KONGRE BİLDİRİLERİ
Prof. Dr. Yılmaz KURT
Ankara Üniversitesi / TÜRKİYE
OSMANLI DEVLETİNDE YAHUDİLERİN FİLİSTİN’DE
TOPRAK EDİNMESİ
LAND AQUSİTİON OF THE JEWS İN THE OTTOMAN PALESTİNE
B
ÖZET
u bildiride Yahudilerin Filistin topraklarında yerleşmek için yaptıkları çalışmalara kısaca
değinilecek, 1876- 1908 yıllarında Edmond Lehman , Charles Netter ve Musa Sursok gibi
ünlü isimlerin hangi yolları kullanarak Filistin’de büyük araziler satın aldıkları ve buralara ne
şekilde Yahudi göçmenleri yerleştirdikleri anlatılacaktır.
ABSTRACT
İn this decleration, the attempts of the Jews to setle in Palestine lands will be shortly mentioned,
in which ways the fomous people like Edmond Lehman, Charles Netter and Musa Sursak got big lands
in Palestine between 1876- 1908 and how they place Jewish immigrants will be described.
Osmanlı topraklarında küçük ve sessiz bir toplum olarak yaşayan Yahudiler hakkında Türk
tarihçiler oldukça az çalışma yapmışlardır. Filistin Meselesi’nin ortaya çıkması ile konu Türkiye’de
ilgi çekmeye başlamış ise de birkaç eser dışında ciddi bir yayın yapılmamıştır.1 Son yıllarda özellikle
İstanbul üniversitelerinde Türkiye Yahudileri, İstanbul ve Selanik Yahudileri hakkında yüksek lisans
ve doktora tezleri hazırlanmıştır.2 Konumuz açısından önemli iki çalışma Marmara Üniversitesi’nde
1 Hikmet Tanyu, Tarih Boyunca Yahudiler ve Türkler, c.I, 2. Bs., Bilge Yayınları, İstanbul 1979; M. Kemal Öke, II. Abdülhamid Siyonistler ve
Filistin Meselesi, Kervan Kitapçılık, İstanbul 1981; M. Kemal Öke, Tarihten Günümüz Filistin Sorunu ve Türkler (1880- 1980), Ankara 1987;
Süleyman Kocabaş, “Vaat Edilmiş Toprak” Filistin İçin Mücadele Türkiye ve Siyonizm, 2. Bs., Vatan Yayınları, İstanbul 1994; Hakan Alkan,
500 Yıllık Serüven Belgelerle Türkiye Yahudileri 1, Günce Yayıncılık, Ankara 2000; Yaşar Kutluay, Siyonizm ve Türkiye, Koloni Yayıncılık,
İstanbul 2000; Yusuf Besalel, Osmanlı ve Türk Yahudileri, Gözlem Yayınları, İstanbul 1999; Feridun M. Emecen, Unutulmuş Bir Cemaat
Manisa Yahudileri, Eren Yayınları, İstanbul 1997; M. Ertuğrul Düzdağ, Yakın Tarihimizde Gizli Çehreler, İz yayıncılık, İstanbul 1991; Ahmet
Hikmet Eroğlu, Osmanlı Devletinde Yahudiler (XIX. Yüzyılın Sonuna Kadar), Alperen yay., Ankara 2000; Avram Galanti, Türkler ve Yahudiler,
3. Bs., Gözlem Yayınları, İstanbul 1995.
2 Eugene A. Cooperman, Turco- Jewish relations in the Ottoman city of Salonica, 1889- 1912: two communities in support of the Ottoman
94
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
Arşiv Dairesi Başkanlığı
95