KONGRE BİLDİRİLERİ
KAYNAKÇA
6- Tarihi belgelerin günümüzdeki en önemli problemi, saklama ve restorasyon şartlarıdır. İyi
yerlerde saklanmamış tarihi dokümanlar ya çürümekte, ya da ciddi oranda restorasyona ihtiyaç
duymaktadır. Tarihi nitelikli her malzemenin uzmanlar ve bilimsel verilerle değerlendirilerek,
varsa, ne tür bir restorasyona ihtiyacı olduğu belirlenmeli ve mutlaka zamanında, belgenin
özgünlüğü korunarak, gerekli müdahaleler yapılmalıdır. Çünkü, restorasyon ve onarım’ın gerekli
prensipleri vardır. Yıpranmış belgeler, bulunan tek kopyadır ve bu, ilim adamları ve yöneticiler
için büyük değer taşır. Bu değerler sebebiyle, bu belgelerin korunması elzemdir.46Günümüzde,
yıpranmış arşiv malzemelerinin restorasyon çalışmaları eleman yetersizliğinden dolayı, çok sınırlı
bir şekilde devam etmektedir. Acil olarak yüz kişilik restorasyon elemanı istihdamı sağlanmalıdır.
Bugünkü şekliyle belgelerin yıpranma hızı, restorasyon çalışmalarının çok önündedir. Üstelik
restorasyona ihtiyaç duyulan binlerce defter ve belge, eleman yetersizliğinden restore edilmeyi
beklemektedir. Böyle önemli bir konu “tasarruf tedbirleri” dahil olmak üzere, hiçbir gerekçeyle
ihmal edilmemelidir. Şimdiye kadar bu konuyu ihmal eden siyasi ve bürokratik irade ise, tarihin
acımasız yargısından kurtulamayacaktır.
7- Yurt içinde ve yurt dışında, şahısların ellerinde veya kurumlarda bulunan ve arşivi ilgilendiren
Osmanlıca belgeler toplanmalıdır. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün elinde ve yetkisinde
kullanabileceği likit ekonomik imkânlar bulunmalı ve gerektiğinde bu belgeler satın alınmalıdır. Bir
kısım resmi kurumlar ise ellerindeki belgeyi, kanuni zorunluluğa rağmen vermek istemektedirler.
Osmanlı Dönemi’ni ilgilendiren belgeler mutlaka tek merkezde toplanmalıdır. Bu durum güvenlik,
hizmetin devamlılığı ve sistemli hale getirilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.
8- Osmanlı Arşivi çalışanlarının sayısı bir plan dahilinde 1000 kişiye çıkarılmalıdır. Aksi takdirde,
Analitik tasnifin, mevcut uygulamalarla bitirilmesi, birkaç asırlık zaman dilimine yayılacaktır.
9- Osmanlı Arşivi, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bünyesinden ayrılarak, özel bir statüye
kavuşturulmalı ve müstakil olarak, ‘Tarihi Arşivler Kurumu’, veya ‘Tarihi Arşivler Genel
Müdürlüğü’ adı altında, araştırma merkezi özelliklerini taşıyan yarı özerk bir kamu kurumuna
dönüştürülmelidir.
10- Tarih şuurunun gelişmesi ve arşivlerin tanıtılması açısından bir arşiv gününün tertip edilmesi,
önemli olacaktır. 8 Kasım 1846 tarihinde, Padişah iradesiyle kurulan ve Hazine-i Evrak olarak
adlandırılan arşiv kurumunun, bu nevi özel bir gün ile gündeme getirilmesi, tarihçiler tarafından
da desteklenmekte ve tanıtım açısından da faydalı olacağı düşünülmektedir.47
Mazi, zaferleriyle ve hezimetleriyle milletlerin ve devletlerin kaderi olmuştur. Bu kader, istikbali
yönlendirmesi gereken bir uyarı olmalıdır. Osmanlı Arşivi, Türkiye Cumhuriyetine, 30 milyon
kilometrekarelik büyük coğrafyanın kapısını açabilme anahtarlarını sunmaktadır. Sosyo-kültürel ve
ekonomik girişimlerin tarihi ve hukuki her türlü referansını, Osmanlı Arşivinde bulabilirsiniz. Bu
sebeple elimizde bulunan bu muhteşem hazinenin farkına varılmalıdır.
46 Kathpalıa, Yash Pal, Arşiv Malzemesinin Korunması ve Restorasyonu, Terc: Dr. Nihal Somer, sh. 50,
Ar, A. Fikret, ‘’Yeni Bir Arşiv Yasası ve Arşivin Yeniden Örgütlenmesi İçin Modeller’’, Amme
İdaresi Dergisi, 15/4, 1982
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Rehberi,
Devlet Arşivleri Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1996
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları Ankara, 1992
Belgelerle Arşivcilik Tarihimiz I, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları No: 41, Ankara,
2000
Binark, İsmet, Arşiv ve Arşivcilik Tarihi
Binark, İsmet, Cumhuriyet Döneminde Arşiv Hizmetlerinin Geliştirilmesi Konusunda Yapılmış
Çalışmalar ve Cumhuriyet Arşivi, T.C., Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet
Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No:11, Ankara, 1991
Çetin, Atilla, ‘’II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Devletinde Arşiv Çalışması’’, Vakıflar Dergisi,
XX. Sayı, Ayrı Basım, Mas Matbaacılık,Ankara,1988
Delmas, B., Arşivler, Terc: Nihal Somer, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü,
Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No:12, Ankara, 1991
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Personeli Hizmet içi
Eğitimi Ders Notları, İstanbul, 1993
Devlet Arşiv Sitesi Arşiv Dairesi Yayınları, No:2, Ankara, 1977
İnalcık, H. “Osmanlı Arşivlerinin Türk ve Dünya Tarihi İçin Önemi”, Osmanlı Arşivleri ve
Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul, 1985
Kathpalıa, Yash Pal, Arşiv Malzemesinin Korunması ve Restor