In dit geval is hier de uitkomst van de Omgekeerde Toets dat in deze specifieke casus ondanks de leeftijd van de leerling toch de Participatiewet wordt toegepast.
27
Wat is het geval? Een VSO-leerling (leerling voortgezet speciaal onderwijs) van 17 jaar en dus nog geen 18 jaar (dat is belangrijk inzake de leerplichtwet) is toe aan doorstroming naar werk. De ambtenaar moet voor zijn beslissing ook rekening houden met de Participatiewet. Deze wet schrijft voor dat deze leerling pas een baan aangeboden kan en mag krijgen als hij 18 jaar oud is. Dit betekent dus dat er drie maanden gewacht moet worden voordat deze leerling op basis van de participatiewet een voorziening of een baan krijgt aangeboden. Dit is zoals deze ambtenaar ziet contraproductief voor de leerling omdat hij behoefte heeft aan structuur; structuur zoals deze nu nog door de VSO-school wordt geboden. Deze drie maanden betekenen daarmee voor de leerling een risico op grensoverschrijdend gedrag. Het is daarmee zoals deze ambtenaar ziet ook contraproductief voor ‘de samenleving’. Deze belemmering voor de leerling houdt in dat er
uiteindelijk meer kosten gemaakt moeten gaan worden omdat hij langduriger begeleid zal moeten worden naar (begeleid) werk. Daarnaast betekent dit oponthoud tegelijkertijd ook dat er kosten gemaakt zullen gaan worden voor een uitkering voor de leerling. Met de omgekeerde toets krijgt de ambtenaar het echter voor elkaar dat de gemeente de leerling toch een voorziening of een baan aanbiedt, ondanks dat hij nog 17 jaar oud is.
Hoe krijgt De Omgekeerde Toets dit voor elkaar?
llereerst is het belangrijk voor ons om
te zien dat de werkwijze van de
Omgekeerde Toets bestaat uit een aantal stappen. Deze stappen zijn de volgende:
● In de eerste plaats gaat het om het in beeld
brengen van het effect van wat de
ambtenaar wilt bereiken (dit is wat een
ambtenaar doelmatigheid noemt). Het gaat
hierbij bijvoorbeeld over het garanderen dat
de VSO-leerling zo zelfstandig mogelijk kan
blijven functioneren, ondanks de overgang
van het VSO-onderwijs naar (begeleid) werk.
● Ten tweede wordt de vraag gesteld: valt het
beoogde effect onder de grondwaarde van
de wet, de reden waarom deze wet ooit is
geschreven? De Participatiewet is een wet
die ervoor moet zorgen dat meer mensen
werk vinden ook als zij begeleiding nodig
hebben. De grondwaarde van deze wet is
zelfredzaamheid.
● Ten derde is het bij De Omgekeerde Toets
belangrijk te kijken of het besluit ethisch
voor de ambtenaar te verantwoorden is? De
ambtenaar moet hierbij bijvoorbeeld
rekening houden met dat er een formeel
besluit volgt op basis van een gedegen
omgevingsanalyse, de competenties van de
betrokken burger en - heel belangrijk - of
zijn besluit ook ‘zuiver’ is in bedoeling tot
wat hij dient na te streven. Een ambtenaar
is zo opgeleid dat hij vaak vanuit het
algemeen belang redeneert. Dit betekent
bijvoorbeeld dat hij soms afstand moet
nemen zijn van eigen waarden en normen
wat voor de ambtenaar niet altijd
gemakkelijk is.3 In dit geval is het algemeen
belang in ieder geval het meest gediend
met het voorkomen van een terugval van de
VSO-leerling.
● Tot slot gaat het om het organiseren van de
randvoorwaarden om te komen tot een
rechtmatige beslissing. Waarbij
noodzakelijkheid en relevantie belangrijke
voorwaarden zijn om te komen tot deze
beslissing.
Waardering: wat zijn de principes van De Omgekeerde Toets die voor ons interessant zijn?
● De intentie om mensen te helpen, door in
dit geval de meest goedkope oplossing met
het meeste voordeel voor de samenleving
te organiseren (een utilitaristisch principe4).
● De Omgekeerde Toets biedt een simpel
stappenplan voor het professioneel
handelen.
De intentie om mensen te helpen, door in dit geval de meest goedkope oplossing met het meeste voordeel voor de samenleving te organiseren (een utilitaristisch principe*).
De Omgekeerde Toets biedt een simpel stappenplan voor het professioneel handelen.
Heel belangrijk is dat Stimulanz hiermee het voor elkaar heeft gekregen om een breekijzer te ontwikkelen/ te organiseren waarmee zij het complexe veld van het sociale domein nieuwe mogelijkheden tot handelen biedt.
Stimulanz geeft met dit instrument een mogelijkheid om naast het algemeen belang tegelijkertijd ook casusgericht te kijken.
De Omgekeerde Toets biedt hiermee tevens en allereerst ook een reflectie mechanisme voor het handelen van professionals.
Het instrument faciliteert daarmee ten tweede een kans om te reflecteren op het eigen werkveld.
Tot slot biedt De Omgekeerde Toets kansen tot ontkokering en integraal werken. Vaak sluiten wetten die consequenties hebben voor één casus niet naadloos op elkaar aan, ondanks de intentie van deze wetten.
Themakatern 2
A
3Hoewel we nog best een kritische noot kunnen maken of het altijd juist is dat een ambtenaar denkt dat dit professioneel is.