Academica. Gazeta studencka 3 / listopad 2017

Déjà vu – czy można je racjonalnie wyjaśnić? Z apewne każdy w swoim życiu choć raz przeżył to dziwne uczucie, które znane jest po- wszechnie jako déjà vu. Do niedawna trudno było je zdefiniować i jednoznacznie stwier- dzić, z czego ono wynika. Terminem tym określa się chwilowe wrażenie, że dana sytu- acja, w której się akurat znaleźliśmy, miała już miejsce w przeszłości. Wielu osobom nie dawało spokoju to tajemnicze zjawisko, dlatego próbowali je wyjaśnić na różne sposoby. Badacze, którzy wierzyli w wędrówki dusz, uważali, że déjà vu przywołuje wspo- mnienia z poprzednich wcieleń. Dość absurdalnym okazał się również pogląd gło- szący, że człowiek ma dwa mózgi, które działają naprzemiennie, tzn. kiedy jeden śpi, drugi pracuje. Sądzono, że do déjà vu dochodzi w momencie przekazywania in- formacji między nimi. Źródła doszukiwano się także w działaniu szatańskich mocy, które miały zakłócać nasze postrzeganie świata, często doprowadzając do choroby psychicznej. A jak jest naprawdę? Czy obecnie można znaleźć racjonalne i jednoznaczne wytłu- maczenie tego tajemniczego zjawiska? Naukowcy rozważając to zagadnienie, skupili się na ludzkim mózgu, a przede wszyst- kim na obszarach odpowiadających za pamięć i przetwarzanie informacji. Badania wykazały, że doznanie to wynika z tak zwanego „złudzenia pamięci”, które podobne jest do złudzenia wzrokowego. Polega ono na tym, że częściowy ślad z jakiegoś wy- darzenia zostaje uzupełniony przez aktualną sytuację, co sprawia wrażenie, że cała historia miała miejsce już wcześniej. Wartym uwagi jest eksperyment doktoranta ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, Marcina Małeckiego. W ramach pracy dok- torskiej (Eksperymentalny model zjawiska „déjà vu”), przebadał on dwieście osób i wykazał, że nawet jeden element z naszego codziennego otoczenia może mieć ogromny wpływ na postrzeganie nowych miejsc i sytuacji, w jakich się znaleźliśmy. Autor eksperymentu wyjaśnia to w ten sposób:

Academica. Gazeta studencka 3 / listopad 2017 | Page 18