Μποτιτσέλι: τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Προσκύνηση των
Μάγων. Πρόκειται για μια προσπάθεια εντοπισμού των κυριότερων
στοιχείων από τα οποία χαρακτηρίζεται αυτό το καλλιτεχνικό ρεύμα,
καθώς και σύνδεσης της τέχνης της εποχής με την εκάστοτε ισχυρότερη
οικογένεια της Φλωρεντίας, στην περίπτωσή μας με την οικογένεια των
Μεδίκων.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (The Cestello
Annunciation), Sandro Botticelli, 1489
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι πίνακας του Σάντρο Μποτιτσέλι που
φιλοξενείται στην πινακοθήκη του παλατιού Ουφίτσι. Ο πίνακας είναι
από τέμπερα, πάνω σε ξύλο. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε κατόπιν
παραγγελίας του Benedetto Guardi, το 1489 για το Αβαείο της Αγίας
Μαρίας Μαγδαληνής του Τσεστέλο. Η μεταφορά του στο Ουφίτσι έγινε το
1872.
Θέμα του πίνακα αποτελεί ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, σύμφωνα με
το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ο
αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέπτεται την Παναγία για να της αναγγείλει το
Χαρμόσυνο Μήνυμα. Ο καλλιτέχνης αποδίδει τη σκηνή με τη χρήση των
κανόνων και των μεθόδων της προοπτικής, καθώς δίνεται η αίσθηση του
βάθους με τη σχεδίαση τετραγώνων στο δάπεδο από ευθείες γραμμές που
συγκλίνουν σε ένα σημείο, πιο συγκεκριμένα στο εξωτερικό τοπίο. Ο
καλλιτέχνης χρησιμοποιεί, επίσης, τη μέθοδο του Brunelleschi, μια νέα
τεχνική που εισήγαγε στην προοπτική.
Ο Ευαγγελισμός απεικονίζεται με τον άγγελο γονατισμένο και το στόμα
του ελαφρώς ανοιχτό, σημάδι που δείχνει πως ανακοινώνει το χαρμόσυνο
γεγονός. Με τον κρίνο στο χέρι, που αποτελεί σύμβολο αγνότητας,
απευθύνεται στην Παναγία που απεικονίζεται με χάρη. Οι δύο μορφές
εμφανίζονται με μακριά ρούχα, τα οποία φουσκωμένα από τον αέρα,
δημιουργούν την εντύπωση ότι οι μορφές σχεδόν κινούνται. Σε αντίθεση
με τους γκρίζους τοίχους στο παράθ υρο, εμφανίζεται ένα ιδανικό τοπίο,
με κέντρο το δέντρο της βελανιδιάς. Οι απόψεις σχετικά με το παράθυρο
ποικίλλουν. Πολλοί θεωρούν πως αποτελεί υπενθύμιση της χαμένης
Εδέμ, ενώ άλλοι πιστεύουν πως απλώς εικονίζεται η Τοσκάνη με το
φυσικό τοπίο και τα κάστρα. Πάντως, προσδίδει στον πίνακα μια
αίσθηση αιωνιότητας.
Στην αυθεντική κορνίζα κάτω αριστερά και δεξιά διακρίνεται το οικόσημο
της οικογένειας Guardi (σκύλος ανορθωμένος). Έπειτα, υπάρχει μια
διπλή επιγραφή αριστερά, με τα λόγια της αναγγελίας της χαρμόσυνης
είδησης από τον Άγγελο: "SPIRITUS SANTUS SUPERVENIET IN TE ET
VITUS ALTISSIMI OBUMBRAVIT TIBI" (Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε
και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι - Κατά Λουκάν 1.35) και δεξιά, η
απάντηση της Παναγίας "ECCE ANCILLA DOMINI. FIAT MIHI
[2]
SECUNDUM VERBUM TUUM" (Ιδού η δούλη Κυρίου. Γένοιτό μου κατά
το ρήμα σου -Κατά Λουκάν 1.38). Στο
15