✤
✤
Ocak 2017 | Sayı: 11 birer birer kovuluyordu. Bu bilimadamları kovulmakla kalmıyorlardı … Yahudi veya rejim kar�ıtı yüz binlerce ki�i gibi canları da tehlikedeydi.
Genç cumhuriyetin yöneticileri de attıkları adımlarda önce kadroyu olu�turuyor, sonra i�e giri�iyorlardı. Yeni üniversite için de öyle olacaktı, yabancı öğretim üyeleri gerekliydi. İ�te bu tarihi tesadüf her iki taraf için de uygun bir fırsat yarattı. Kendisi de Almanya�da Frankfurt Üniversitesi�nden kovulan Prof. Philipp Schwartz aracılığıyla genç Cumhuriyeti�nin yolu Alman bilimadamlarıyla kesi�iyordu.
Her iki taraf da bu tarihi tesadüfün yarattığı uygun fırsatı değerlendirmeyi bildi. Mustafa Kemal Atatürk�ün kararlı desteğiyle Eğitim Bakanı Dr. Re�it Galip, Prof. Philipp Schwartz, Prof. Albert Malche bu fırsatın heba olmamasını sağlayan ki�ilerin ba�ında geliyorlardı. İ�te bu kitabın konusu da böyle ba�lıyor …
- Bu dönemin yeterince değerlendirip analiz edilmediği, hatta gelecek kuşaklara taşımanın ihmal edildiğini yazıyorsunuz. Bu ihmal ve eksiklik nereden kaynaklanıyor?
HALİT ÇELİKBUDAK- Maalesef Türkiye�de bu konu bence yeterince analiz edilip değerlendirilemedi. Bu 40 yıllık bir dönem … Bu dönem sosyoloji veya tarih bilimlerinin kavramlarından biri olan bir �Epoche�dir. �Epoche� kalıcı etkileri olan, iz bırakan bir dönemi tanımlar. Bu dönemi öğrenmek isteyenlerin kar�ısına çok sayıda makale, tez, kitap çıkıyor. Maalesef bunların bir bölümü tekrarlardan ileri gitmiyor. Bu dönemi insan öğesiyle mekân duygusunu birle�tirerek anlatan Türkçe ba�yapıtlar da yok.
İNSAN HİKÂYELERİ
Alman tarihçi Frizt Blaettner �öyle diyor: �Tarihe yönelen bakı� sadece geçmi�i görmekle kalmaz, aynı zamanda hikâyenin yöneldiği insanları da kapsar. Onların sorunları, endi�eleri, miras kalan malzemeyi i�e yarar hale getirilmesini tayin eder. �
Tam olarak sayıları bilinmese bile toplam bin ki�i olarak belirtiliyor. 500 civarında erkek, 450 civarında kadın, 53 civarında çocuk Türkiye�ye geliyor. Ya�amlarının bir bölümü kısa veya uzun süreli Türkiye�de geçiyor. Özellikle bu kadınların büyük bölümü gelen bilim adamlarının e�leri … Bu kadınların çoğunun isimleri bile bilinmiyor … Türkiye�de 50 kadar çocuk doğuyor … Gelenlerin 84�ü Türkiye�de evleniyor. Türklerle evlenenler var. 227 çiftten 30�u bo�anıyor. Ölenler veya Türkiye�deki ya�amdan dolayı ruhsal sorun ya�ayanlar var.
Gelecekte bu döneme ait çalı�maların artık deği�ik bir yönden de ele alınması gerekir. Profesörlerle birlikte gelen veya daha sonra e�ler, çocuklar … Dilini bilmedikleri bir ülkede günlük ya�amı sürdürmek, kiralık ev bulmak, çocuğun okul sorununu çözmek, bo� zamanlarını değerlendirmek, kısıtlı kütüphane imkânlarıyla bilimsel çalı�mak yapmak, Almanya�daki yakınlarının, akrabalarının akıbetini takip etmek, vatansız kalma korkusuyla ya�amak gibi toplumsal zorluklar … Yabancı bir ülkede yerli toplumla kopuk �ekilde ya�amanın psikolojisi … Türkiye�de ya�ayan ama Almanya�daki rejime sadık Almanlarla ya�anan gerginlik veya kutupla�ma … Bunların hepsi deği�ik bakı� açılarına birer ipucu olabilir. Gelecekte bu alanda yapılacak çalı�malarda ele alınacak duygular, ya�ananlar sanırım o döneme bir ba�ka boyut katacak, ruh verecek, ba�yapıtlara malzeme sağlayacaktır.( FHF) z
Yurtsuz Kalanlar- Goethe Almanya’ sından Atatürk Türkiye’ sine sığınan Alman biliminsanlarının öyküsü – Birinci Basım: Haziran 2016 Alfa Kitap / Araştırma Dizisi – İstanbul
✤
BU DÖNEM YENİDEN VE DERİNLEMESİNE ELE ALINMALI...
✤
47