KONGRE BİLDİRİLERİ
Kavramsal yaklaşım arşiv eğitimi programında neyin temel alınacağını, hangi konuların
vurgulanacağını belirler. Burada uygulama bağlamında yalnızca anahtar kavramlar ya da farklı yollardan
erişilen elektronik belgelere ve her zaman karşılaşılmayan arşivsel sorunlara ve işlemlere yoğunlaşılır.
Öğrenci profesyonel bir arşivcinin denetiminde uygulamaya girmeden önce sınıfta edindikleri ile
belgeleri incelemeyi ve arşivlemeyi geliştirmeyi öğrenmelidir. Aksi takdirde yeni yetişen arşivistlerin
bu değişen çevrenin fırsatlarına ve zorluklarına etkin biçimde cevap verebilecekleri düşünülemez.
Bu durum arşivsel kararların şimdi her zamankinden daha yoğun biçimde devamlı değişen karmaşık
sorunlara dayandığının göstergesidir. Arşiv eğitimi de bu yaklaşıma paralel olarak mevcut işlem ve
standartlara dayalı olmamalıdır.
Kavramsal yaklaşımın diğer bir boyutu araştırmaya yöneltmedir. Bu yaklaşım arşivsel, tarihi,
kavramsal ve araştırma boyutlarıyla arşiv eğitiminin giderek genişleyen bilgi tabanı ve eğitimcilerin
elindeki sınırlı kaynaklar nedeniyle karşılaşılan sorunları ve bu paraleldeki bilgileri, öğrencilere
okul yılları sırasında tıkıştırmak yerine, onları meslek yaşamları boyunca karşılaşacakları arşivsel
sorunlarla başa çıkmak üzere öğrenmeyi öğretecek şekilde eğitmeyi hedefler (Nesmith, 2007,s. 10)
Öğrencilere okuldan mezun olana kadar ileride ihtiyaç duyacakları bütün bilgilerin verilebileceği
düşüncesi arşivcilikte olduğu kadar, kütüphanecilikte ve diğer bazı uygulamalı bilim dallarında doğru
olmayabilir.
Resim 3: Ukrayna L’viv Arşivi
Araştırmaya dayalı yaklaşımda öğrencinin yeteneklerinin geliştirilmesi yalnızca bir arşivcinin
eğitimi için yeterli olmayıp, arşivcinin işinin araştırma bazlı olduğunu vurgular. Böylece profesyonel
bir arşivcinin belirgin karakteristiği mesleğini icra ettiği sürece öğrenmeyi taahhüt etmesidir.
Araştırma tabanlı eğitim entelektüel bir yolculukla iyi bir uyum sağlar. Ayrıca bu yaklaşım konuları
öğrencileriyle birlikte keşfedeceği için öğretim elemanının da çeşitli alanlarda kendisini geliştirmesine
yardımcı olur. Öğrenci bir arşivcinin hangi tür araştırmayı yapacağını öğrenecek biçimde eğitilir. Yeni
arşivsel çevre böylesi bir araştırma yeteneğine gereksinim gösterir. Belgelerle ilgili geniş kavramsal
bilgiyi edinmek ve uygulamak, bu yeni değerleme, tanımlama ve programlamayı gerçekleştirmede
önemlidir. Araştırma profesyonel arşivcinin diğer meslektaşlarının arşiv sorunlarına olan tutumlarını
anlama, uygulama ve eleştirmelerine yardımcı olur. Araştırmayı öğrenmek aynı zamanda kişinin arşiv
sorunları üzerinde çalışıp yeni yaklaşımlar getirmelerini de sağlar.
Arşiv dalını seçen öğrenciler genellikle nerede çalışacaklarını ya da hangi tip arşivlerde ne
712
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
gibi görevler üstleneceklerini bilemeyebilirler. İşe başladıklarında ise kariyerlerinin onları nereye
taşıyacağını, birdenbire hangi sorumluluklarla, konularla ve sorunlarla karşılaşacaklarını kestiremezler.
Ancak araştırmaya dayalı eğitim arşivcilerin yeni ve beklenmeyen durumlara hızlı ve akılcı biçimde
cevap verebilme yeteneğini kazandırır. Çünkü bu eğitim kişiyi sorunun doğasını ve onun altında yatan
durumlarla ilgili fikir yürütecek, kavramsallaştıracak, arşiv tarihinden olduğu kadar güncel düşünceye
dayanarak yeterli bilgiyi bulacak ve organize edebilecek şekilde eğitir. (Nesmith, 2007,s.11) Bir
öğrenci bu şekilde arşivciliği derinlemesine öğrenmiş olacaktır.
Öğrencilere arşivlere ilişkin tek tip bilgi yerine, onlara temel bilgileri verip daha sonra
uzmanlaşacakları alanlara yönelmelerini sağlamak gerekir. Her öğrencinin güçlü yönü diğerinden
farklılık gösterir. Mezun olduklarında bazı şeyleri diğerlerinden daha iyi yapabilirler. Arşiv çevresinin
son derece değişken ve karmaşık oluşu arşivcilerin aynı şeyleri bilmesinin gerekli ve zorunlu
olmadığını gösterir. Aslında arşiv kurumları ve bir bütün olarak arşiv mesleği çok geniş çapta bir
uzmanlığı gerektirir.
Arşiv eğitimi verenler mesleğin gelecekteki üyelerinin uzmanlık dalları üzerinde yoğunlaşmalı,
böylece ihtiyaç duyduklarında onların edindikleri özel bilgileri paylaşmalarına yardımcı olmalıdır.
Araştırmaya dayalı program arşiv eğitimini çok farklı yönlerde konulandırır.
Bu tür eğitim birçok farklı alandan aktörlerle, bilgi-belge yöneticileri ile bilgi yönetimi teknolojisi
ile uğraşanlar, belgeleri oluşturanlar, kütüphaneciler, müze küratörleri, mimarlar, kaynakların korunması
ile çalışanlar, avukatlar, medya, çeşitli yönetim uzmanları ve arşi