Agri Kultuur June / Junie 2016 | Page 34

Prof Hennie Snyman Departement Vee-, Wild- en Weidingkunde UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT Veldagteruitgang hou nie slegs nadelige gevolge vir die bogrondse produksie van die weiveld in nie, maar benadeel ook die ondergrondse komponent wat weer indirek diereproduksie verlaag. D die droër dele moet sterk staatmaak op ‘n stabiele en goedontwikkelde wortelstelsel vir oorlewing, volhoubare produksie en die behoud van groeikragtigheid. Die afname in bogrondse produksie weens veldagteruitgang in die sentrale grasveld­gebied (gemiddeld oor 'n 35 jaar periode) is byvoorbeeld vasgestel op 760 kg/ha teenoor ‘n verlies van 1 825 kg/ha in wortelmassa. Wortelproduksie is dus twee keer meer sensitief vir veldagteruitgang as die bogrondse plantdele. Die veeboer moet dus daarop bedag wees dat indien die bogrondse produksie nie na wense is nie, dit ondergronds twee keer slegter daar uitsien. Weiveld in veral Veld in goeie toestand kan soveel as drie keer meer droëmateriaal (DM) produseer as veld in swak toestand, om nie eers te praat van die beter voedingswaarde daarvan nie. Die besonder hoë bogrondse produksie waarmee veld in ‘n goeie toestand gepaard gaan, kan grootliks aan die hoër wortelmassa toegeskryf word wat water en voeding­stowwe meer effektief vanuit die grond opneem. Die gemiddelde seisoenale wortelmassa van veld in ‘n goeie toestand is oor ‘n 35 jaar periode op 2 341 kg/ha vir die sentrale grasveldgebied vasgestel, teenoor slegs 615 kg/ha vanaf veld in ‘n swak toestand verkry. Die bogrondse produksiepotensiaal van dieselfde veld in ‘n goeie toestand kan as gevolg van die seisoensvariasie in reënval tussen 2 678 en 813 kg DM per hektaar varieer. Indien die veld egter in ‘n swak toestand verkeer, sal die bogrondse DM-produksie slegs tussen 889 en 70 kg/ha per jaar varieer. In hierdie droë sentrale it is dus essensieel vir volhoubare diereproduksie dat die veeboer daarna sal streef om sy weiveld in die beste toestand of gesondheid moontlik te probeer hou. In die verlede is grootliks gekonsentreer op die bogrondse produksie van die weiplant, terwyl die ondergrondse dele nie die nodige aandag geniet het wat dit verdien nie. Die ondergrondse produksie vanuit ‘n direkte benuttingsoogpunt is minder belangrik vir die veeboer en daarom word die funksionering daarvan deur boere nie altyd verreken in veldbestuursbeplanning nie. grasveldgebied kom daar dus baie meer wortels (op ‘n droë massabasis) voor as bogrondse produksie. In natter gebiede beweeg hierdie twee komponente (bo- en ondergrond) nader aan mekaar. In natter dele is dit dus nie nodig vir die plant om water dieper in die grondprofiel te gaan onttrek nie terwyl oppervlakker grondwater voldoende is vir optimale produksie. Dit moet egter ingedagte gehou word dat ‘n diep verspreide wortelstelsel wel voordele vir die plant inhou deurdat dit gedurende droogte tye wel in staat is om dieper liggende grondwater te onttrek en sodoende die wa deur die drif te kan trek. Hoe droër ‘n gebied is hoe meer wortels (op droëmassa basis uitgedruk) in verhouding tot die bogrondse materiaal kom daar by weiplante voor Die waterverbruiksdoeltreffendheid (WVD), met ander woorde die effektiwiteit van omskakeling van water in DM, is drie keer hoër by veld in goeie toestand as waar die veld swak is. Veld in goeie toestand genereer vir byvoorbeeld die sentrale grasveldgebied 2.5 kg DM per hektaar vir elke mm water-