© Sammlung Heike Curtze _ Fotograf Max Spilke-Liss |
✤ GÜNTER BRUS, PERFORMANS
SANATININ AVRUPA ' DAKİ EN ÖNEMLİ KURUCU
TEMSİLCİLERİNDEN
BİRİSİDİR VE BEDENİNİ KULLANIR
✤ |
1960�lar sanatın kendisine yeni anlamlar aradığı bir dönem, sanatın kendi nesnel varlığında devrim yaratırken, kutsallığını da yerlere attığı bir dönem. Aksiyonistlerin yapmak istediği de bundan farklı değil: Sanatı kendisini yücelttiği mekândan alıp yeniden yere, hatta ayaklar altına indirmek. Bu bilinç ile gerçekle�tirdikleri eylemler sanatçılar için çoğunlukla nezarethanede bitiyor. |
1965�te Viyana�daki Galerie Junge Generation için düzenledikleri sergi kapsamında Brus kamusal alanda ilk eylemini gerçekle�tirir: Viyana Gezisi( Wiener Spaziergang). Brus önce kendi vücudunu tuval olarak kullanır ardından da canlı bir tablo olarak Viyana sokaklarında, özellikle de tarihi bölgede bir geziye çıkar. Sanatçı eyleme dair dü�üncelerini �u �ekilde ifade ediyor: �Bu eyleme hazırlık a�aması elbette büyük bir asabiyet halinde geçti. Eylemi fotoğralayan Ludwig Hofenreich �Çocuklar bu i�in sonu ya akıl hastanesi ya da hapishane! � diyordu. Kabul etmeliyim ki, ben de onun bu öngörüsünden farklı dü�ünmüyordum. �( Sergi kataloğundan)
SANATSAL EYLEM: BİR POLİSİYE?
Buna rağmen Brus eylemi gerçekle�tirir ve eylem gerçekten de polisin Brus�u karakola götürmesi ile son bulur. Viyana Gezisi
|
öncelikle sanata ve sanat algısına bir ele�tiri olarak yorumlanabilir. Sanatçı kendi bedenini sanatın nesnesi haline getirir. Bedenini tamamen beyaza boyar, bu klasik tuvalin rengidir. Bu �ekilde öncelikle bedenini tuvale dönü�türür. Ardından bedenini siyah titrek bir çizgi ile ikiye böler. Bu titrek çizgi aynı zamanda vücutta var olan bir yaradır. Kırılıp çatlayarak açılmak isteyen bir yara. Sanatçı kendi üretimi ile bir olur. Sanat yapıtı ve sanatçı tek bir nesnedir. Bu anlamda sanat yapıtı metasızla�tırılır, diğer taraftan sanatçı nesneye dönü�ür. Bu ikili arasındaki çeli�ki de bir �ekilde çatlamaktadır. Daha sonra bu yeni sanat nesnesi, �ehrin tarihi merkezinde tam da sanat ve sanata dair her �eyin sadece nesnel değeri üzerinden var olduğu mekânda boy gösterir. Aslında bu eylem, sanatsal anlamda değil aynı zamanda toplumsal olarak kabul edilmi� normları da rahatsız eden bir edim.
Brus�un içinde ya�adığı toplumu ele�tirdiği bir diğer eylem ise Viyana Aksiyonistleri ile birlikte 1968�de Avusturya Üniversitesi�nde gerçekle�tirdiği �Kunst und Revolution�( Sanat ve Devrim). Bu eylemin ardından sanatçı 6 ay hapis cezasına çarptırılır. Beden analizi( Körperanalyse) kavramı altında gerçekle�tirdiği eylemde Brus, içinden geldiği Avusturya toplumunun değer yargıları ve tabularını açık ve kaba bir �ekilde ele�tirir, alaya alır ve hatta küçümser. �Körperanalyse� ile izleyici kar�ısında çıplak vücuduna kendi dı�kısını sürerken bir yandan da mastürbasyon yapıp Avusturya ulusal mar�ını söyler, ardından da kendi idrarını içer. Eylem, sanatçının kusarak kendinden geçmesi ile son bulur. Bu eylemin ardından sanatçı kendisi için yürütülen nefret kampanyası üzerine Viyana�dan Berlin�e kaçar.
Bu dönemde ikiye bölünmü� olan Berlin sanat için tam bir özgürlükler mekânıdır, buna rağmen Günter Brus�un eylemleri burdaki sanat ortamı için dahi a�ırı vah�i
|
14 |