KONGRE BİLDİRİLERİ
ayrılmıştır. Sancağın timarlı sipahilere ayrılan timar gelirlerinin toplamı 798.881 akçeydi.
1521 yılında sancağa bağlı 10 nahiyede sipahi timarları mevcut iken, Antalya
Nahiyesi’nde sipahi timarlarının bulunmadığı görülmektedir. Bu durumun, Antalya
Nahiyesi’ndeki gelirlerin genel olarak padişah ve sancakbeyi haslarına ayrılmasından
kaynaklandığını düşünüyoruz. Ayrıca Antalya Nahiyesi’nde sipahi timarlarına rastlanmadığı
halde, Antalya Kalesi müstahfızlarına ait timarların bu nahiyede yer aldığı görülmektedir.
1521 yılında sancaktaki timarların genel olarak babası ölen timar tasarruf etmeyen
sipahi oğullarına, timardan mazûl sipahilere 101, timarlarından feragat edenlere, oğullarına
verilmek üzere timarlarından feragat eden sipahilerin oğullarına, devlet görevinde
bulunanlara, timarlarını mübadele etmek isteyen sipahilere, kul oğullarına ve savaşlarda
yararlılık gösterenlere sefer hizmetini eda etmek üzere verildiği görülmektedir. Ayrıca
defterde vefat eden sipahilerin timarlarının 10 yaşından küçük oğul veya kardeşlerine on
yaşına varınca cebelü eşdirmek üzere tevcih olunduğunu gösteren kayıtlar bulunmaktadır 102.
Bu tarihlerde, henüz 10 yaşın altındaki timar sahipleri sefere cebelü eştirmezler, 10 yaşına
geldikten sonra cebelü eştirmeye başlarlardı. Bu yaş sınırı daha sonra 16’ya çıkarılmış ve
bilâhire de kılıca yaramayan küçük yaştaki kimselere timar tevcihi yasaklanmıştır 103.
1521 yılında yapılan tahrirde sipahilerin bir kısmının baba isimleri defterde yazılı
olduğu halde, büyük bir çoğunluğunun ise yazılmadığı görülmektedir. Ayrıca çok az sayıda
sipahinin görevleri deftere kaydedilmiştir.
H.927/M.1521 yılına ait İcmâl defterde, sancaktaki sipahilere ait timarlardan başka,
Antalya ve Karahisar-ı Teke kaleleri müstahfızlarının timarlarına dair kayıtlar da yer
almaktadır 104. Buna göre sancakta Antalya Kalesi mustahfızları için İstanos Nahiyesi’nde
13, Kürt Nahiyesi’nde 5, İğdir Nahiyesi’nde 12, Karahisar Nahiyesi’nde 7, Bağovası
Nahiyesi’nde 3, Elmalu Nahiyesi’nde 10 ve Kaş Nahiyesi’nde 2 timar olmak üzere toplam
56 timar bulunmaktaydı. Bu timarlar Antalya Kalesi’nde görevli 1 dizdar, 1 kale kethüdâsı
ve 123 kale merdinin tasarrufunda bulunmaktaydı 105. 39 tam köy, 22 hisseli köy, 8 tam
mezraa, 1 hisseli mezraa, 3 mukataa, 2 çiftlik, 15 cemaat, 1 bahçe ve 3 resm gelirlerinin
tahsis edildiği timarlardan elde edilen gelirlerin toplamı 181.654 akçeydi.
1521 yılında Karahisar-ı Teke Kalesi müstahfızları için sancakta 11 timar ayrılmıştır.
Bu timarlardan 9’u Karahisar-ı Teke Nahiyesi’nde, 2’si ise Mükerrem Kömi Nahiyesi’nde
bulunmaktaydı. Timarlar için 18 tam köy, 6 tam mezraa, 1 hisseli mezra ve 2 cemaat gelirleri
ile 2 resm geliri ayrılmıştır. 1 dizdar, 1 kale kethüdâsı ve 21 kale merdinin tasarrufunda
bulunan Karahisar-ı Teke Kalesi müstahfızları için ayrılan timarlardan elde edilen gelirlerin
toplamı 33.771 akçeydi 106.
H.927/M.1521 yılında sancaktaki timarlı sipahilerle Antalya ve Karahisar-ı Teke
kaleleri müstahfızlarına ayrılan 255 timardan elde edilen gelirlerin toplamı 1.014.306
akçeydi.
H.937/M.1530 yılına ait İcmâl defterde sancaktaki zeâmet ve timar gelirleri birlikte
verildiğinden, sancaktaki timar gelirlerinin miktarı hakkında kesin bilgilere sahip
olamamaktayız. Gelir kaynaklarına göre düzenlenmiş olan defterde zeâmet ve timar
sahiplerinin isimleri de bulunmamaktadır. Defterin sonundaki sancak toplamını veren
101 Defterde genel olarak Teke Sancağı’ndan başka Hüdâvendigâr, Karesi, Hamid ve Kütahya sancaklarındaki timarlarından mazûl olan
sipahilere de timar tevcih edilmiştir.
102 BOA. TD. No:107, s. 31- 34.
103 Anadolu Beylerbeyinden başka Rûm, Karaman, Erzurum ve Diyarbakır Beylerbeyilerine de gönderilen H. Gurre-i Rebiü’l-âhir 982/M. 21
Haziran 1574 tarihli hüküm için bkz. BOA. MD. C. 26, s. 100/257.
104 1521’de Antalya Kalesi müstahfızlarının timarları hakkında geniş bilgi için bkz. BOA. TD. No:107, s. 68- 84.
105 Defterin sonunda yer alan kayda göre Antalya Kalesi’nde 1 dizdar, 1 kethüda ve 191 kale merdi bulunmaktadır. (Bkz. Aynı defter, s. 89).
106 1521’de Karahisar Kalesi müstahfızlarının timarları için bkz. Aynı defter, s. 84- 88.
658
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
kayıttan bu tarihte sancakta 2 zaîm ve 232 timarlı sipahinin bulunduğunu öğrenmekteyiz 107.
Zaîmlerden biri Antalya Kazası’nda, diğeri ise Karahisar Kazası’nda yer almaktaydı.
Sancakta yer alan kazalardaki zeâmet ve timarlı sipahilere ayrılan timarların durumu
şöyleydi:
1530 yılına ait İcmâl defterde, Antalya Kazası’ndaki zeâmet ve timarlar için 65 köy, 39
mezraa, 7 cemaat, 6 mukataa ve 1 nehir geliri ayrılmıştır. Bunlardan tahsil edilen kazanın
zeâmet ve timar gelirlerini