Η ΜΕΛΕΤΗ | Page 10

TTIP : ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ , ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
1.1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Καθως εξελισσονταν η τρεχουσα διεθνης συστημικη κριση , η Ελλαδα κατεγραφε διδυμα ελλειμματα , συνοδευομενα απο μια ποικιλια ιδιαιτεροτητων προερχομενες απο τα κοινωνικοοικονομικα χαρακτηριστικα της , την πολιτικη ιστορια της και τη γεωγραφικη της θεση . Το ισοζυγιο τρεχουσων πληρωμων συχνα εκλεινε θετικα σε ολη την μεταπολεμικη περιοδο μεχρι το 2000 , ενω οταν παρουσιαζε ελλειμμα , αυτο παρεμενε κατω απο το 5 % του ΑΕΠ .
Μετα το 2000 και την εισοδο της χωρας στην νομισματικη ενωση , η κατασταση αλλαξε ριζικα ( Zarotiadis , 2014 ). Απο το 2008 τα επισημα δεδομε-
[ 5 ]
να δειχνουν ραγδαια επιδεινωση . Το ισοζυγιο τρεχουσων συναλλαγων παρουσιασε ετησιο ελλειμμα 25,81 δις ευρω το 2009 με ακομη μεγαλυτερο αρνητικο εμπορικο ισοζυγιο 30,76 δις ευρω ( Τραπεζα της Ελλαδος 2015 ), καθως οι εισαγωγες που ανηλθαν σε 46 δις ξεπερασαν το τριπλασιο των εξαγωγων ( Τραπεζα της Ελλαδος 2015 ). Απο την αλλη , το δημοσιονομικο ελλειμμα ανηλθε στο 15,2 % του ΑΕΠ ( 36,1 δισ . ευρω ), συμφωνα με τα επικυρωμενα στοιχεια που δημοσιευσε η Eurostat το 2010 . Ως εκ τουτου , το ηδη υψηλο σε σχετικους ορους δημοσιο χρεος εκτιναχθηκε απο περιπου 110 % σε πανω απο 125 % του ακαθαριστου εγχωριου προϊοντος ( ΑΕΠ ) σε μολις μια χρονια . Σε αυτο βεβαιως συνεβαλε η στασιμοτητα του ΑΕΠ απο το 2008 - η φαση της ( επιδιωκομενης ) εσωτερικης υποτιμησης ειχε ηδη
[ 6 ] αρχισει .
Τα αυξημενα ελλειμματα και η διογκωση του χρεους εδωσαν ικανη αφορμη να υποβαθμιστει η πιστοληπτικη ικανοτητα της χωρας και των ελληνικων χρηματοπιστωτικων ιδρυματων . Οι προκαλουμενες μαζικες ρευστοποιησεις ελληνικων ομολογων αυξησαν το κοστος δανεισμου . Οι ελληνικες κυβερνησεις απο το 2010 και μετα αδυνατουσαν να δανειστουν με λογικα επιτοκια για τη χρηματοδοτηση του τρεχοντος δημοσιονομικου ελλειμματος και την αναχρηματοδοτηση του χρεους . Ύστερα απο την αναθεωρηση του δημοσιονομικου ελλειμματος της χωρας σε πολυ υψηλα επιπεδα ( αρχικα αναθεωρηθηκε στο 13,6 % του Α . Ε . Π . και με την τελικη αναθεωρηση να φθανει ακομα υψηλοτερα , στο 15,6 % του Α . Ε . Π .), η Ελλαδα αδυνατουσε πλεον να εχει προσβαση στις διεθνεις κεφαλαιαγορες . Τα παραπανω κατεστησαν η συναψη της δανειακης συμβασης με το Διεθνες Νομισματικο Ταμειο ( ΔΝΤ ) και τους εταιρους της Ευρωζωνης (€ 80δις απο τις υπολοιπες χωρες της Ευρωζωνης και € 30δις απο το ΔΝΤ ) και η αντιστοιχη υιοθετηση ενος μνημονιου διαρθρωτικων προσαρμογων να προβαλλεται ευκολα ως αναποφευκτη .
