Foto 2: Voersorghum hou nie van suur grond nie. Regs van die rooi lyn is drie voersorghumbasters, wat
swak vergelyk met basterbabala (links) op suur grond met ʼn pH (KCl) van 3,8.
haarwortelontwikkeling. Dit is te
wyte aan die koue en lae pHgronde wat fosfaatopname (P)
belemmer.
Wees bedag
Die gebruik van voersorghum is
doodveilig as boere ‘n paar basiese
beginsels in ag neem. Blousuur- en
nitraatvergiftiging verskil drasties
van mekaar, maar dit word deur
soortgelyke omstandighede veroorsaak. Klimaat- en bestuursfaktore
wat plante onder spanning plaas,
kan hierdie toestande tot gevolg
hê. In ʼn normale jaar is die voorkoms van albei hierdie toestande
gewoonlik beperk.
Sorghumspesies is inherent geneig
tot blousuurvergiftiging. Nitraatvergiftiging kan tegnies in alle
plante voorkom, maar kom veral by
sorghumspesies voor, deels as
gevolg van hulle vermoë om onder
stremmingstoestande in ʼn
‘dormansie-fase’ in te gaan. Deur
bewus te wees van die oorsake,
simptome en behandeling van
blousuur- en nitraatvergiftiging ,
kan boere moontlike verliese vermy
en beperk.
Blousuurvergiftiging:
Blousuurvergiftiging kan ook
sianiedvergiftiging genoem word.
Sianied kan deur die grootpens
opgeneem word en aan die
hemoglobien wat suurstof in die
bloed vervoer, bind. Dit verhoed
dat hemoglobien suurstof aan
organe kan afgee (vandaar die
kersierooi kleur van die bloed) en
diere versmoor gevolglik. Diere kan
binne vyf minute na inname tekens
van vergiftiging toon en so gou as
tien minute later vrek.
Blousuurvlakke in plante verander
deurlopend. Plante wat aan
onkruiddoder-, droogte- en rypskade onderhewig is of wat vinnig
groei/herstel na stremmingstoestande, kan hoë vlakke van blousuur bevat. Versuiping, insek- en
siektedruk is bykomende stremmingsfaktore wat opbou van blousuurvlakke kan veroorsaak. Jong
groei na reën/besproeiing kan baie
giftig wees en dit is beter om beweiding van verlepte plante te
vermy.
Blousuurvlakke kan in voer getoets
word. Indien dit meer as 500 dele
per miljoen (dpm) op ʼn droë-
Tabel 1: Vergelyking van nitraat- en blousuurvergiftiging
Nitraatvergiftiging
Blousuurvergiftiging
Sommige plantspesies veral sorghum spp
Oorsake
Alle plante, maar veral sorghum- en
amaranthus spp
Spanningstoestande wat groei strem
Plantdele
Laer stamme en ouer blare
Spanningstoestande wat plante laat verlep
of vinnige groei tot gevolg het
Jong plante en hergroei
Vrektes
Binne 4 uur vanaf inname
Binne minute vanaf inname
Groenkerfsels (‘green chop’)
Steeds skadelik
Steeds skadelik
Effek van staandehooi /
hooimaak
Effek van kuilvoermaak
Steeds skadelik
Veilig indien behoorlik gedroog word
Bloedkleur
Verlaag nitraatvlakke met 40 tot
60%. Laer risiko
Sjokoladebruin
Beperkte vervlugtiging tydens
kuilvoermaakproses. Steeds skadelik
Kersierooi
Behandeling
Metileenblou binne-aars
Hypo (natriumtiosulfaat) / Swawel
Babala
Ja
Nee
Tipe plant