KONGRE BİLDİRİLERİ
yapılan bir doktora tezi ve Fırat Üniversitesi’nde hazırlanan makaledir.3 Filistin konusu, devam eden
siyasi bir çekişmenin kapsamında yer aldığından yazılan kitapların çoğu propaganda içerikli kitaplardır.
Bu yüzden çalışmamızda daha çok Osmanlı arşiv belgelerinin yol göstericiliğine dayanmak ihtiyacı
duyulmuştur.4 Biz bu araştırmamız sırasında kullandığımız yüzlerce arşiv belgesi içerisinde Beyrut’un
ünlü ailelerinden biri olan Sursok (Sersak, Sursak) ailesi ve Alman Musevilerinden Edmond Lehman
ile ilgili olanları öne çıkaracağız.
İslâm hukuku ve Osmanlı kanunları açısından halkın özel mülk edinmesinde bir sakınca yoktu.
Osmanlı arazi kanunlarına göre toprakların büyük bir kısmı mirî toprak denilen devlete ait topraklar
olmakla birlikte mâlikâne veya begevâne adıyla kişilere temlik edilmiş topraklar da bulunuyordu.
Ancak Osmanlı kanunlarına göre, Osmanlı tebaasından olmayan kişilerin Osmanlı topraklarında mülk
ve arazi sahibi olmaları nazarî olarak mümkün değildi.5 Buna rağmen Osmanlı topraklarında bulunan
yabancı devlet tebaasından olan gayrımüslimler çeşitli yollarla mülk sahibi olmaya çalışmaktaydılar.
Bu yolların başında bir Osmanlı vatandaşı bir gayrımüslimle evlenmek en garantilisi olarak
görülmekteydi. Borç karşılığı teminat gösterilen emlâke el koymak, okul veya hastane yaptırmak
suretiyle mülk edinmek uygulamada gördüğümüz diğer mülk edinme yolları idi.
1839 Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı gayrımüslimleri geniş haklara kavuştular. Osmanlı
İmparatorluğu, Avrupa devletlerinin zorlamasıyla 1856 Islahat Fermanı’nda vatandaşlar a