Aiaraldea /// 2015eko azaroaren 5a /// 40. ZENBAKIA
10
_kultura
LIBURUTEGIAK
Udal liburutegien erabilera
handiagotu du krisi ekonomikoak
Nabarmen handitu da azken urteetan mailegu kopurua Aiaraldeko liburutegietan. Krisi ekonomikoaren ondorioz
liburuak erosteko ahalmena jaitsi egin delako izan daiteke. Jendartearen digitalizazioak biblioteken etorkizunari
buruzko eztabaida jarri du mahai gainean. Zerbitzua, desagertu baino, eraldatu egingo dela diote liburuzainek.
Liburu biltegi hutsak baino gehiago dira liburutegiak. Argazkiak, Amurrioko Haur Liburutegia. Argazkia: Jon Catalan
ERREDAKZIOA I Txabi Alvarado
Irakurzaletasuna jaisten ari dela
esan ohi da sarritan. Belaunaldi berriek, teknologia berriekiko dute
atxikimenduagatik(1), liburuak apaletan hautsa hartzen uzten omen dituztelako. Baina baieztapen horrek
kontraste nabaria egiten du Aiaraldeko Udal Liburutegien erabilera datuekin. Datu horien arabera, zerbitzu horren erabilerak gora egin du
azken urteetan. Mailegu kopuruan
igartzen(2) da igoera hori. Amurrioko Udal Liburutegian, adibidez, 2865
mailegu egin ziren 2006an (haurrenak eta helduenak kontuan harturik).
Handik bost urtera, 2011an, zifra hori
hirukoiztu egin zen, 9495 mailegu
egin baitziren.
Joera hori mantendu egiten da
Laudioko eta Urduñako liburutegietan ere. Urduñakoaren kasuan
% 38,6ko igoera eman da maileguetan 2006tik 2014ra. Datu zaharragoak ditu Laudioko Udal Liburutegiak: 1990an 9749 mailegu egin
ziren. Orduz geroztik zifra horrek
behera egin du, baina 2009tik aurrera igoera nabarmen bat eman da,
azken mende laurdeneko nabariena.
Salbuespena Artzi niegako Udal
Liburutegia da: 2011tik 2014ra
% 19 jaitsi da mailegu kopurua. Liburu elektronikoa martxan jarri izanak eragina izan du horretan, liburutegiko arduradunen esanetan. Baina gaineratu dute beste zerbitzu batzuek gorakada izan dutela: interneten erabilerak, tailerrek edota ipuin
kontalariek, besteak beste.
Amurrioko
biztanleen
% 43,5a da
liburutegiko
bazkide,
Laudion % 22a
Emakumezko
bazkide gehiago
dago
Aurrekontu
mugatua eta
espazio falta
dira oztopo
nagusiak
material berria
lortzerako
orduan
Kausa, krisia
Maileguen igoera orokor horren
zergatiez galdetuta hitz bat gailendu da liburutegietako arduradunen
mingainetan: krisia. Krisi ekonomikoa dela eta liburuak erosteko ahalmena txikitu egin da, eta horregatik
igo da liburutegia bezalako zerbitzu
publiko eta doako baten erabilera.
Bazkidetzen datuek ere informazio interesgarria eskaintzen dute liburutegien erabileraren inguruan.
Bazkide gehienak emakumezkoak
direla da atera daitekeen ondorioetako bat, aldea oso handia ez den
arren. Amurrioko helduen liburutegian, esate baterako, % 57 dira
emakumezkoak (iazko datua), eta
eskualdeko beste liburutegietan
ere urtez urte bazkide egin direnen
gehiengoa emakumezkoak dira.
Bazkidetzen datuak herri bakoitzeko biztanleriaren datuekin alderatuz gero, ehuneko interesgarriak ateratzen dira. Laudion, adibidez, 18.000 biztanle daude, baina
udal liburutegiak 3951 bazkide ditu;
hau da, populazioaren % 22a. Amurrion, berriz, populazioaren % 43,5a
da bazkide.
Mugak: espazioa eta aurrekontua
Liburutegien jarduna, baina, ez
da liburuen mailegu hutsera mugatzen. Beste hainbat zerbitzu ere
eskaintze dituzte: ikasteko gunea,
prentsa, bideoteka, artxibategiak,
ordenagailua, kultur eskaintzak,
fotokopiagailua... azken berrikun-
tza liburu elektronikoena izan da,
Eusko Jaurlaritzak EAEko biblioteketan sustatutakoa.
