan 43 arşivci ile küçük çaplı bir
uygulama gerçekleştirilmiştir ve arşivcilere 2 temel soru yöneltilmiştir. Bunlar:
Size göre arşivci kimdir? ve
Size göre kültürel arşiv mirasının korunmasında arşivcinin rolü nedir? sorularıdır.
Daha önce de belirtildiği gibi milli arşivlerin korudukları malzemeler başlı başına kültürel
miras olarak ele alınabilir. Bu noktada en önemli kültürel arşiv mirası bir ülkenin, milletin hafızasını
oluşturan milli arşivlerdir. Bu nedenle uygulamada Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nde çalışan
arşivciler tercih edilmektedir.
Grafik 1,2,3, ve 4’de arşivcilerin demografik ve çalışma süreleri ile ilgili bilgiler özetlenmektedir.
-
-
Grafik 1 Yaş kategorisi
Grafik 2 Cinsiyet
Grafik 3 Eğitim Durumu
Grafik 4 Çalışma Süresi
8 Laura A. MILLAR, Archives: Principles and Practices, Facet Publishing, London, 2010, s.46.
918
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
Arşiv Dairesi Başkanlığı
919