✤
✤
tanınmaz bir vaziyettir. 39 ya�ında olmasına rağmen ağzında di� kalmamı�, �i�manlamı�, tümüyle dü�kün bir haldedir.
Ekyan di�lerden ba�layarak dostunu toparlar. Bir iki �café-cabaret� gösterisi pek iyi geçmez. QHCF ile düzenlenen zoraki turnelerde pek ba�arı sağlamaz. 1950�de Paris�e gelen Benny Goodman onu onurlandırır, konserlerine katmak ister. Gel gör ki Django daha birinci konserden önce ortadan yok olur. 1951 �ubatı�nda dünyaya dönen uslanmaz adam Club Saint- Germain verdiği konserlerde yıldızla�ır. Toparlamı�tır. Emile Savitry �Django yeniden doğdu�yu müjdeler. Adeta olgunla�mı�, büyümü�tür. Çevresinden Manu�larını eksik etmese de daha derli toplu bir hayata geçer. 1951 ba�ında kazandığı paralarla Paris�in uzak banliyölerinden Fontainebleau yakınlarında Samois-sur-Seine köyünde bahçeli bir ev satın alır. Günlerini Seine nehrinde balık tutarak, bilardo oynayarak ve resim yaparak geçirir. Nadiren kayıt veya radyo programları için Paris�e iner. Daha da nadiren konser verir. Albümleri ba�arıdan ba�arıya ko�maktadır. 1953�in ilk günlerinde Django�ya öylesine müthi� bir talep vardır ki turnelere çıkmağa ba�lar. Dizzy Gillespie�nin Brüksel konserine �yıldız konuk� sıfatıyla katılır. Dünya turnesi arifesinde arkada�larıyla köy kahvesinde aperitif içerken aniden fenala- �ır ve dü�er. Ba�ı terasın betonuna çarpar. Aynı gece kaldırıldığı hastanede beyin kanamasından vefat eder. 15 Mayıs 1953�de hayata gözlerini yumduğunda 43 ya�ındadır. Ailesi, Çingene geleneğince her �eyini yaktığı için Django�nun son döneminden, elektrikli gitarda kaydettiği besteleri dahil hiçbir �ey kalmamı�tır. Topu topu 100 kadar, o da müzisyen arkada�larının gayretiyle toparlanmı� veya kaydedilmi� parçası bilinmektedir.
Swing-Manu� stili dans ve harika popüler müziği Jazzseverlerin ötesinde milyonlara ula�mı�tı. Ölümü yalnızca sanat ve müzik dünyasında değil bütün Fransa�da bir matem havası yaratmı�tı. Son çeyrek asırda Django�nun müziği, evrenselle�en yerel müzikler, özellikle de �ulusal� Çingene müziklerinin dünya müzik hazinesine kattıklarıyla bamba�ka bir anlam ve önem kazandı.
�Çolak Django� ismi ve sanatı bir Miles, Duke, Bird, Armstrong veya Coltrane kadar müziğe damgasını vurdu. Bugün onun torunları sayılabilecek onlarca önemli grup, yüzlerce kanıtlanmı� Jazzcı, binlerce, onbinlerce amatör müzisyen esin kaynağını onda aramakta, ondan yararlanmakta, öğrenmekte, milyonlarca insan, dinleyici onunla hayal görmekte, onun müziğiyle co�up keyile ona katılmakta, onun tadını çıkartmaktadırlar. Aklımıza ilk gelen Woody Allen�in �Sweet and Lowdown�( 1999) isimli ilmi dahil çok sayıda ilm, kitap, roman, resim, fotoğraf ya onu, hareketli kısacık hayatını anlatmakta ya da ondan aldığı ilhamlarla ortaya çıkmaktadır, çıkacaktır. Kanımızca onu bu denli evrensel ve cazip kılan, kendine has kısalık ve sadelikte sarfettiği �u iki kelimelik cümlede gizlidir: �Lisanım, çaldığımdır( müziğimdir). � z
✤
“ ÇOLAK DJANGO” İSMİ VE SANATI, MİLES, DUKE, BİRD, ARMSTRONG VEYA COLTRANE KADAR MÜZİĞE DAMGASINI VURDU.
✤
Django�nun kaybı Jazz dünyasında doldurulamaz bir bo�luk yaratmı�tı. Ama onun çok özgün ki�iliği, Fransız �arkı geleneğine getirdiği tazelik, yarattığı
81