In dit artikel bespreken we de situatie van ‘thuiszitters’ in Nederland en gebruiken we een filosofische bril om in meta-perspectief enkele observaties te delen die ons opvallen en soms ook verwonderen. We laten zien hoe deze filosofische bril ons enkele inzichten geeft die naar ons idee dit onderwijszorgprobleem vooruit kunnen helpen. Als we naar thuiszitters kijken zien we een politieke dimensie (het onderwijs- en zorgbeleid, en haar vooraannames). Daarnaast speelt het denken over het handelen van organisaties en professionals bij thuiszitterscasussen (de systeemwereld) versus het handelen van ouders (vanuit de leefwereld) een belangrijke rol. Tevens zien we verschillende kennisopvattingen die betrokken partijen meebrengen en daarbij – en dat willen we apart benoemen - geregeld voorkomende conflicterende manieren van denken over het zijn in de wereld van kinderen, hun leren en leerbaarheid, zoals Advies Centrum Thuiszitters die geregeld bij professionals en ouders observeert. Bij elkaar zien we een aantal mechanismen die in combinatie met elkaar soms weinig productief zijn in het zoekproces naar passende oplossingen voor zogeheten ‘leerbare’ kinderen die zonder vorm van georganiseerd leren thuis zijn komen te zitten.
We bespreken in hoofdlijnen de politiek dimensie, enkele dominante aanwezige epistemologische en ontologische (zijns)opvattingen binnen de handelingsdomeinen van betrokken actoren, om te laten zien dat thuiszitters een residu zijn van een ongewilde productie die kan ontstaan in de schuring tussen systeem- en leefwereld. Want, genoemde ‘productie’ van thuiszitters zal zeer waarschijnlijk doorgaan zonder een analyse van de politieke dimensie, aangezien de politiek gelegitimeerde vormen van denken en kennisproductie motiveert met daarbij passend handelingsrepertoire. Hierbij maken we ter verheldering ook een zijstap naar leerprocessen van gemeenten rondom participeren en co-creatie. Deze productie zal waarschijnlijk ook doorgaan als we daarnaast niet de vooraannames bevragen over het in de wereld zijn van kinderen aan systeem- en leefwereldzijde, waarmee de wijze waarop gedacht wordt over leren en leerbaarheid richting wordt gegeven. Dat is een aspect waarbij zowel systeemkant als ouderkant de plank mis kunnen slaan, omdat ze in de interactie het kind uit het oog verliezen. Dit te meer omdat het thuiszitten al situaties betreft die vaak zijn geëscaleerd en in de voortschrijdende polarisatie en juridisering de partijen niet meer in een daadwerkelijk ‘gesprek’ zijn.
Informatief
Anders kijken naar onderwijs
Hoe thuiszitters aan de systeemwereld van het Passend Onderwijs ontglippen
Maarten Rector en Hans Pollen
Filosofie Tijdschrift Juli 2019 nr. 5
Wilt u verder lezen, klik dan op de afbeelding of koop het tijdschrift! Filosofie.
5