Aralık 2016 | Sayı: 10
-” ğer Reuter, Türkiye’ ye bir bekleme salonu( Wartesaal) gözüyle baktıysa, bu bakı�ın �Kemalist Ankara� tarafından payla�ılmaması dü�ünülemez. Acaba Atatürk Ankarası, Nazi Almanyası’ na geçici bir delilik olarak mı bakıyordu? Ankara’ nın, Türkiye’ de de siyasal çalı�malar yaptığı, hatta Washington ile ilk ili�kileri burada kurduğu bilinen Reuter üzerinden, dünyadaki yükselen güç AB“ ile bağlantıları sağlama aldığı da söylenebilir mi? Siz, böyle önemli bir kitabın çevirmeni olarak,” rnst Reuter’ in Ankara’ dan nasıl bir kabul gördüğü dü�üncesindesiniz?
AHMET ARPAD- Atatürk�ün daha 1930�lu yılların ba�ında Hitler�in Avrupa�da bir sava� ba�latacağını söylemi� olduğu bilinir. Ülkemize sığınan aydınlar açık açık söylemeseler de akılları hep ülkelerindeydi. Nazi yönetiminin elinden kurtulduklarına sevinirken günün birinde yine vatanlarına dönebilecekleri dü�üyle de ya�ıyorlardı. Çoğu Almanya�yla bağlantılarını hiç koparmıyordu. Ancak sava� bittiğinde, 1 Ağustos 1933�de İstanbul Üniversitesi açılırken kadroda yeralan 38 yabancı ordinaryüs profesör ve 85 akademik personelin çoğu ba�ka ülkelere gitmi�ti. İçlerinde Almanya�ya dönenler azınlıktaydı. Bunlardan biri de idealist Ernst Reuter�di. Ancak kitapta da anlatıldığı gibi dönü� için zor bir sava�ım vermi�ti. Yeni Almanya�ya dönmesine engel çıkaranlar ba�ta Amerika Birle�ik Devletleri�yle İngiltere olmu�tu. Ernst Reuter�in sava�ın son yıllarında ABD ile kısa süre olan bağlantıları dönme çabasında bir i�e yaramamı�tı. İki yıla yakın bir sava� vermi� ve sonunda dönmesine onay çıkmı�tı. Benim anladığım kadarıyla ilerki yıllarda yeni Almanya�nın kurulu�unda sözleri geçecek olan �Dörtler� eski sosyalistleri istememi�ti. Kitaptaki izlenimlerime göre hem Atatürk, hem de İnönü hükümetleri Nazilerden kaçan Alman bilim adamlarına hep yakın davranmı�tı! Kemalist Türkiye�nin kucak açmı� olduğu gerek Yahudi asıllı, gerekse Alman asıllı bütün bilim adamlarıyla aileleri Türkiye�den ayrılmalarından onlarca yıl sonra da geride bıraktıkları öğrencileri tarafından derin saygıyla anılmı�tır. Bugün sadece İstanbul�da bir Türk-Alman Üniversitesi yok, Ankara�da da Almanya Büyükelçiliği�nin �Ernst Reuter Schule� adı altında bir özel okulu var.( FHF) z avrupa
KÜNYE | Impressum
YAYINCI | Verleger: Ali Yıldırım AYPA Haber Ajansı AYPA Presseagentur D-13585 Berlin Luther Platz 4................................................. Sorumlu Yönetmen( V. i. S. d. P.): Osman Çutsay................................................. Sanat Yönetmeni Artdirector: Ömer Yaprakkıran................................................. Yazışma Adresi: info @ avrupa-kultur. eu
25