KONGRE BİLDİRİLERİ
Defter-i Hakani Teşkilât Defteri, Memur ve Müstahdem Maaşlarının İyileştirilmesi:
1903 yılı başlarında, Bâbıâli ve Defter-i Hâkâni Nezareti’nin önemli meselelerinden biri, yine
tapu idarelerinin yeniden ıslahı; yönetici, memur ve müstahdem maaşlarının iyileştirilmesi, Hazine’nin
tapu hasılatının arttırılması oldu141. Nezaret, 6 Haziran 1904’de hükümetten, Berat Sancağı’na bağlı
bir kaza ile Konya vilayeti tapu idarelerinden gelen talepleri misal göstererek, nezarete ait Teşkilât
Defteri’nin bir an önce onaylanmasını istedi. Bu defter, ilgili nezaretin 5 Mart 1903 tarihli başvurusu
üzerine, Defter-i Hâkâni memurlarının vazifeleri ve aidatla müstahdem kaza tapu kâtiplerinin tavzifen,
livalardaki Defter-i Hâkâni memur maaşlarının da tensiken düzenlenmesi maksadıyla hazırlanmıştı.
Nazırın ifadesiyle, mali menfaatten ziyâde mülken ve idareten iyiliği ortada olan yeni tapu
usulü’nün her yerde tam manasıyla uygulanması ve mümkün olduğu kadar fazla gelir elde edilmesi,
tapu memur ve müstahdeminin görevlerini layıkıyla yapmaları ve tapu idarelerine liyakatli kimselerin
rağbetinin arttırılması için, personelin çalışma şartları iyileştirilmeli, aidat ve maaşlar yükseltilmeli,
idi. Aksi halde, kaybedilecek tapu geliri verilecek zammın birkaç mislini geçecekti142. Nazır, bir
süredir ümitle beklenen teşkilât değişikliği yapılmadığından; özellikle geçen yıla nispetle memur ve
müstahdemin gayretlerinin azaldığını; son ikibuçuk aylık gelirin, geçen yıla nispetle 750.000 küsûr
kuruştan daha eksik çıkmasının buna delil olduğunu; yıl sonunda varidatın önceki yıla göre 3,5 milyon
kş. civarında azalacağı anlaşıldığından, personeli teşvik etmekte olduklarını da ifade ediyordu.
Kısaca Nazır, taşradaki bazı gelişmeleri ileri sürerek hükümeti iknaya çalışıyordu. Konya Vilayeti
İdare Meclisi’nden gönderilen 15 Şubat 1903 tarihli bir mazbatadan da bahseden Nazır, tapu kâtipleri
aidatının 10-15 kş. arasında değişen cüz’i bir meblağ olduğunu, bununla muktedir kâtip bulmanın
mümkün olmadığını sözlerine ekliyordu. Nezaret, yeni tarifenin uygulanmasıyla tapu hasılatında
meydana gelecek değişikliği de şöyle hesaplamıştı:
Tablo: 3)Târife-i Cedide’nin Uygulamaya Konulduğu 14 Ekim 1902’den 13 Ekim 1903’e
Kadar Merkeze Gönderilen Hâsılat Miktarı ile 13 Ekim 1899-13 Ekim 1900 Tarihleri Arasında
Merkeze İntikal Eden Hâsılat
1 Te 1318-30 Eylül 1319
Tarihleri Arası:
1 Te 1315- 30 Eylül 1316
Tarihleri Arası:
Aylık
Fark:
Süre:
Merkeze
gönderilen (kş.)
Merkeze
gönderilen (kş.)
Süre:
Teşrinievvel
1318/14 Ekim -13
Kasım 1902
1.952.762
1.072.040
Teşrinievvel 1315/13
Ekim-12 Kasım 1899
Teşrinisani 1318/14
Kasım-13 Aralık
1902
1.854.137
Kanunıevvel 1318/
14 Aralık 1902-13
Ocak 1903
1.527.787
Kanunısani 1318/
14 Ocak-13 Şubat
1903
853.093
1.342.779
966.789
761.433
Teşrinisani 1315/13
Kasım-12 Aralık 1899
Kanunıevvel 1315/13
Aralık 1899-12 Ocak
1900
Kanunısani 1315/13
Ocak-12 Şubat 1900
Şubat 1318/14
Şubat -13 Mart
1903
1.960.384
706.653
Şubat 1315/13
Şubat-13 Mart 1900
Mart 1319/14 Mart13 Nisan 1903
1.024.945
824.668
Mart 1316/14 Mart13 Nisan 1900
Nisan 1319/14
Nisan-13 Mayıs
1319
1.137.683
998.631
Nisan 1316/14
Nisan-13 Mayıs 1900
Mayıs 1319/14
Mayıs-13 Haziran
1903
1.745.8*08
373.686
Mayıs 1316/14
Mayıs-13 Haziran
1900
Haziran 1319/14
Haziran-13
Temmuz 1903
1.415.310
944.648
Haziran 1316/14
Haziran-13 Temmuz
1900
Temmuz 1319/14
Temmuz-13
Ağustos 1903
1.118.883
1.210.920
Temmuz 1316/14
Temmuz-13 Ağustos
1900
Ağustos 1319 /14
Ağust