10
Η Ελλαδα απο το 2010 και εκτοτε εχει υπογραψει τρια ( 3 ) κατα σειρα Μνημονια Συνεργασιας ( Memorandum of Understanding - MOU ) με τον εξωτερικο μηχανισμο στηριξης που διαμορφωθηκε ειδικα για τη χωρα ( αλλα και για αλλες χωρες της « χρεωμενης Ευρωπαϊκης Περιφερειας , βλ . Πορτογαλια , Ισπανια , Ιρλανδια ) απο το Διεθνες Νομισματικο Ταμειο ( ΔΝΤ ), την Ευρωπαϊκη Επιτροπη και την Ευρωπαϊκη Κεντρικη Τραπεζα ( ΕΚΤ ).
Τα Μνημονια Συνεργασιας ψηφιστηκαν απο τη Βουλη και υπογραφτηκαν τον Μαϊο του 2010 , τον Φεβρουαριο του 2012 και τον Αυγουστο του 2013 ενω μια σειρα απο πολυνομοσχεδια , εφαρμοστικοι νομοι και μεσοπροθεσμα προγραμματα στηριξης ψηφιστηκαν και εφαρμοστηκαν κατα την περιοδο απο το 2010 μεχρι σημερα .
Με δικαιολογηση λοιπον την πιστωτικη κριση της χωρας , η οποια βεβαια οπως παρουσιασαμε προηγουμενα αποτελεσε καταληξη αφενος των ενδογενων αδυναμιων , αλλα αφετερου και κυριως της προηγουμενης φασης των καπιταλιστικων προσαρμογων , επιβληθηκε περαιτερω η εντονοτερη συνεχιση των νεοφιλελευθερων μεταρρυθμιστικων και αναδιαρθρωσεων .
Η επιβολη των Μνημονιων σε συνδυασμο με την οικονομικη κριση συνιστουν σημειο τομης για τη νεοτερη ελληνικη ιστορια διαμορφωνοντας νεες καταστασεις στην οικονομια και την πολιτικη . Πρωτα απ ' ολα , λογω των Μνημονιων η ελληνικη κοινωνια βιωσε μια πρωτοφανη , για τα μεταπολεμικα δεδομενα τουλαχιστον , πτωση του βιοτικου επιπεδου της . Το σοκ της αποτομης συρρικνωσης κατεστη ακομη πιο ισχυρο μιας και ακολουθησε μια περιοδο εξι δεκαετιων κατα τη διαρκεια των οποιων , περα απο επιμερους διαστηματα στασιμοτητας , το βιοτικο επιπεδο βρισκοταν σε σταθερη τροχια ανοδου .
Όπως παρουσιαζεται παρακατω , σημαντικες ειναι και οι ανατροπες που προκληθηκαν στην καθημερινοτητα των πολλων . Ο τροπος ζωης που ειχε διαμορφωθει συνταραχθηκε απο το κυμα των μνημονιακων μετρων , σε βαθμο που να μοιαζει πια να ανηκει στο παρελθον . Η μαζικη ανεργια , η πληρης απορρυθμιση των εργασιακων σχεσεων , η προϊουσα εμπορευματοποιηση των δημοσιων αγαθων , καθως και η εμπεδωση ενος καθεστωτος διαρκους ανασφαλειας και φοβου για το αυριο διαμορφωνουν τις παραμετρους της νεας μνημονιακης καθημερινοτητας .
Στην πρωτη της φαση η μνημονιακη πολιτικη συμπεριελαμβανε αφενος την τακτικη της εσωτερικης υποτιμησης , κυριως μεσω του οριζοντιου περιορισμου μισθων και συνταξεων , ως απαντηση στην ελλειψη ανταγωνιστικοτητας των εγχωριων προϊοντων και υπηρεσιων ( δεδομενης της αδυναμιας η καλυτερα της ελλειψης πολιτικης βουλησης για αυξη-
[ 7 ] ση της προσφορας χρηματος στην Ευρωζωνη ).