Bi dira material berria eskuratzerako orduan liburutegiek topatzen
dituzten oztopo nagusiak: aurrekontu mugatua izatea eta espazio falta.
Laudioko liburutegian, adibidez,
urtero 1000 dokumentu berri inguru sartzen dira, eta beste 1000 inguru baztertu, “funtsa eguneratua
egoteko”. Espazio faltaz gain, Laudioko liburuzaina den Patricia Acebesek aipatu du oso jende gutxik
lan egiteak ere zailtasunak dakartzala ekitaldi berriak antolatzerako orduan.
Urduñako liburuzaina den Loli Varelarentzat, berriz, “edukien dibertsifikazioa” da gakoa, “dibertsifikazio horrek espazio birbanatzera bultzatzen du eta hori konplikatua izaten da sarritan”.
Amaieraren hasiera?
Interneten eta liburu elektronikoen hedatzeak galdera bat jarri du
mahai gainean: Zer gertatuko da liburutegiekin? Euren amaieraren hasierara iritsi gara?
Aiaraldeko liburuzainek diote
ezetz, ez direla desagertuko, eraldatu egingo direla. Nola aldatuko
diren da horren argi ez dagoena.
“Argi dago datozen urteetan papera albo batera utziko dela pantailen
mesedetan”, ondorioztatu du Varelak. Aipatu du badaudela liburu batzuk jada iraganaren parte bilakatu direnak; “entziklopedia klasikoak,
adibidez”. Fikziozko liburuen kasuan,
baina, papera desagertzeko oraindik
“urte asko” igaro beharko direla uste
du urduñako liburuzainak.
“Liburutegien funtzioa aldatzen
ari da”, aitortu du Acebesek, baina
aipatu du aldaketa horiek beti egon
eta beti egongo direla, liburutegiak
“jendartearen ispilu” behar dutelako
izan. Etorkizunean, paperezko bilduma “txikiagoa” izango dela uste du
Laudioko liburuzainak, “baina askoz
eguneratuagoa egongo da”.
Artziniegako liburuzainak ere bat
egiten du liburutegiak desagertuko
ez direnaren baieztapenarekin. “Izan
ere, aspaldi utzi zioten liburu-edukiontzi soil izateari, udalerriko elkargune bihurtu dira eta baita sozializazio eta parte hartze eremu ere”.
Hiztegi lagungarria
Atxikimendu(1), lotura / Igarri(2),
nabaritu /
Luis
Vil
MUSIKARI ETA ZINEMAGILEA
_Kamerinoa
Txakur kateatuak
T
xakur kateatuak, euren kateen distantziak
markatutako perimetro eskasaren bakardadean bizi direnak.
Euren gorozkien artean lo
egiten duten eta euren jabeen
hondar zikinak jaten dituzten
txakurrak.
Fisikoki eta psikologikoki zikiratuta euren jaiotzetiko izaera sexuala ukatua duten txakurrak.
Euren jabeen ongizate eta
segurtasunerako instruitu eta
magistratutako txakurrak.
Jarrera bortitzak garatzen dituzten txakurrak, bizitza osoan euren jabeekiko beldur eta terrore egoera batean
egoteagatik.
Euren jabeengandik bakardade egoera batera kondenatuta jaio, bizi eta hil egiten diren txakurrak.
Euren esklabo kateatuaren
ahulguneez baliatzen diren jabeak, txakurrak jaten ematen dion eskuarekiko garatzen
duen muturreko fideltasuna
medio.
Esklabo on izateko gai izateari uzten diote txakurrei dudarik gabe buruan tiro egiten
dieten jabeak.
Txakur-gizaki, esklabo-jabe
harremana ezartzeko beharra duten jabeak, gailentasun
tradizio hori asetu ahal izateko.
Txakur kateatua, gure inguruko baserri tradizional eta idilikoetako dekorazio elementua.
Euren paretik igarotzen garenean beti zaunka egiten
duen txakur kateatua, agian
zaunka egitea delako bere
oihu eta askatasun ekintza bakarra.