KONGRE BİLDİRİLERİ
Tablo-11859 senesinde, Süleymaniye Sancağı’nda Aşiret saldırıları yüzünden
boşalan Köyler ve Mezraalar
İdari Birim
Toprak Türü
Devlet’e ait (Mîrî)
Halk’a ait
Kaza
Nahiye
Merkez
Serçinar
9
-
1
-
Karadağ
Merkez
26
1
10
-
Zengene
16
-
-
-
Delu
5
-
-
-
Zalvav
1
-
-
-
Salbartu
1
-
-
-
Merkez
27
-
9
-
Kasrok
2
-
-
-
Gundağac
3
-
-
-
Çiyasavz
1
-
-
-
Merkez
16
-
2
1
Asker
3
-
25
-
Pişter
20
-
20
3
Merkez
6
-
4
-
Siyol
2
1
3
-
Alana
1
-
-
-
Birgiyo
5
-
4
-
Mavet
2
2
-
-
Şinik
1
-
1
-
Merkez
18
-
5
2
Çiftane
4
-
5
-
Merkez
23
1
3
2
Alıca
-
-
1
-
Merkez
8
8
12
8
Taratol
6
-
7
-
228
13
112
16
Baziyan
Surtaş
Şehr-iPazar
Serucek
Gülanber
Kızılca
Toplam
Köy
Mezraa
Köy
Mezraa
Kaynak: BOA,İ.M.Val, 663, 3 Safer1276 (1859).
Bu durum, Irak vilayetlerinde devletin vergi gelirlerinde büyük kayıplara neden olmakla birlikte,
zamanla bu toprakların sahipsiz kalmasına veya başka aşiretler tarafından ele geçirilmesine yol
açmakta beraberinde de tapu ve mülkiyet sorunlarını getirmekte idi.
Osmanlı Devleti, Tanzimat sonrasında, kırsal kesimde istikrarı sağlamak ve boşalan bu toprakları
132
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
yeniden iktisadi hayata kazandırmak amacıyla, göçebe aşiretleri bu topraklarda iskan ettirmeye
çalışmış ve bu toprakları onlara tapu ile dağıtmaya başlamıştır.
Bu bağlamda, 1857 senesinde İstanbul’dan Şehrizor valisine gönderilen bir yazıda, içinde bulunan
Erbil, Altın Köprü ve Kifri kazaları ile diğer nahiyeler “ muzâfâtından çöl tarafında olup, hâli ve harab
olan kura arâzisi sene be sene aşâr-ı şer’iyyesi cânib-i Mîrîye edâ ve teslim olunmak ve iskân olunacak
ahâli, sâir ehâl-i meskûneden olmayarak aşâir-u kabâil takımından celb-ü iskân edilmek ve bunlar için
5 sene müddet tahsisiyle o müddette vergi alınmamak üzere bedalâtı münâsibe ile bâ tapu taliplerine
ihâle” edilmesi talep edilmiştir.7
1870 senesinde de Mithat Paşa, göçebe Şammar Al-Cerba Aşireti Şeyhi, Şeyh Ferhan’a göndermiş
olduğu Arapça bir yazısında, kendilerini göçebelik hayatından vazgeçip yerleşik hayata davet etmiştir.
Mithat Paşa söz konusu yazısında, Dicle Nehri boyunca Tikrit’ten Musul s ,[